Ông là người đầu tiên và duy nhất trên thế giới cho đến nay thực hiện thành công lối vẽ độc đáo này. Sau hơn 30 năm theo đuổi niềm đam mê, họa sĩ Đoàn Việt Tiến đã thực hiện hàng nghìn tác phẩm, tổ chức hơn 30 cuộc triển lãm trong nước và quốc tế, trong đó đáng chú ý hơn cả là bộ sưu tập tranh sơn dầu về Bác Hồ với hơn 200 tác phẩm.

Người truyền niềm tin, lẽ sống và khát vọng

Tại chương trình xác lập kỷ lục thế giới do Tổ chức Liên minh Kỷ lục thế giới tổ chức, họa sĩ Đoàn Việt Tiến đã biểu diễn kỹ năng, tốc độ vẽ ngược kính siêu đẳng. Trong vòng 6 phút 30 giây, anh đã hoàn thành 12 bức tranh vẽ ngược trên kính cường lực theo trường phái nghệ thuật trừu tượng. Giới chuyên gia, họa sĩ và đông đảo người hâm mộ bày tỏ thái độ khâm phục, ngưỡng mộ tài năng độc đáo của anh, nhưng ít người biết, để có được thành công của ngày hôm nay, Đoàn Việt Tiến đã trải qua quãng đời cơ cực, khổ luyện, nhiều lần bị trọng bệnh “thập tử nhất sinh”. “Tôi sống được đến ngày hôm nay là nhờ sự phù hộ của trời, phật và hương hồn các đồng đội. Người truyền cho tôi nghị lực, niềm tin, lẽ sống và khát vọng chính là Bác Hồ kính yêu. Tấm gương đạo đức, phong cách ngời sáng và những lời dạy của Người đã giúp tôi tìm thấy ánh sáng nơi con đường khổ đau, bất hạnh. Tôi học Người, vẽ về Người chính là cách tôi tri ân Người. Mỗi lần vẽ xong chân dung Người, tôi lại trưởng thành hơn, mạnh mẽ hơn”-họa sĩ Đoàn Việt Tiến trải lòng.

leftcenterrightdel
Họa sĩ Đoàn Việt Tiến hoàn thiện bức tranh vẽ ngược trên kính về Bác Hồ. Ảnh: VIỆT TÙNG.

Gặp lại tôi, Đoàn Việt Tiến nhắc đến nhân duyên. Quả là giữa tôi với anh cũng có mối nhân duyên đặc biệt. Chúng tôi gặp nhau từ 15 năm trước, khi tôi là phóng viên thường trú của Báo Quân đội nhân dân tại Cần Thơ. Trong khoảng thời gian chờ xây dựng trụ sở mới, cơ quan chúng tôi chuyển đến làm việc tạm thời tại Bảo tàng Quân khu 9 hơn một năm. Hằng ngày, tôi bắt gặp hình ảnh người họa sĩ nhỏ thó, gầy còm trong bộ quân phục cũ sờn loang lổ màu sơn, đắm mình trong phòng vẽ. Anh làm việc miệt mài quên cả giờ giấc. Khi vào phòng vẽ của anh tham quan, tôi sửng sốt trước cách vẽ lạ lùng, “độc nhất vô nhị”. Không sử dụng bất cứ dụng cụ hội họa nào, Đoàn Việt Tiến pha sơn dầu vào tô, bát, chậu… rồi nhúng hai bàn tay vào, lấy màu miết, múa lên kính bằng bàn tay, các ngón tay, với những nét vẽ cực nhỏ thì anh dùng… móng tay. Những tấm kính trong suốt được phủ lên các mảng màu, lớp màu không tài nào đoán được anh vẽ cái gì. Chỉ đến khi người họa sĩ lật ngược tấm kính lên thì người xem mới ồ lên, cảm giác đi từ ngạc nhiên, thích thú đến khâm phục. Đó là những bức tranh sơn dầu anh vẽ chân dung Bác Hồ. Đoàn Việt Tiến cho hay, anh đến đây vẽ tặng Bảo tàng Quân khu 9 phục vụ khách tham quan và công tác giáo dục truyền thống của lực lượng vũ trang vùng đất Cửu Long. “Tôi là cựu quân nhân, từng nhiều năm tham gia chiến đấu ở biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế trên đất bạn Campuchia. Chiến tranh cách mạng và lực lượng vũ trang là đề tài tôi tâm huyết. Trong quá trình sáng tạo tác phẩm nghệ thuật, tôi luôn gắn mảng đề tài này với tôn vinh hình tượng vĩ đại của Bác Hồ kính yêu”-anh nói.

