Ngôi nhà số 1A phố Vũ Hựu, phường Thanh Bình, TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương, nhà riêng của anh Nguyên, tôi đã khá quen thuộc. Hồi ấy, tôi nhiều lần đến nhà anh chơi khi anh là Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Hải Dương. Nhà cách cơ quan không xa nhưng anh ít khi ngủ ở nhà vì công việc nhiều, bởi khi đó anh là đại biểu Quốc hội khóa XII, Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, Ủy viên Ủy ban Quốc phòng và An ninh (QPAN) của Quốc hội, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Hải Dương (giai đoạn 2007-2012).
Sau này, khi là Phó tư lệnh Quân khu 3 (từ tháng 9-2012 đến tháng 2-2013) và đảm nhiệm chức Cục trưởng Cục DQTV, Ủy viên Thường trực Hội đồng Giáo dục QPAN Trung ương từ năm 2013 đến khi nghỉ hưu năm 2020, anh cũng ít có thời gian về nhà. “Bây giờ nghỉ hưu, tôi mới có thời gian ở nhà với vợ, vợ chồng sớm hôm chăm sóc nhau”, Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên tâm sự.
Anh Nguyên nói với tôi những điều gan ruột: “Ở vị trí nào tôi cũng nỗ lực phấn đấu, bám sát cơ sở, nắm chắc tình hình, tích lũy kinh nghiệm công tác. Nhờ đó, tôi cùng với tập thể Đảng ủy, chỉ huy tham mưu đúng, trúng về công tác quốc phòng, quân sự địa phương với các cấp ủy, chính quyền địa phương, phối hợp với các cơ quan, ban, ngành triển khai hiệu quả, đạt kết quả thiết thực, tích cực. Tuy nhiên, công tác quốc phòng, quân sự địa phương không thật dễ dàng, mà có rất nhiều khó khăn, vướng mắc. Đó là làm công tác tham mưu phải đúng, trúng, làm cho lãnh đạo các cấp địa phương có nhận thức đúng, từ đó thường xuyên quan tâm lãnh đạo và đầu tư cho công tác quốc phòng, quân sự địa phương và xây dựng DQTV vững mạnh, rộng khắp. Từ trước năm 2010, khi chưa có Luật DQTV, công tác DQTV điều chỉnh theo Pháp lệnh DQTV do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành. Vì vậy, các nội dung và quy định trong Pháp lệnh về DQTV chưa đầy đủ, chưa đồng bộ, chưa liên thông với các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan nên công tác xây dựng và hoạt động của DQTV rất khó khăn, phải vận dụng phức tạp. Từ thực tế công tác ở địa phương, là đại biểu Quốc hội, tôi tích cực tham gia xây dựng Luật DQTV và được Quốc hội khóa XII thông qua năm 2009, có hiệu lực từ ngày 1-7-2010.
    |
 |
Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên. Ảnh: TỪ VŨ HỰU
|
Khi có Luật DQTV, trên cương vị Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Hải Dương, tôi chỉ đạo cơ quan làm tốt công tác tham mưu với các cấp bộ đảng, quán triệt sâu kỹ, rộng khắp đến các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; tổ chức khảo sát, lập đề án xây dựng lực lượng DQTV, báo cáo Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh và phối hợp với các cơ quan liên quan, tham mưu để Tỉnh ủy ra nghị quyết lãnh đạo, từ đó xây dựng chương trình, kế hoạch, đề án trình Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt thực hiện. Quá trình triển khai, chúng tôi tham mưu thành lập Ban chỉ đạo, tổ chức làm điểm, rút kinh nghiệm, nhân rộng và sơ kết, tổng kết đánh giá, động viên, khen thưởng kịp thời. Từ sự tham mưu đúng, trúng, hiệu quả của cơ quan quân sự, giai đoạn 2007-2012, tỉnh Hải Dương là một trong những điển hình toàn quốc về công tác DQTV, xây dựng đồng bộ lực lượng dân quân tại chỗ, dân quân cơ động, dân quân thường trực và dân quân các binh chủng, chuyên môn.
Tôi chỉ đạo triển khai xây dựng DQTV theo khu vực địa lý và tính chất hoạt động, như DQTV khu vực nông thôn, thành thị; khối cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị; khối doanh nghiệp nhà nước và ngoài nhà nước. Lực lượng tự vệ được xây dựng và hoạt động hiệu quả ở các cơ quan, tổ chức chính trị và doanh nghiệp trên địa bàn. DQTV đã tham gia giải quyết ổn thỏa nhiều “điểm nóng” như ở xã Tân Việt (huyện Thanh Hà), xã Cẩm Điền (huyện Cẩm Giàng), xã Liên Hòa (huyện Kim Thành)... Thực tế công tác DQTV ở Hải Dương đã được tôi vận dụng, tổng kết, thể hiện trong bài thi của chỉ huy trưởng và giành giải nhất hội thi chỉ huy trưởng bộ CHQS tỉnh, thành phố năm 2010”...
