Đặc biệt, Trần Hoàng Na đã nêu cao tấm gương anh hùng cho thiếu niên đất Tây Đô nói riêng và miền Nam nói chung.
Trần Hoàng Na sinh năm 1949, tại xã An Bình, thị xã Cần Thơ, tỉnh Cần Thơ (nay là phường Hưng Phú, quận Cái Răng, TP Cần Thơ). Năm lên 10 tuổi, Hoàng Na rất thích được cầm súng đánh đuổi quân thù, giống như cha và các anh, chị. Nhiều lần xin theo các chú, các anh làm cách mạng nhưng không được chấp nhận vì tuổi Hoàng Na còn quá nhỏ. Song, Hoàng Na vẫn luôn nuôi ý chí lập công. Một hôm, trên đường đến trường, thấy bọn lính Chi khu Cái Răng hành quân về hướng nhà mình-nơi có các cán bộ Thị ủy Cần Thơ đang họp-Hoàng Na bình tĩnh vượt qua bọn lính, nhanh chóng về báo cho các cán bộ lãnh đạo kịp thời rút lui an toàn.
Anh hùng liệt sĩ Trần Hoàng Na.
Một năm sau, Hoàng Na xin tiếp tục gia nhập lực lượng du kích xã. Trước quyết tâm của Hoàng Na, các cán bộ lãnh đạo đồng ý và trang bị cho cậu bé một trái lựu đạn. Từ đó, Hoàng Na luôn lập được nhiều chiến công xuất sắc. Điển hình là trận cậu tham gia cùng Đội du kích xã An Bình bao vây đánh đồn Cái Da vào cuối năm 1960, diệt hoàn toàn quân địch, thu nhiều vũ khí.
Năm 1961, sau thời gian quan sát nắm được căn lầu Vĩnh Phước Thành (gần chợ Cần Thơ)-nơi ở của 7 tên cố vấn Mỹ. Hoàng Na nhiều lần lui tới điều nghiên và quyết định dùng lựu đạn tiêu diệt bọn chúng. Để qua mắt địch, cậu bé ngụy trang lựu đạn trong chiếc bánh cầm trên tay. Lợi dụng lúc bọn Mỹ sơ hở, Hoàng Na rút chốt ném thẳng vào chúng làm hai tên chết tại chỗ, hai tên khác bị thương.
Lập được thành tích, Trần Hoàng Na càng phấn khởi, hăng hái diệt ác trừ gian. Năm 1962, sau khi diệt bọn ác ôn tại cầu Rạch Ngỗng thu một súng, cậu được phân công làm nhiệm vụ bảo vệ đồng chí Tư Thái, Bí thư Thị ủy và đoàn cán bộ đi công tác. Trên đường đi bất ngờ bị bọn biệt kích nổ súng chặn đường, Hoàng Na nhanh trí rút chốt lựu đạn ném vào bọn chúng làm chết và bị thương cả 4 tên, bảo vệ đoàn cán bộ an toàn. Cũng bằng cách dùng lựu đạn, tháng 6-1963, Hoàng Na khéo léo vào nhà hàng Tân Cảnh (bến Ninh Kiều), nơi bọn lính Mỹ thường tập trung ăn nhậu, ném một quả lựu đạn diệt tại chỗ 2 tên lính Mỹ và 4 tên khác bị thương.
Viếng mộ Anh hùng liệt sĩ Trần Hoàng Na.
Tháng 8-1964, Trần Hoàng Na được tổ chức phân công đi dự lớp chính trị tại căn cứ Cái Da. Trong thời gian học tập, bọn Mỹ-ngụy mở cuộc càn quét quy mô lớn với hơn 300 quân theo bốn hướng bao vây chặt khu căn cứ. Trước tình thế nguy cấp không có lối thoát, Hoàng Na yêu cầu đồng đội rút xuống hầm bí mật, còn lại Hoàng Na và một số đồng chí khác nghi binh kéo địch sang hướng khác. Đúng như dự định, địch chuyển hướng tập trung đuổi theo Trần Hoàng Na, cậu liên tiếp ném lựu đạn vào quân địch diệt 6 tên. Tuy nhiên, bọn chúng quá đông và như lũ sói rừng vây lấy Hoàng Na. Đợi địch đến gần hơn, Hoàng Na ném tiếp hai trái lựu đạn nữa. Sau tiếng nổ, địch tập trung hỏa lực bắn xối xả vào hướng Hoàng Na. Một mình không thể chống lại bọn giặc, Trần Hoàng Na đã ngã xuống sau khi hô to: “Hồ Chí Minh muôn năm!”.
Bốn năm tham gia công tác và chiến đấu, Trần Hoàng Na được tặng thưởng một Huân chương Chiến công hạng nhất, danh hiệu “Lá cờ đầu đánh Mỹ của miền Tây Nam Bộ”. Đặc biệt, sau khi anh dũng hy sinh ở tuổi 15 trên chiến trường như người chiến sĩ cộng sản, Thị ủy Cần Thơ quyết định “tặng” Trần Hoàng Na thêm hai tuổi và kết nạp vào Đảng Lao động Việt Nam. Đây là niềm vinh dự, tự hào của tuổi trẻ Cần Thơ nói riêng và quân-dân Cần Thơ nói chung. Ngày 20-12-1994, Chủ tịch nước quyết định truy tặng Trần Hoàng Na danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Ngày nay, tại TP Cần Thơ, tên anh được đặt cho một con đường, một trường tiểu học, một con rạch để tưởng nhớ người anh hùng thiếu niên và giáo dục tinh thần yêu nước cho thế hệ mai sau.
Bài và ảnh: HỒ TRUNG KIÊN