Đoàn Việt Tiến là cháu ruột, gọi nhà văn Đoàn Giỏi-một trong những tên tuổi lớn của văn học cách mạng vùng đất phương Nam bằng bác. Nhận ra năng khiếu hội họa của cháu, nhà văn Đoàn Giỏi đã hướng dẫn, định hướng nghệ thuật cho anh từ nhỏ. Ngay khi còn là học sinh, Đoàn Việt Tiến đã nổi tiếng vẽ giỏi. Anh theo đuổi niềm đam mê sáng tác tranh sơn dầu. Vào bộ đội, Tiến ký họa đồng đội, cảnh sinh hoạt, chiến đấu của đơn vị ngay trên đường hành quân, bên ụ súng, giao thông hào. Chiến tranh biên giới Tây Nam kết thúc, anh trở về quê lập gia đình, sống với mẹ già. Anh kể lại:

- Vào khoảng năm 1990, trong một buổi sáng đẹp trời, khi ra vườn, tôi bất chợt bắt gặp hình ảnh vô cùng đẹp mắt. Ánh mặt trời chiếu xiên qua tán cây rọi vào tấm kính vỡ bên mương nước. Nó ánh lên 7 sắc cầu vồng lung linh, thứ màu sắc huyền ảo tôi chưa từng thấy trong tranh của bất cứ họa sĩ nào. Liệu mình có thể biến màu sắc thực của đời sống trở nên lung linh, huyền ảo như thế trong tác phẩm hội họa không? Ý nghĩ ấy nung nấu tôi quyết thể nghiệm vẽ tranh lên kính.

Miệt mài thể nghiệm gần 10 năm trời, Đoàn Việt Tiến mới tìm ra hình thức vẽ ngược trên kính bằng tay. Tác phẩm đầu tiên anh thực hiện bằng cách vẽ độc đáo này là bức chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh. “Tôi đi xin những tấm kính vỡ về tập vẽ. Hai bàn tay bị sơn dầu ăn bong tróc, nứt nẻ, chảy máu. Nhiều lần nản, định bỏ cuộc, tôi lại nhớ đến những lời dạy của Bác Hồ và những vần thơ, câu hát về Bác trên đường ra trận năm nào. Tôi quyết làm theo lời dạy của Bác, gian nan rèn luyện mới thành công. Khi đã thể nghiệm thành công kiểu vẽ ngược trên kính, tác phẩm đầu tiên tôi thể hiện là chân dung Bác Hồ. Sau khi hoàn thành, tôi đã tặng tác phẩm cho Hội Cựu chiến binh huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre”-Đoàn Việt Tiến cho biết.

Vẽ Bác Hồ để tri ân và làm theo

Tài năng, đam mê, nhiệt huyết… nhưng để vươn tới đỉnh cao, trở thành kỷ lục gia thế giới, họa sĩ, thương binh Đoàn Việt Tiến đã phải trải qua những năm tháng bĩ cực của đời người. Những vết thương do bom đạn chiến tranh khiến sức khỏe anh suy giảm trầm trọng. Cuộc sống nghèo khó ở miệt vườn Châu Thành, Bến Tre đã làm anh lâm trọng bệnh, nhiều lần “thập tử nhất sinh”. “Càng những lúc rơi vào túng quẫn, khó khăn, tôi càng tự nhủ mình không được buông xuôi mà phải cố gắng nỗ lực vươn lên. Có sức khỏe là tôi lại vẽ. Mỗi lần vẽ xong bức chân dung Bác, tôi ngắm Người, tiếp nhận từ Người nguồn sức mạnh tinh thần. Ý chí, bản lĩnh của Bộ đội Cụ Hồ không cho phép tôi gục ngã”-anh tâm sự.

