Thượng tướng Võ Tiến Trung quê ở làng Quảng Đại, xã Lộc Phước (nay là xã Đại Cường), huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. Năm 1965, thực hiện phương châm “mỗi người dân là một chiến sĩ”, Xã đội Lộc Phước tổ chức thành lập Đội du kích thiếu niên bí mật do Võ Tiến Trung làm Đội trưởng. Đội du kích được huấn luyện bắn súng, ném lựu đạn, với nhiệm vụ nắm tình hình, khi có cơ hội thì lấy súng Mỹ và đánh Mỹ. Khi lính Mỹ mới vào làng, chúng tuyên truyền lính Mỹ đi giày đinh, mặc áo giáp sắt nên đạn bắn không thủng, đạp chông không bị thương, ta không thể nào đánh được khiến nhiều người lo ngại. Để rõ thực hư, Đội trưởng Võ Tiến Trung lân la làm quen với chúng. Ông thấy chúng cũng bình thường như bao người khác, nhưng muốn đánh được Mỹ phải dùng mưu chứ du kích không đủ vũ khí để đánh trực diện.

Một lần, thấy lính Mỹ khi đi càn mang theo chiếc túi đựng hai cuộn băng cá nhân và hai quả lựu đạn, Đội trưởng Võ Tiến Trung liền nghĩ ra cách đánh độc đáo. Nắm được quy luật của lính Mỹ khi giải lao thường chọn các gốc cây có bóng mát ngồi nghỉ, có tên mệt mỏi còn tranh thủ ngủ. Những lúc như vậy, đội thiếu niên liền lân la làm quen, đợi chúng sơ hở thì lấy trộm đạn hoặc lựu đạn. Quan sát thấy súng ngắn chúng đeo bên hông trễ ra phía sau có nhiều sơ hở nhưng lấy cắp súng rất dễ bị phát hiện nên Võ Tiến Trung lén mở nắp bao súng, cột một đầu sợi cước trắng vào khoen cò súng, đầu kia là lưỡi câu được móc vào rễ cây. Chơi một lúc, đám thiếu niên rút vào trong làng. Tên lính sau khi ngủ dậy, đứng dậy đi tiếp đã rơi súng mà không biết.

leftcenterrightdel

Thượng tướng Võ Tiến Trung trao khẩu súng ngắn thu được của địch năm 1963 tặng Bảo tàng Đặc công. Ảnh: AN KHÁNH

Thấy cách làm hiệu quả, Đội trưởng Võ Tiến Trung quyết định đánh Mỹ theo cách không giống ai này. Mấy hôm sau, lính Mỹ tiếp tục vào làng, Võ Tiến Trung chuẩn bị sẵn một sợi dây cước nối với lưỡi câu như lần trước rồi ra trò chuyện làm quen và ngỏ ý xin hai cuộn băng để phòng khi bom đạn bắn vào làng, nhỡ không may bị thương còn có để băng bó, nhưng thực ra mục đích chính là lấy cuộn băng ra để hai quả lựu đạn có khoảng trống. Được tên lính Mỹ đồng ý, Võ Tiến Trung vừa kéo cuộn băng, vừa khéo léo bẻ thẳng chốt lựu đạn, rút gần tụt ra và lấy sợi dây cước cột vào đầu chốt, đầu kia móc lưỡi câu vào gốc cây bòng. Xong việc, Võ Tiến Trung thản nhiên ngồi chơi với chúng thêm một lúc mới ra về. Lát sau, một tiếng lựu đạn nổ chát chúa ngay chỗ toán lính Mỹ vừa nghỉ chân. Dân làng nghe tiếng la ó liền chạy ra. Trước mắt họ, một tên bị lựu đạn phạt đứt ngang người, một tên bị thương. Lính Mỹ cho rằng bị du kích gài mìn nên vội vàng rút lui.

Tuy nhiên, chúng còn vào làng thì còn bị đội du kích nhí đánh dù bằng cách này hay cách khác. Ngay cuối năm 1965, một toán lính Mỹ đi lùng, vào đình làng Quảng Đại nghỉ chân, có tên còn cởi áo giáp ra để bên cạnh. Thấy vậy, Võ Tiến Trung bèn lân la đến chơi rồi bí mật móc quả lựu đạn, rút chốt và cài bên dưới áo giáp. Một lúc sau, tên lính nhấc áo giáp để tiếp tục hành quân bị lựu đạn nổ chết ngay tại chỗ. Sang năm 1966, lính Mỹ đã nghi ngờ quân ta tiếp xúc để gài bẫy nên chúng không cho bất kỳ ai tiếp cận. Khi dừng chân, chúng thường chọn những vị trí xa khu dân cư và bố trí canh gác cẩn thận. Cơ hội đánh Mỹ của Đội du kích thiếu niên vì thế cũng ít dần.

Đến đầu năm 1966, Đội trưởng Võ Tiến Trung phát hiện thấy lính Mỹ đi vào làng liền rủ anh Tín, lớn hơn hai tuổi, tổ chức đánh bọn này. Hai anh em mang hai quả lựu đạn M26, theo dõi đường đi của lính Mỹ. Đến bờ tre gần nhà ông Chánh Kiệt, toán lính nghỉ chân, bố trí hai tên gác hai đầu đường. Hai người liền tiếp cận bằng cách bò vào đoạn giữa rặng tre, bất ngờ ném lựu đạn vào đội hình địch rồi nhanh chóng chạy thoát vào làng. Những trận đánh nhỏ lẻ như vậy tuy không gây sát thương lớn nhưng cũng khiến cho lính Mỹ lo lắng, bất an, không dám hung hăng như khi mới đặt chân đến...

Xông pha trận mạc từ tuổi thiếu niên và lập chiến công, Thượng tướng Võ Tiến Trung còn có nhiều đóng góp trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam những năm sau này. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, năm 2010, đồng chí Võ Tiến Trung được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. 

NGUYỄN SỸ LONG