Sự quan tâm đặc biệt của Bác

Phóng viên (PV): Với tầm nhìn chiến lược, chỉ sau 5 ngày tuyên bố độc lập của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã giao nhiệm vụ thành lập BTTM. Quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của cơ quan tham mưu chiến lược này cũng luôn được Bác dành sự quan tâm đặc biệt. Đồng chí có thể dẫn chứng về tình cảm và sự quan tâm đó của Bác?

Thiếu tướng Chu Văn Đoàn: Ngay trong buổi giao nhiệm vụ thành lập cơ quan tham mưu quân đội ngày 7-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ vị trí, tầm quan trọng và tin tưởng sự phát triển lớn mạnh của BTTM: “BTTM là cơ quan quân sự cơ mật của đoàn thể, là cơ quan quân sự quan trọng của quân đội... Thế nào ta cũng xây được một ngành tham mưu vững mạnh, tài cán, xứng đáng với dân tộc Việt Nam mưu trí, sáng tạo và anh hùng bất khuất, để bảo vệ độc lập của Tổ quốc, tự do của dân tộc...”.

Những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, sau khi có Nghị quyết 15 của Trung ương, những bản báo cáo hằng ngày của Cục Tác chiến gửi đến, Bác thường trực tiếp đọc. Bác đọc rất kỹ cả phần tổng hợp tình hình và những nhận định, đánh giá. Nhiều lần Bác và đồng chí Trường Chinh uốn nắn cả lời văn và nội dung các báo cáo. Đồng chí Trường Chinh rất cẩn thận, tỉ mỉ, thường viết bằng mực đỏ, kẻ dưới những tin tức quan trọng cần chú ý, chữa lại cả những câu văn, dấu chấm phẩy, gửi lại cho Cục Tác chiến rút kinh nghiệm. Bác thì kẻ bút chì đỏ dưới những tin thắng lợi.

leftcenterrightdel

Thiếu tướng Chu Văn Đoàn, Chủ nhiệm Chính trị Bộ Tổng Tham mưu.

Nhiều lần gặp gỡ cán bộ, chiến sĩ ở cơ quan Tổng hành dinh, Bác nhắc không được lơ là mất cảnh giác. Bác dặn: “Lúc có địch cũng trấn tĩnh như không có địch. Lúc xa địch cũng nghiêm ngặt như khi có địch...” và “Khi có địch thì ung dung đàng hoàng như khi không có địch, khi không có địch vẫn cảnh giác sẵn sàng như khi có địch...”. Bác còn thường xuyên quan tâm đến sinh hoạt và động viên cán bộ, chiến sĩ cơ quan BTTM. Mỗi lần đi thăm, công tác hay đi chữa bệnh ở nước ngoài về, Bác đều gửi quà cho anh em trong cơ quan, nhất là các bộ phận trực của Cục Tác chiến, khi thì gói kẹo, khi thì mấy quả táo và cũng có khi là vài bao thuốc lá của nước bạn biếu Bác...

PV: Trở lại sự kiện ngày thành lập 7-9-1945, bối cảnh cụ thể ra đời BTTM lúc đó như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Chu Văn Đoàn: Theo bài viết của Đại tướng Võ Nguyên Giáp được đăng trong tập sách “Kỷ niệm sâu sắc về công tác tham mưu chiến lược” (NXB QĐND, Hà Nội, 2003) thì lúc này, chính quyền nhân dân đã được thành lập trong cả nước. Quân Giải phóng phát triển ở khắp các tỉnh, các địa phương. Nhưng ở Thủ đô Hà Nội mới có lực lượng tự vệ chiến đấu và một số lính bảo an vừa theo cách mạng. Các chi đội Quân Giải phóng từ Việt Bắc đang trên đường tiến về. Vấn đề đặt ra là phải gấp rút tăng cường lực lượng vũ trang và thống nhất chỉ huy trong cả nước. Bác bàn với đồng chí Võ Nguyên Giáp, cần phải thành lập một cơ quan để giúp Đảng và Chính phủ nắm lực lượng vũ trang, giải quyết các vấn đề quân sự, cơ quan đó là BTTM. Bác giao cho đồng chí Võ Nguyên Giáp tìm người trực tiếp đứng ra tổ chức BTTM và đảm nhiệm chức vụ Tổng Tham mưu trưởng. Đồng chí Võ Nguyên Giáp nghĩ đến những đồng chí chỉ huy và lãnh đạo trong lực lượng Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân và Cứu quốc quân, đề nghị với Bác nên chọn đồng chí Hoàng Văn Thái, người đã tham gia Khởi nghĩa Bắc Sơn và đã trải qua huấn luyện quân sự; là một cán bộ có đức độ, dũng cảm, nhiều sáng kiến, có tài năng tổ chức và có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.