Năm 2001, bộ sưu tập tranh sơn dầu vẽ ngược trên kính về Bác Hồ của họa sĩ Đoàn Việt Tiến được tổ chức triển lãm trang trọng tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (chi nhánh TP Hồ Chí Minh), thu hút sự quan tâm đặc biệt của công chúng. Đây là cuộc triển lãm cá nhân đầu tiên của anh. Từ đó đến nay, anh đã có hơn 30 cuộc triển lãm tranh cả trong nước và quốc tế, trong đó có hơn 20 cuộc triển lãm chuyên đề về Bác Hồ. Xem tranh của anh, công chúng yêu nghệ thuật cảm thụ rõ nét tài hoa, khéo léo, độc đáo của nghệ thuật và tình cảm, lòng tôn kính vô hạn của tác giả đối với Bác. Chúng tôi rất ấn tượng những bức vẽ mô tả hình ảnh Bác như người cha nhân từ, vị tha, đôn hậu, đang dõi theo đoàn quân rung rinh lá ngụy trang trên đường hành quân… Năm 2005, anh được vinh danh kỷ lục gia Việt Nam, là người đầu tiên và duy nhất trong cả nước thực hiện kiểu vẽ tranh sơn dầu ngược trên kính bằng tay.

leftcenterrightdel
Họa sĩ Đoàn Việt Tiến biểu diễn vẽ ngược trên kính tại chương trình vinh danh kỷ lục gia thế giới.

10 năm nay, Đoàn Việt Tiến chuyển về sinh sống tại TP Hồ Chí Minh. Anh dành trọn niềm đam mê, tâm huyết theo đuổi nghệ thuật vẽ tranh sơn dầu ngược trên kính. Dễ nhận thấy, Đoàn Việt Tiến đã phát triển tài năng của mình lên những nấc thang mới. Nếu như trước đây, anh vẽ trên kính thông thường thì hiện nay, các tác phẩm của Đoàn Việt Tiến được thực hiện trên kính cường lực. Chất liệu sơn dầu cũng được lựa chọn kỹ lưỡng hơn. Theo lý giải của anh, vẽ trên kính cường lực khó hơn, nhưng tác phẩm sẽ được bảo quản tốt hơn, không bị hư hỏng do va đập khi vận chuyển. Về phong cách nghệ thuật, trước đây, Đoàn Việt Tiến vẽ theo lối tả thực thì hiện nay, anh vẽ cả tranh trừu tượng, mang triết lý nhân sinh, nhân văn sâu sắc. Không chỉ vẽ trên kính phẳng, Đoàn Việt Tiến còn sáng tác trên những vật phẩm bằng thủy tinh, pha lê, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, được công chúng ngưỡng mộ. “Sự sáng tạo là không giới hạn. Nhưng cho dù vẽ theo phong cách nào thì Bác Hồ vẫn là hình tượng nghệ thuật chủ đạo của tôi. Tôi đang thể nghiệm vẽ chân dung Bác trên những vật phẩm pha lê có kiểu dáng đẹp, trang trọng như đĩa trưng bày, lọ hoa, đồng hồ… để làm quà tặng, với mong muốn hình ảnh Bác ngày càng gần gũi, in đậm trong trái tim, cuộc sống của đời đời con cháu trên đất nước Việt Nam”-họa sĩ, thương binh, kỷ lục gia thế giới sinh năm 1961 cảm thán!

PHAN TÙNG SƠN