Sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng ở huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình, năm 1969, Trần Văn Nhân nhập ngũ. Sau đó, ông tham gia Quân tình nguyện Việt Nam tại Lào trong đội hình Tiểu đoàn 923, Đoàn 766, Bộ tư lệnh 959. Tháng 7-1972, ông được cử ra Bắc học tại Trường Trung cấp Quân y 1 (nay là Trường Cao đẳng Quân y 1). Năm 1978, ông được cử đi đào tạo bác sĩ tại Học viện Quân y. Đến năm 1982, ông về công tác tại Sư đoàn 431, Quân khu 1... Sau thời gian trực tiếp công tác ở cơ sở và tham gia phục vụ chiến đấu, năm 1984, ông được điều động về làm trợ lý Phòng Quân y (Cục Hậu cần Quân khu 1).
Trên cương vị, nhiệm vụ được giao, ông tham mưu, đề xuất với chủ nhiệm quân y để báo cáo trên phê duyệt và triển khai công tác bảo đảm quân y, chăm sóc sức khỏe bộ đội phù hợp với điều kiện thực tiễn, hướng về cơ sở, đặc biệt là góp phần để Quân khu 1 trở thành điểm sáng, lá cờ đầu trong thực hiện Chương trình kết hợp quân dân y (Chương trình 12), giai đoạn 1992-2005. Triển khai Chương trình 12, bác sĩ Trần Văn Nhân đã trực tiếp cùng đoàn công tác lên nhiều xã vùng cao của các tỉnh: Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên. Mỗi chuyến đi như vậy kéo dài từ 1 đến 2 tuần, khám, chữa bệnh miễn phí cho hàng nghìn người dân. Trong những chuyến đi đó, bác sĩ Nhân nhớ nhất lần ông tham gia đoàn công tác của Bệnh viện Quân y 110 lên huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng vào năm 1995 để khám, chữa bệnh miễn phí cho người dân nơi đây. Thời điểm đó, cuộc sống người dân huyện Hà Quảng còn rất khó khăn, nhiều người không có điều kiện khám, chữa bệnh tại bệnh viện. Người có điều kiện thì đường sá đi lại từ nhà tới bệnh viện tỉnh gập ghềnh, quanh co, phải mất nhiều giờ đi đường, thậm chí cả ngày mới tới nơi. Vì vậy, nhiều người dân chấp nhận tự chữa bệnh hoặc sống chung với bệnh trong thời gian dài. “Tôi nhớ nhất trường hợp một cụ già người dân tộc thiểu số. Cụ có dáng người gầy gò, thấp bé, hai tai gần như không nghe thấy gì. Cụ kể với tôi rằng những năm trước, cụ đã đi khám tai ở nhiều nơi nhưng không chữa được. Lần này biết tin có đoàn công tác của các bác sĩ quân đội lên khám cho nhân dân nên cụ đến khám với hy vọng các bác sĩ giúp tai cụ nghe lại được”, ông Nhân nhớ lại.
Ông Nhân đã trực tiếp khám và phát hiện trong tai của cụ có dị vật khiến cả hai bên tai không nghe được. Sau một hồi bàn bạc với đồng nghiệp cũng như tư vấn cho cụ, ông và các bác sĩ đã thực hiện ca phẫu thuật lấy dị vật trong tai của cụ. Ca phẫu thuật diễn ra trong khoảng nửa giờ và thành công, giúp tai cụ nghe bình thường trở lại. “Sau ca phẫu thuật, cụ vừa khóc vừa cảm ơn chúng tôi. Cụ còn chúc chúng tôi có thật nhiều sức khỏe để có thể khám, chữa bệnh cho nhiều người. Lời chúc ấy đã tiếp thêm tinh thần cho các y, bác sĩ trong đoàn công tác hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”, ông Nhân chia sẻ. Với những đóng góp cho ngành y, năm 1995, bác sĩ Trần Văn Nhân được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện chương trình kết hợp quân dân y. Năm 2005, ông vinh dự nhận Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba và được phong tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú.
Trưởng thành từ cơ sở, trợ lý cơ quan, bác sĩ Trần Văn Nhân lần lượt được bổ nhiệm Phó trưởng phòng (năm 2000), Trưởng phòng Quân y (Chủ nhiệm Quân y Quân khu 1) năm 2006. Đến năm 2010, ông nghỉ hưu. 12 năm qua, ông vẫn tiếp tục cống hiến cho ngành y bằng việc mở phòng khám tại nhà để khám, chữa bệnh cho người dân. Hiện nay, ông là Chủ tịch Hội Đông y của phường Tân Thịnh, TP Thái Nguyên, với 15 hội viên, trong đó có 5 bác sĩ là bộ đội về hưu. Hằng năm, hội tổ chức khám và cấp thuốc miễn phí cho hàng trăm người dân địa phương. Cùng với đó, hội tích cực phát triển và nhân rộng các mô hình trồng cây thuốc nam, hướng dẫn bà con địa phương trồng cây thuốc để tự chữa bệnh và cải thiện đời sống. Đặc biệt, trong các đợt dịch Covid-19 bùng phát, ông và các hội viên trong hội đã tình nguyện tham gia cùng lực lượng y tế địa phương thực hiện xét nghiệm và tiêm vaccine cho người dân trên địa bàn. Ông Nhân tự hào khoe với chúng tôi rằng, vừa qua có hội viên còn xung phong tham gia cùng đoàn của Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên vào TP Hồ Chí Minh chống dịch Covid-19 trong nhiều tháng liền...
Bài và ảnh: QUANG DUY