Bác đồng ý với đề nghị của đồng chí Võ Nguyên Giáp và chỉ thị triệu tập đồng chí Hoàng Văn Thái lên gặp Bác vào 7 giờ sáng 7-9. Đại tướng Võ Nguyên Giáp kể lại trong bài viết: “Đúng giờ hẹn, anh Thái đến nơi ở và làm việc của tôi tại tầng một tòa nhà Bắc Bộ phủ. Từ tầng hai, Bác xuống và bắt đầu làm việc trong không khí thân tình, giản dị. Sau khi hỏi thăm sức khỏe anh Thái, Bác nói: “Ta vừa giành được độc lập, tự do, cả nước đang tích cực xây dựng Quân Giải phóng và tự vệ để cùng toàn dân giữ gìn độc lập, tự do. Ta đã tuyên bố thành lập chính quyền trong cả nước. Chính phủ lâm thời đã quyết định tổ chức Bộ Quốc phòng. Nay cần lập BTTM để chỉ huy, điều hành lực lượng vũ trang cả nước, giao cho chú làm Tổng Tham mưu trưởng”. Bác vừa ngừng lời, anh Thái đã thưa: “Thưa Bác, việc này quá lớn, cháu chưa làm nổi. Cháu cũng chưa biết gì về công tác tham mưu”. Bác ôn tồn giảng giải rồi căn dặn: “Chú chưa hiểu thì vừa làm vừa học. Lúc đầu có khó khăn, nhưng quyết tâm thì khó mấy cũng làm được. Trong công việc, chú Văn sẽ giúp. Chú hãy cùng anh em xây dựng ngành tham mưu vững mạnh”. Ngừng một lát, Bác nói tiếp: “Tình hình rồi đây sẽ còn nhiều khó khăn, gian khổ. Nhưng chúng ta nhất định sẽ khắc phục được và nhất định thắng lợi”.

Lúc mới thành lập, BTTM gồm 5 phòng: Tác chiến-Đồ bản, Tình báo, Thông tin liên lạc quân sự, Văn phòng và Đội vệ binh. Trụ sở đặt tại nhà số 16 phố Riquier (nay là 18 Nguyễn Du, Hai Bà Trưng, Hà Nội). Đảng viên trong cơ quan mới có hai đồng chí: Hoàng Văn Thái và Hoàng Đạo Thúy...

Xây dựng cơ quan tham mưu “vững mạnh, tài cán”

PV: Từ “thuở ban đầu” ấy, BTTM đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, lập nhiều chiến công và thành tích xuất sắc, xứng đáng với sự quan tâm, chăm lo của Đảng và Bác Hồ. Những nét đẹp riêng về truyền thống BTTM 75 năm qua được khái quát như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Chu Văn Đoàn: Trải qua nhiều chặng đường đầy cam go, thử thách, BTTM đã chỉ đạo, điều hành các LLVT cùng toàn dân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và sứ mệnh lịch sử, giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, đế quốc, lập nên nhiều chiến công hiển hách trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ với đỉnh cao là Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, Đại thắng mùa Xuân năm 1975, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Những nét đẹp riêng về truyền thống 75 năm qua của BTTM được khái quát như sau:

Một là, trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân.

