Lần đầu tôi được tiếp xúc với nghề hoa tiêu hàng hải là năm 2012. Nhưng mãi đến năm 2014 mới được tìm hiểu kỹ về nghề này với Đại tá Vũ Văn Biền, Giám đốc Công ty Hoa tiêu Tân Cảng lúc bấy giờ. Trên thực tế, nhiều người nghĩ hoa tiêu hàng hải là nghề “VIP”, toàn những con người hào hoa, phong độ và có thu nhập cao. Nhưng để có được hình ảnh ấy, những hoa tiêu hàng hải, đặc biệt là hoa tiêu Tân Cảng Sài Gòn lại phải được lựa chọn và phải học tập, phấn đấu rất nhiều.

Đại tá Vũ Văn Biền là một hoa tiêu ngoại hạng lão luyện. Anh không chỉ tham gia dẫn những con tàu quân sự tầm cỡ, tàu ngầm ra vào các cảng biển mà còn có thể dẫn dắt tất cả các loại tàu hàng, dù nó có dài rộng đến đâu. Theo anh Biền, nghề hoa tiêu gần giống nghề bay của ngành hàng không nên bao giờ cũng phải đặt vấn đề an toàn lên hàng đầu. Anh nói với tôi: “Nếu như hoa tiêu dẫn dắt tàu đi không đúng hướng thì nguy cơ xảy ra tai nạn và mất an toàn là rất cao. Va chạm với tàu, thuyền trên sông, biển, nhẹ thì cũng phải đền bù, còn nặng có thể xảy ra chìm tàu hàng, ảnh hưởng đến tính mạng con người, lúc ấy hậu quả sẽ khôn lường. Người hoa tiêu, nhất là hoa tiêu ngoại hạng, phải thông thuộc luồng lạch, con nước, các kỹ năng hàng hải... và phải nói tiếng Anh giỏi”. Theo anh Biền, hoa tiêu có phân cấp rõ ràng. Đó là hoa tiêu hạng ba, hoa tiêu hạng nhì, hoa tiêu hạng nhất và hoa tiêu ngoại hạng, trong đó, hoa tiêu ngoại hạng sẽ dẫn dắt được tất cả các loại tàu trong điều kiện thời tiết phức tạp.

Công ty Hoa tiêu Tân Cảng được thành lập ngày 27-10-2008, xuất phát từ yêu cầu của Bộ Quốc phòng và Quân chủng Hải quân. Đó là, Quân cảng Sài Gòn cần phải có một lực lượng hoa tiêu quốc phòng để dẫn dắt tàu quân sự hiện đại của hải quân, các tàu quốc tế, hải quân các nước đến Việt Nam, đồng thời, từ yêu cầu sản xuất, kinh doanh của Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, cần có một đơn vị hoa tiêu riêng để chủ động trong điều hành. Nhớ lại những ngày đầu mới thành lập, Công ty Hoa tiêu Tân Cảng phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thử thách. Cơ sở vật chất, trang thiết bị thiếu thốn, lạc hậu; nguồn nhân lực mỏng, thiếu và yếu so với yêu cầu nhiệm vụ; phải thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ kinh tế và quốc phòng trên một vùng cảng biển rộng lớn. Với những nỗ lực vượt bậc, Công ty dần xây dựng được vị thế, thương hiệu “Hoa tiêu Tân Cảng-Hoa tiêu quốc phòng-Hoa tiêu hàng đầu Việt Nam”, được nhiều bạn hàng trong nước, quốc tế tin tưởng, chia sẻ và lựa chọn để gắn bó, đồng hành.

leftcenterrightdel
Nhân viên Công ty TNHH MTV Hoa tiêu Tân Cảng tính toán phục vụ hướng dẫn tàu ra vào Tân Cảng Cát Lái. Ảnh: PHƯƠNG DŨNG 

Công ty Hoa tiêu Tân Cảng hiện có 68 hoa tiêu, trong đó có 45 hoa tiêu ngoại hạng (chiếm gần 1/4 tổng số hoa tiêu ngoại hạng của cả nước), đủ khả năng dẫn các tàu kinh tế ra vào Tân Cảng-Cát Lái, Tân Cảng-Cái Mép của Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn và dẫn tàu quân sự thực hiện nhiệm vụ quân sự được giao. Năm 2019, Công ty đứng trong Top 20 dịch vụ chất lượng hoàn hảo vì quyền lợi người tiêu dùng. Năm 2023, Công ty được vinh danh lần thứ hai trong “Top 10 dịch vụ uy tín, chất lượng, được người Việt tin dùng năm 2023”. Ngoài ra, Công ty còn tổ chức các dịch vụ lai dắt giàn khoan, dịch vụ Mooring Master bảo đảm an toàn tuyệt đối, được cảng vụ hàng hải đánh giá là đơn vị chấp hành nghiêm các quy định về an toàn và là đơn vị dẫn tàu an toàn nhất.

