Người chiến sĩ trong tấm ảnh là ông Nguyễn Hữu Cử, lúc ấy là Chính trị viên Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn Xe tăng 203-đơn vị chủ lực của Quân đoàn 2 cùng các đơn vị bạn đánh chiếm Dinh Độc Lập trưa 30-4-1975. Ông Cử chưa từng xuất hiện trên truyền thông. Qua đồng đội của ông, tôi liên hệ được với nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 1 Nguyễn Hữu Cử, năm nay đã bước vào tuổi 83 để biết thêm thông tin. Sau khi xuất ngũ với quân hàm Thiếu tá, ông Nguyễn Hữu Cử sống ở xã Hàm Tử, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Gần đây, các cựu chiến binh Tiểu đoàn 1 mới tìm lại được người chỉ huy cũ của mình.
    |
 |
Bức ảnh tại Dinh Độc Lập được phóng viên nước ngoài chụp. Ảnh do nhân vật cung cấp
|
Ông Cử nhập ngũ năm 1963, thời ấy là một trong số hiếm hoi chiến sĩ mới có trình độ học vấn lớp 10 (tương đương lớp 12 bây giờ). Ông để lại ấn tượng với đồng đội và chiến sĩ trong đơn vị bởi tác phong nhanh nhẹn và khả năng diễn thuyết khá truyền cảm.
Từ chiều 26-4-1975, Quân đoàn 2 tổ chức đánh chiếm căn cứ Nước Trong tại Đồng Nai, phòng tuyến của địch ở cửa ngõ Sài Gòn. Đây là trung tâm huấn luyện tổng hợp, với lực lượng gần 4.000 tên, có khoảng 40 xe tăng, thiết giáp, hệ thống công sự, vật cản hoàn chỉnh, được hỏa lực pháo binh ở Long Thành, Long Khánh và một trận địa ở Bắc sông Buông, dốc 47 cùng không quân trực tiếp chi viện. Trận đánh căn cứ Nước Trong quyết liệt, quân ta tổn thất không ít. Đêm 29-4, xe tăng của ông Cử sa xuống hố bom. Ông bị thương vào đầu và tay. Bây giờ, trên cánh tay ông vẫn còn hai mảnh đạn từ ngày ấy. Ông còn nhớ lái xe tên là Nguyên và pháo thủ số một là Quách Đình Thiệp quê ở Thái Bình.
Ngày 30-4-1975, Tiểu đoàn 1 dẫn đầu đội hình tiến về Sài Gòn. Ngồi trên xe, qua hệ thống bộ đàm, Chính trị viên Nguyễn Hữu Cử biết tin Tiểu đoàn trưởng Ngô Văn Nhỡ trúng đạn địch hy sinh khi gần đến cầu Sài Gòn. Chính trị viên Nguyễn Hữu Cử chỉ huy Tiểu đoàn, cho triển khai đội hình xe tăng ta sang hai bên đường, bắn chéo lên cầu, diệt 2 xe tăng địch, vì cầu cong, nếu bắn thẳng sẽ vướng. Sau đó, đơn vị vượt cầu Sài Gòn tiến vào Dinh Độc Lập. Khi cả Tiểu đoàn đã vào sân Dinh Độc Lập, ông Cử cho một xe tăng chắn cổng ra vào, vì lúc bấy giờ sân Dinh chật. “Xe của các đơn vị kéo đến đông lắm. Anh em lính tăng xe nào cũng như muốn bắn hết cả thùng đạn để mừng chiến thắng”, ông Cử kể.
Kể về bức ảnh, ông Cử cho biết, khi ông đang báo cáo chỉ huy Lữ đoàn thì có một phóng viên phương Tây đến gần. “Thấy chúng tôi, anh ta lại gần xin phép chụp ảnh. Anh ta nói tiếng Việt lơ lớ, giới thiệu là phóng viên của Pháp”, ông Cử nói.
NGUYỄN NĂNG LỰC