Quyết tâm làm nên những điều kỳ diệu

Tuổi trẻ và niềm tin phấn đấu

Nguyễn Tiến Bình sinh ra ở vùng quê nghèo của tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội). Nhà đông anh em nên mỗi khi đi học về, Bình lại tất tả ra đồng, cùng bố mẹ gặt hái, cày cấy. Đến đêm khi cả nhà đã yên giấc, cậu lại giở sách ra học dưới ánh đèn dầu leo lét. Trong những năm kháng chiến, có đến 15 năm Bình sống xa gia đình tự học tập, phấn đấu. Vất vả là thế nhưng cậu học trò nghèo Nguyễn Tiến Bình luôn có thành tích học tập xuất sắc. Chính vì vậy, Bình thường được chọn tham gia đoàn học sinh tiêu biểu của địa phương, được dự nhiều cuộc gặp, đón các vị lãnh đạo cao cấp, đặc biệt là những lần được đón Bác Hồ khiến ông nhớ mãi. Từ trải nghiệm chân thật của mình, sau này ông đã đưa vào bài thuyết trình và đoạt giải nhất Hội thi báo cáo viên toàn quân với chủ đề kể chuyện Bác Hồ vào đầu những năm 2000. Sau đó, khi dự thi cấp toàn quốc ông cũng đoạt thứ hạng cao. Năm ấy, ông mang quân hàm đại tá và đang công tác tại Bệnh viện Trung ương Quân đội (BVTƯQĐ) 108. 

Trung tướng Nguyễn Tiến Bình trò chuyện với phóng viên. Ảnh: TUẤN TÚ

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, GS, TS Nguyễn Tiến Bình là một trong số ít các chuyên gia y tế đầu ngành thông thạo hơn 3 ngoại ngữ. Bản thân ông sinh ra trong gia đình hết sức khó khăn, nhờ nỗ lực học tập đã giúp ông có trình độ, bản lĩnh vững vàng trong quá trình công tác, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Ngoài ra, ông còn được đồng đội gọi vui với biệt danh là “ngũ sĩ” (gồm chiến sĩ, bác sĩ, tiến sĩ, văn sĩ, họa sĩ) bởi ngoài việc chữa bệnh cứu người, có học vị cao, ông còn có khiếu văn chương và hội họa. Nhiều truyện ngắn của ông được đăng trên Báo Văn nghệ, Tạp chí Văn nghệ quân đội. Hàng trăm bức tranh sơn dầu của “họa sĩ tay ngang” Nguyễn Tiến Bình đã được trưng bày tại các cuộc triển lãm nghệ thuật. Đặc biệt, sau thành công của Triển lãm “Nguyễn Tiến Bình và chuỗi ký ức” được tổ chức tại HVQY tháng 10-2014, Trung tướng Nguyễn Tiến Bình đã thực hiện nghĩa cử cao đẹp là quyết định dành toàn bộ tiền bán tranh tặng lại học viện để gây “Quỹ khích lệ học viên giỏi” nhằm thúc đẩy động lực phấn đấu của những người thầy thuốc tương lai. Được biết, hiện nay, quỹ vẫn đang được HVQY duy trì hoạt động hiệu quả. Từ đây, nhiều học viên có hoàn cảnh khó khăn, học giỏi đã được hỗ trợ học bổng để có thêm kinh phí phục vụ việc học tập, nghiên cứu khoa học của mình.

Khát vọng mang tên “chiều cao”

Là người lính mang trên mình chiếc áo blouse trắng, tham gia công tác chữa bệnh, cứu người, thường xuyên đối diện với cuộc chiến sinh tử, GS Nguyễn Tiến Bình chưa bao giờ thôi khao khát tìm ra những phương pháp mới để đưa người bệnh vượt qua lưỡi hái của tử thần. Ông vẫn nhớ mãi khoảng thời gian sang công tác tại Campuchia khi cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam diễn ra ác liệt. Ngay khi có mặt ở chiến trường, bác sĩ trẻ Nguyễn Tiến Bình mạnh dạn sử dụng phương pháp cắt cụt theo Marcelin Duval kết hợp với việc rạch mổ hai bên vết thương để dịch thoát ra và đã khắc phục được tình trạng vết thương bị hoại tử do hiện tượng mìn phá. Nhờ vậy, nhiều thương binh đã được cứu sống. Bên cạnh đó, hai lần được tăng cường lên biên giới phía Bắc, bằng năng lực chuyên môn và sự nhạy bén, ông đã tham gia cứu chữa hàng trăm thương binh qua cơn hiểm nghèo với nhiều ca phẫu thuật khó.