Ấn tượng không quên đối với tôi là vào một ngày cuối tháng 9-2018, được theo hoa tiêu ngoại hạng Phạm Đình Phương và hoa tiêu hạng nhì Bùi Thanh Nghị dẫn tàu SM Ho Chi Minh có chiều dài 168m, rộng 27,3m, trọng tải 23.000 tấn từ cảng Tân Cảng-Cát Lái ra tới phao số 0 ở vùng biển Vũng Tàu. Đây chỉ là con tàu tầm trung, chưa phải là tàu cỡ lớn, nhưng khi nhìn lên tầng cao nhất, tôi phải ngửa cổ hết cỡ mới thấy. Không những vậy, tôi còn phải leo gần 100 bậc cầu thang mới đến được khoang lái. Anh Phương giải thích: “So với những chiếc tàu hàng đã đi vào Tân cảng-Cát Lái, hay Tân Cảng Cái Mép-Thị Vải mà chúng tôi dẫn dắt có chiều dài từ 222m đến hơn 367m, con tàu này thuộc loại bé đấy”. Nghe anh Phương nói, tôi cứ tưởng tượng nếu một con tàu dài 367m (tức là dài gấp đôi con tàu SM Ho Chi Minh, dài hơn cả tàu sân bay) thì nó còn cao đến đâu, đồ sộ đến mức nào. Dẫn dắt những con tàu đồ sộ như thế cần phải có trình độ rất cao, nếu không sẽ bị va đập, mắc cạn hay nghiêng đổ khi chất đầy hàng.

Khi con tàu còn cách cửa biển Cần Giờ chừng 3 hải lý, tôi hỏi Bùi Thanh Nghị: “Trên sông nhiều tàu, ghe đi lại như vậy, làm sao các anh dẫn tàu để tránh va chạm?”. Người hoa tiêu mỉm cười: “Chúng tôi thuộc từng luồng lạch theo thời gian trong hệ thống sông Sài Gòn. Người hoa tiêu phải dẫn dắt con tàu đi đúng luật giao thông đường thủy và phán đoán, xử lý nhanh chóng, chính xác các tình huống trên đường đi. Cũng giống như chúng ta đi xe trên đường ấy, phải đi đúng luật, xử lý thông minh các tình huống bất trắc”.

leftcenterrightdel
 Tàu container vào “ăn hàng” tại Tân Cảng - Cát Lái (TP Hồ Chí Minh). Ảnh: PHÚ HƯNG

Những năm sau này, tôi cũng được tiếp xúc và trò chuyện nhiều với Đại tá Hoàng Thanh Bình, nguyên Giám đốc Công ty Hoa tiêu Tân Cảng và Trung tá Trần Anh Dũng, Giám đốc Công ty Hoa tiêu Tân Cảng hiện nay. Trải qua hơn 15 năm xây dựng, phấn đấu và trưởng thành, Công ty Hoa tiêu Tân Cảng ngày càng khẳng định vị thế, thương hiệu mạnh “Hoa tiêu Tân Cảng-Hoa tiêu quốc phòng-Hoa tiêu hàng đầu Việt Nam”. Đơn vị luôn nâng cao chất lượng phục vụ bằng cách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, với những hoa tiêu ngoại hạng tài năng toàn diện, phát triển và đổi mới công nghệ, hỗ trợ tối đa các hãng tàu, giúp họ giảm chi phí và góp phần tích cực trong phát triển hệ thống logistics của các doanh nghiệp nói chung và của Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn nói riêng.

Với những nỗ lực trong hơn 15 năm qua, Công ty Hoa tiêu Tân Cảng được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2013 và 2023), Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 2018) cùng nhiều bằng khen, giấy khen của Bộ Quốc phòng; Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; Quân chủng Hải quân và các địa phương. Đất nước đang phát triển và đổi mới không ngừng, vì thế, Hoa tiêu Tân Cảng cũng phải đổi mới, sáng tạo và phát triển theo để giữ vững vị trí doanh nghiệp hoa tiêu hàng hải số 1 Việt Nam với giá trị cốt lõi “Chính quy, an toàn, đoàn kết, hiệu quả”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong tình hình mới, cùng Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn lớn mạnh và đón đầu những cơ hội phát triển mới trong tương lai.

LÊ PHI HÙNG