Bước sang năm 1986, ở khu vực tây bắc Biển Hồ, Xiêm Riệp, tàn quân Khmer Đỏ co cụm thành đơn vị lớn, đẩy mạnh các hoạt động phá hoại, quấy rối những khu vực xung quanh. Các đơn vị Quân tình nguyện Việt Nam mở đợt tiến công bao vây căn cứ địch. Bộ Tổng Tham mưu ra lệnh cho Quân chủng Không quân sử dụng lực lượng máy bay An-26 đánh phá căn cứ Khmer Đỏ, tạo điều kiện thuận lợi cho bộ binh tiến công tiêu diệt địch.

Khi đó, các phi đội của Trung đoàn 918 (nay là Lữ đoàn 918) vừa tổ chức huấn luyện, vừa tham gia chiến đấu. Nhận nhiệm vụ của cấp trên, Phi đội 4 và cơ quan tham mưu lập kế hoạch bay chiến đấu. Trung úy Trần Quang Tuấn được phân công vào tổ bay tham gia bay ném bom đánh phá căn cứ địch. Tại sân bay Tân Sơn Nhất, chỉ huy trung đoàn tổ chức giao nhiệm vụ sơ bộ, sau đó tổ bay cơ động lên sân bay Biên Hòa.

Ngày 20-2-1986, lực lượng máy bay An-26 của Trung đoàn 918 có nhiệm vụ hiệp đồng chặt chẽ với Trung đoàn 917 đánh phá căn cứ của Trung đoàn 405 thuộc sư đoàn 519 Khmer Đỏ. Tại đây, quân địch đóng dọc hai bên bờ suối Strang-cha. Từ sáng sớm, máy bay trinh sát khí tượng của trung đoàn thông báo khu vực mục tiêu trời mù nhẹ nhưng vẫn nhìn rõ các lán trại hai bên bờ suối. Đúng thời gian hiệp đồng, được lệnh của chỉ huy, máy bay An-26 số hiệu 239 cất cánh.

leftcenterrightdel
Thượng tá Trần Quang Tuấn (thứ hai, từ phải sang) cùng tổ bay hoàn thành nhiệm vụ bay nghiệm thu sân bay Yên Bái, tháng 10-2018. Ảnh do nhân vật cung cấp

Tổ bay gồm lái chính Nguyễn Hồng Sơn, lái phụ Bùi Hữu Thành, cơ giới Ngô Gia Minh, dẫn đường Bùi Quyết Thắng, thông tin trên không Trần Quang Tuấn. Máy bay An-26 mang theo 21 quả bom MK-81, cứ 3 quả được lực lượng công binh ghép lại thành một chùm, 3 dây rút chốt bom cột lại móc lên dây cáp trên máy bay. Lúc nhấn nút thả bom, từng chùm sẽ theo đường ray thả xuống mục tiêu. Trần Quang Tuấn có nhiệm vụ đứng ở cửa buồng lái kiểm soát toàn bộ số bom. Máy bay cất cánh lấy độ cao thường có độ chếch nhất định hoặc khi bay vào vùng không khí nhiễu động bị rung xóc. Do vậy, trước khi đến mục tiêu, anh kiểm tra vần lại bom cho ngay ngắn.

Quá trình bay, Trần Quang Tuấn cùng đồng đội tập trung quan sát, sẵn sàng chớp thời cơ để thả bom. Khi vào đến tọa độ xác định, tổ bay phát hiện mục tiêu. Tuy nhiên, khoảnh khắc đó diễn ra rất nhanh, không đủ thời cơ ném bom. Tổ bay nhanh chóng báo cáo chỉ huy bay, thực hiện vòng trở lại để đánh phá mục tiêu. Lần thứ hai bay vòng kín, tổ bay quan sát phát hiện được mục tiêu từ xa. Nhưng khi gần đến nơi, ở dưới máy bay xuất hiện một đám mây CU (mây tích) trùm lên mục tiêu, do vậy thời cơ ném bom lại mất. “Hai lần chuẩn bị ném bom nhưng chưa thực hiện được, chúng tôi xác định phải tiêu diệt bằng được mục tiêu, không để địch lẩn trốn. Lúc đó trong khoang buồng lái, tôi nghe rõ lái chính Nguyễn Hồng Sơn hô lớn: “Các đồng chí phải nhìn xa trước, gần sau. Phóng tầm mắt hết đường chân trời, sau đó quét về phía mũi máy bay”. Thực hiện phương pháp trên, tổ bay quyết định vòng lại tìm mục tiêu”-đồng chí Tuấn kể lại.

Bay trở lại lần ba, chiếc An-26 ở độ cao 2.100m, tốc độ 320km/giờ. Cả tổ bay tập trung cao độ, căng mắt quan sát. Đến tọa độ, khu lán trại địch đã hiện rõ trước mắt. Nhớ lại thời điểm đó, Thượng tá Trần Quang Tuấn sôi nổi kể: “Với quyết tâm không để lỡ thời cơ đánh phá mục tiêu, tổ bay đã hiệp đồng chặt chẽ. Lái chính, lái phụ và cơ giới giữ hướng, ổn định vận tốc máy bay. Tôi kiểm tra cửa mở và đưa công tắc về vị trí nhanh. Tổ bay tính toán khử được độ che phủ của mây. Đồng chí dẫn đường ngắm bắn chính xác liền hô to: “Đã bắt được mục tiêu, 1... 2... 3 thả”. Loạt bom đầu rơi trúng mục tiêu. Từ trên cao, chúng tôi nhìn thấy khói lửa bao trùm lên các lán trại ở dưới mặt đất. Hoàn thành nhiệm vụ, máy bay nhanh chóng thoát ly trở về hạ cánh an toàn”.

Tại hội nghị giảng bình, đơn vị đã tổ chức rút kinh nghiệm trận đánh chặt chẽ. Mục tiêu là các lán trại Khmer Đỏ đã bị tổ bay đánh phá hoàn toàn. Không chỉ có vậy, theo thông báo của Bộ Tổng Tham mưu, trận ném bom đó còn tiêu diệt gọn một trung đội đang hành quân dã ngoại ven suối. Sau trận lập công xuất sắc đó, tổ bay được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba.

VŨ DUY