Không chỉ xây dựng lực lượng DQTV, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Hải Dương Nguyễn Duy Nguyên cùng tập thể Đảng ủy, chỉ huy, lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao. Anh sâu sát, bám sát cơ sở, kiểm tra thường xuyên, nhất là các đề án, nhiệm vụ tỉnh Hải Dương và Quân khu 3 giao. Anh luôn quan tâm đến đời sống cán bộ, nhân viên, chiến sĩ, đặc biệt là đã tham mưu đề xuất Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương và các địa phương tạo điều kiện, bố trí quỹ đất cho cán bộ sĩ quan và quân nhân chuyên nghiệp. Khi được bố trí quỹ đất, anh thực hiện dân chủ, công khai trong xây dựng tiêu chuẩn, phân chia đất ở, do đó, không có trường hợp thắc mắc, khiếu kiện, góp phần ổn định đời sống, tạo động lực làm việc, nỗ lực phấn đấu của cán bộ, nhân viên cơ quan, đơn vị quân sự địa phương tỉnh Hải Dương.
“Được biết, khi làm Cục trưởng Cục DQTV, anh triển khai rất nhiều công việc, trong đó có việc tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam về hoàn thiện hệ thống luật pháp, thể chế công tác DQTV, nhất là xây dựng lực lượng DQTV biển?”, tôi hỏi Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên.
Anh trả lời: “Chưa tròn 7 tháng trên cương vị Phó tư lệnh Quân khu 3 thì tháng 3-2013, tôi được trên điều động, bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục DQTV. Nhận bàn giao và tham gia giúp việc cho rất nhiều hội đồng, ủy ban, các ban chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, tôi đã xây dựng kế hoạch, lộ trình và phương pháp làm việc khoa học, phù hợp, nhất là khi tôi đảm nhận Ủy viên Thường trực Hội đồng Giáo dục QPAN Trung ương, triển khai thực hiện Luật Giáo dục QPAN đã được Quốc hội khóa XIII thông qua và có hiệu lực thi hành ngày 1-1-2014.
Sau đó, tôi được giao chỉ đạo cơ quan triển khai, phối hợp với các cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng và Chính phủ, các ban, bộ, ngành để xây dựng, trình Quốc hội xem xét, ban hành Luật Quốc phòng thay thế Luật Quốc phòng đã được Quốc hội khóa XI ban hành năm 2005; xây dựng Luật DQTV mới thay thế Luật DQTV ban hành năm 2009. Cả hai luật mới đều được Quốc hội khóa XIV thông qua, ban hành (Luật Quốc phòng thông qua năm 2018, có hiệu lực từ năm 2019; Luật DQTV thông qua năm 2019, có hiệu lực từ ngày 1-7-2020).
Cục DQTV còn tham mưu, giúp thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tham gia xây dựng luật, nghị định, thông tư, văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động của DQTV; phối hợp giữa DQTV với các lực lượng trong và ngoài Quân đội, nhất là công tác phòng thủ dân sự, bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm...
|
 |
| Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên (ngoài cùng, bên trái) kiểm tra tự vệ biển Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, năm 2018. Ảnh: TỪ VŨ HỰU |
Trước yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc, từ năm 2014, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng gặp gỡ, giao cho tôi nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng lực lượng DQTV biển. Nhận nhiệm vụ, tôi tổ chức các đoàn đi khảo sát, đánh giá thực trạng DQTV các tỉnh, thành phố có biển; phối hợp với các cơ quan chức năng của Quốc hội, Chính phủ, địa phương để xây dựng Đề án “Xây dựng Hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới”. Nhiều vấn đề trong đề án đã được tôi tham mưu đề xuất và giải quyết, như: Chức năng, nhiệm vụ, tổ chức quản lý-chỉ huy, kinh phí hoạt động, phương tiện tàu, thuyền, vũ khí, trang bị, địa bàn hoạt động, phối hợp hiệp đồng với các lực lượng... Ngày 24-12-2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP phê duyệt Đề án “Xây dựng Hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới” của Bộ Quốc phòng. Từ đó đến nay, việc triển khai thực hiện đề án thuận lợi và đạt được hiệu quả rõ nét”.
Năm 2020, Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên được nghỉ hưu. Nói chuyện với anh, tôi cảm nhận rõ, dường như trong cả cuộc đời quân ngũ, anh luôn tận tụy, toàn tâm với công việc, nhất là với nhiệm vụ xây dựng lực lượng DQTV. Ở cương vị nào anh cũng chú trọng nghiên cứu, tìm tòi, tiếp thu và kế thừa truyền thống, kinh nghiệm của thế hệ đi trước, đồng thời vận dụng những kiến thức mới, sáng tạo, có những biện pháp thực hiện mới để triển khai hiệu quả công việc, bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao...
ĐÌNH XUÂN