QĐND - Để chủ động đánh bại các hành động lấn chiếm của địch, tháng 9-1973, Bộ tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên giao cho Sư đoàn 320 mở đợt tiến công vào khu vực tây Plei-cu, trong đó căn cứ Chư Nghé là một mục tiêu trọng điểm nhằm tiêu diệt sinh lực địch, mở rộng vùng giải phóng và tạo điều kiện cho các đơn vị bạn trên các hướng phản công.

Quân ta làm chủ căn cứ Chư Nghé. Ảnh tư liệu.

Chư Nghé là căn cứ biên phòng mà địch gọi là Lệ Ninh nằm sâu trong vùng giải phóng của ta, do Tiểu đoàn 80 Biệt động quân biên phòng chiếm giữ; phía đông cách thị xã Plei-cu (Gia Lai) khoảng 70km và được nối với nhau bằng tỉnh lộ 5A. Căn cứ này nằm trên một quả đồi độc lập có hình củ khoai lang kéo từ đông sang tây, được chia thành hai khu rõ rệt là A và Z, liên kết với nhau bằng hệ thống giao thông hào và lô cốt được Mỹ xây dựng kiên cố từ năm 1965, có trận địa pháo 105mm, có xe tăng và thiết giáp M113 phòng thủ xung quanh; phía tây nam có sân bay Sùng Thiện cho máy bay vận tải C130 hạ cánh tiếp tế lương thực và vũ khí cho căn cứ. Xung quanh căn cứ có 14 lớp hàng rào thép gai các loại, giữa các lớp rào chúng gài dày đặc mìn chạm nổ, đè nổ và mìn chiếu sáng để sát thương và phát hiện bộ đội ta…

Đại đội 1 súng máy cao xạ 12,7mm thuộc Tiểu đoàn 16 của tôi được giao tăng cường cho Trung đoàn 48 tiến công tiêu diệt căn cứ này. Ngoài đại đội tôi, Trung đoàn 48 còn được tăng cường Tiểu đoàn 2 (Trung đoàn 470); 1 đại đội xe tăng T54 của Trung đoàn 273; 1 đại đội pháo cao xạ 37mm của Trung đoàn 593; 4 khẩu cối 120mm của Tiểu đoàn 14; 8 khẩu pháo hạng nặng từ 85mm nòng dài, lựu pháo 122mm đến Đ74 của Tiểu đoàn 47 và Trung đoàn 675.

Sau 10 ngày chuẩn bị, đêm 21-9-1973, các đơn vị vào chiếm lĩnh trận địa. Do được chuẩn bị kỹ về các mặt nên đến 4 giờ ngày 22-9, tất cả các đơn vị trên các hướng đã hoàn thành công sự trận địa, sẵn sàng nổ súng.

Đúng 13 giờ ngày 22-9-1973, pháo lớn của ta cùng lúc bắn phá mãnh liệt vào căn cứ địch. Những khẩu pháo 85mm nòng dài, lựu pháo 122mm và pháo Đ74 đặt trên dãy núi phía bắc ngắm bắn trực tiếp ở cự ly 1-1,5km, đường đạn căng mạnh nên mỗi phát bắn là một lô cốt hay nhà lính nổ tung như xác pháo. Cối 120mm và 82mm cũng thi nhau giội đạn xuống trung tâm chỉ huy, khu trận địa pháo của địch. Căn cứ Chư Nghé bỗng chốc rung lên trong tiếng nổ rền. Lửa khói bốc lên mờ mịt.

Lợi dụng lúc pháo bắn, các chiến sĩ bộ binh xông lên phá hàng rào, mở cửa. Ở hướng chủ yếu, chỉ chưa đầy 10 phút, sau loạt mìn định hướng ĐH30, Đại đội 3 (Tiểu đoàn 1) đã phá bung 9 lớp hàng rào bên ngoài, tạo ra một khoảng trống lớn chạy dọc từ dưới chân lên đỉnh đồi. Các chiến sĩ tiếp tục xông lên phá tiếp những hàng rào cuối cùng. Nhưng quân địch từ các lô cốt vành ngoài dùng trung liên và đại liên bắn quét vào hai bên, bộ đội phải nằm lại không sao lên được, đã có một số cán bộ, chiến sĩ thương vong. Chúng tôi được lệnh tiêu diệt các hỏa điểm địch yểm trợ cho bộ binh. Những loạt đạn 12,7mm căng, chính xác của chúng tôi đã làm cho các hỏa điểm địch câm bặt. Các chiến sĩ Đại đội 3 đã nhanh chóng lao lên phá hàng rào, mở thông cửa mở. Nhưng địch lại cho hai chiếc xe tăng ra dùng súng 12,8mm trên xe bắn xéo vào cửa mở hòng chặn bước tiến của bộ đội ta, trận địa ĐKZ của trung đoàn liền nổ súng bắn cháy chiếc bên phải, chiếc bên trái vừa vòng lên thì bị một quả đạn ĐKZ khác thiêu cháy. Đúng lúc đó, hai tốp máy bay 6 chiếc AĐ6 của địch ầm ầm bay tới. Tốp đầu bổ nhào đánh bom vào trận địa pháo ở phía bắc và tốp hai đánh bom xuống sau khu vực xuất phát xung phong của Tiểu đoàn 1. Lập tức trận địa 12,7mm của chúng tôi và pháo cao xạ 37mm nổ súng đánh chặn. Bị hỏa lực phòng không của ta đánh trả, bọn phi công địch phải bốc lên cao trút bom bừa bãi xuống xung quanh. Tuy vậy, một quả bom phá đã rơi trúng công sự của Khẩu đội 4 pháo cao xạ 37mm (Trung đoàn 593) làm toàn bộ cán bộ, chiến sĩ trong khẩu đội hy sinh. Được sự chi viện kịp thời mạnh mẽ của hỏa lực các loại, từ các hướng, bộ binh ta đều đã phát triển lên. Ở hướng đông nam và tây bắc, lúc đầu có khó khăn, nhưng được xe tăng dẫn dắt, các chiến sĩ bộ binh Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn 3 đã phát triển được lên khu Z. Ở hướng tây nam, các chiến sĩ Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 470 ngay sau khi pháo dừng bắn đã nhanh chóng tiêu diệt bọn địch chốt giữ sân bay Sùng Thiện rồi chiếm cầu sắt, phát triển lên khu A. Từ ba hướng, bộ binh và xe tăng ta chia cắt địch ra từng mảng mà tiêu diệt, rồi đánh chiếm sở chỉ huy địch, vừa đánh vừa kêu gọi địch đầu hàng… Đến 16 giờ, xét thấy mọi hành động chống trả đều vô vọng, tên đại úy Hoàng Nghĩa Hội-chỉ huy căn cứ đã kéo cờ trắng xin hàng.

Trận đánh Chư Nghé kết thúc thắng lợi. Ta thu 50 tấn đạn pháo và một khối lượng lớn vũ khí trang bị, phương tiện chiến tranh của địch. Trận đánh không chỉ loại khỏi vòng chiến đấu một lực lượng lớn quân địch ngay tại một trung tâm xuất phát hành quân lấn chiếm vùng giải phóng, mà còn mở ra vùng giải phóng rộng lớn. Suốt một dải từ Tây Kon Tum đến Tây Gia Lai với hàng vạn dân được giải phóng, nối thông hành lang vận tải chiến lược ở phía Tây với miền Đông Nam Bộ đã trở thành hậu phương cho ta chuẩn bị các mặt, tiến tới giải phóng hoàn toàn Tây Nguyên vào tháng 3-1975.

NGUYỄN HÙNG TẤN