Gần 40 năm gắn bó với y học và công tác chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân, Trung tướng Nguyễn Tiến Bình là tấm gương sáng về tinh thần ham học, luôn hướng tới những điều mới mẻ mang tính đột phá. Ông là một trong những chuyên viên đầu ngành chấn thương-chỉnh hình của quân đội và cũng là của cả nước với gần 100 đề tài, công trình nghiên cứu khoa học được công bố trên các tạp chí chuyên ngành y học trong và ngoài nước. Cho đến nay, ít người biết, người đầu tiên thực hiện các ca phẫu thuật kéo dài chân ở BVTƯQĐ 108 là Chủ nhiệm khoa Chấn thương-Chỉnh hình Nguyễn Tiến Bình. Ông tâm sự: “Vẫn biết cơ sở hạ tầng, trang thiết bị ở ta còn khiêm tốn so với các nước tiên tiến. Nhưng một khi có quyết tâm, có kế hoạch khoa học, công tác tổ chức tốt, làm việc chăm chỉ với tinh thần trách nhiệm cao, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, quyết tâm và quyết thắng thì chúng ta có thể làm nên những điều kỳ diệu”. 

Trung tướng Nguyễn Tiến Bình giới thiệu tập tranh của mình ở triển lãm tổ chức tại Học viện Quân y năm 2014.  Ảnh: LÊ HUYỀN

Trung tướng Nguyễn Tiến Bình cho biết, phẫu thuật kéo dài chân có mặt ở Việt Nam từ những năm 60 của thế kỷ trước, song mục đích chủ yếu là điều trị bệnh lý. Còn ở BVTƯQĐ 108, từ năm 1986, kỹ thuật này được đưa vào điều trị cho thương binh, bệnh binh bị mất xương; trẻ em bị dị tật bẩm sinh như sai khớp háng, chân thấp chân cao... “Tôi luôn trăn trở tại sao không dùng kỹ thuật này để nâng chiều cao cho những người có tầm vóc thấp?”, GS Bình nhớ lại. Ông cho rằng mong muốn kéo dài chân của những người có tầm vóc thấp là rất chính đáng, xuất phát từ hai nhu cầu cơ bản là tâm lý và thẩm mỹ. Kéo dài chân có thể kéo ở hai nơi là cẳng chân và đùi. Cẳng chân có thể kéo dài được đến 8,5cm, còn đùi cũng là 8cm. Độ tuổi tốt nhất để một người tiến hành phẫu thuật kéo dài chân là từ 18 đến 35, bởi đây là giai đoạn xương đã hết tuổi phát triển và có khả năng phục hồi tốt. Tuy nhiên, việc có thể phẫu thuật hay khả năng kéo dài xương được bao nhiêu còn tùy thuộc vào các chỉ số đáp ứng của bệnh nhân cũng như nguyện vọng của họ. Những ca phẫu thuật như vậy cần có sự phối hợp đồng bộ của nhiều khâu. Trong đó, công việc chăm sóc sau mổ cũng rất khó khăn bởi các biến chứng có thể gặp phải... Vì vậy, sau thời gian nghiên cứu, hoàn thiện quy trình, đích thân ông trực tiếp đứng mổ ca đầu tiên và đã thành công tại BVTƯQĐ 108. Những năm sau này, ngoài BVTƯQĐ 108, kỹ thuật kéo dài chân cũng được thực hiện ở nhiều bệnh viện với hàng nghìn bệnh nhân được điều trị thành công. Khát vọng mang tên chiều cao của nhiều người đã trở thành hiện thực, giúp họ tự tin hòa nhập với cuộc sống.

Năm 2005, TS Nguyễn Tiến Bình rời BVTƯQĐ 108 về nhận nhiệm vụ mới là Phó giám đốc rồi Giám đốc HVQY. Ông đã cùng với Đảng ủy, Ban giám đốc học viện tạo ra những bước “đột phá” trong y học. Tiêu biểu là thành công của đề tài được Nhà nước giao là “Nghiên cứu và thực hiện ghép tim trên người từ người cho chết não” mà ông làm chủ nhiệm với ca phẫu thuật đầu tiên thành công ngày 17-6-2010 đã một lần nữa khẳng định, đội ngũ thầy thuốc Việt Nam nói chung và thầy thuốc quân đội nói riêng có thể làm được tất cả những gì mà các thầy thuốc trên thế giới đã làm. Hiện nay, dù đã nghỉ công tác nhiều năm, Trung tướng Nguyễn Tiến Bình vẫn tham gia thực hiện nhiều nghiên cứu khoa học, đồng thời là hướng dẫn, giúp đỡ nhiều nhà khoa học trẻ hoàn thiện các đề tài của mình.

SONG THANH - BÌNH MINH