Hai là, mưu lược, sáng tạo, quyết chiến quyết thắng.

Ba là, tận tụy trong công tác, sẵn sàng vượt qua gian khó, ác liệt, hy sinh để hoàn thành mọi nhiệm vụ.

Bốn là, đoàn kết hiệp đồng vì mục tiêu chung, vì lợi ích chung.

PV: Tư tưởng xây dựng cơ quan tham mưu “vững mạnh, tài cán” của Chủ tịch Hồ Chí Minh được vận dụng trong xây dựng nhân tố con người, xây dựng tổ chức, ngành tham mưu vững mạnh hiện nay như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Chu Văn Đoàn: Là cơ quan tham mưu chiến lược của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trong suốt quá trình xây dựng, phát triển và trưởng thành, BTTM luôn luôn chú trọng xây dựng nhân tố con người, tổ chức cơ quan, ngành tham mưu vững mạnh về mọi mặt. Bởi đây là những nhân tố vô cùng quan trọng, có ý nghĩa quyết định làm cho mỗi cơ quan, đơn vị, con người của ngành luôn giữ vững định hướng chính trị, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, có tinh thần, ý chí chiến đấu cao, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội.

leftcenterrightdel
Thượng tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác chuẩn bị Đại hội Thi đua Quyết thắng toàn quân năm 2020. Ảnh: NGUYỄN THÀNH

Tư tưởng xây dựng cơ quan tham mưu “vững mạnh, tài cán” của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn được thể hiện ở tinh thần “mưu lược, sáng tạo” trong thực hiện nhiệm vụ của BTTM. Đó là, thường xuyên nắm chắc tình hình; phân tích, đánh giá, dự báo sát, đúng, trúng chiều hướng phát triển của cục diện chiến trường, xử lý linh hoạt các tình huống; nhạy bén trong xây dựng, phát hiện, nắm bắt, thúc đẩy thời cơ phát triển, làm cơ sở tham mưu giúp Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng hạ quyết tâm chiến lược chính xác, kịp thời. Đồng thời, thể hiện ở tài huấn luyện quân và sử dụng lực lượng; xác định cách đánh linh hoạt, sáng tạo cho từng lực lượng, từng chiến trường phù hợp với sự phát triển của tình hình; khả năng tổ chức lực lượng cơ động, phân tán và tập trung một cách linh hoạt để giành, giữ quyền chủ động trên chiến trường; thực hiện sáng tạo các nguyên tắc, phương thức tác chiến chiến lược, phương châm chiến dịch và hình thức chiến thuật, làm chuyển biến cục diện, thúc đẩy sự phát triển của tình hình, tạo ra bước ngoặt quyết định và kết thúc chiến tranh. Mưu lược, sáng tạo trong công tác tham mưu tác chiến chiến lược là kết quả của quá trình nghiên cứu và vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn, là việc quán triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo quan điểm, đường lối và nghệ thuật quân sự của Đảng, tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh, là sự kế thừa và phát huy tinh hoa nghệ thuật quân sự của dân tộc, tiếp thu có chọn lọc và vận dụng sáng tạo khoa học quân sự tiên tiến thế giới.

Thấm nhuần lời dạy của Bác, các tổ chức và con người trong BTTM, trong hệ thống cơ quan tham mưu các cấp cần tiếp tục nghiên cứu và nắm chắc tình hình nhiệm vụ để đề xuất và triển khai thực hiện điều chỉnh thế bố trí chiến lược, kế hoạch phòng thủ, chuẩn bị để đất nước sẵn sàng trước các tình huống xảy ra, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền đất nước, đặc biệt là chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trên Biển Đông. Thống nhất chỉ huy, hiệp đồng, nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi của quân đội, các quân binh chủng và lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên, thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về quốc phòng.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!  

PHI LONG - BÍCH TRANG (thực hiện)