Phóng viên (PV): Ngày 24-10-1973, chấp hành nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký Quyết định số 142/QĐ-QP thành lập Quân đoàn 1-quân đoàn chủ lực cơ động chiến lược đầu tiên của Quân đội nhân dân(QĐND) Việt Nam. Sự ra đời của Quân đoàn 1 là tất yếu khách quan, thưa đồng chí Tư lệnh?
Đại tá Trương Mạnh Dũng: Đúng thế! Quân đoàn 1 ra đời đánh dấu bước trưởng thành, lớn mạnh của Quân đội ta, phản ánh đúng quy luật khách quan về xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển cao của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đội hình chiến đấu của quân đoàn được hợp thành từ những đơn vị chủ lực có bề dày lịch sử, truyền thống rất vẻ vang của QĐND Việt Nam anh hùng, đó là: Sư đoàn Bộ binh 308 (Đại đoàn Quân Tiên Phong), Sư đoàn Bộ binh 312 (Đại đoàn Chiến Thắng), Sư đoàn Bộ binh 320B (tiền thân là Đại đoàn Đồng Bằng, nay là Sư đoàn 390), Sư đoàn Phòng không 367, Đoàn Pháo binh Tất Thắng (Lữ đoàn 45), Lữ đoàn Xe tăng 202, Đoàn Công binh Tân Trào (Lữ đoàn 299), Trung đoàn Thông tin 140...
PV: Với chiến công đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, nhất là trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, ngày 29-8-1985, Quân đoàn 1 vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Đồng chí có thể điểm lại những thành tích tiêu biểu của quân đoàn?
Đại tá Trương Mạnh Dũng: Ngay sau khi được thành lập, trong điều kiện vừa ổn định tổ chức biên chế vừa huấn luyện, cán bộ, chiến sĩ toàn quân đoàn đã nỗ lực, khẩn trương xây dựng đơn vị thành một binh đoàn chủ lực, cơ động chiến lược, có sức cơ động cao, đột kích mạnh; có khả năng tác chiến hiệp đồng quân binh chủng với các quy mô khác nhau, sẵn sàng đánh những trận có ý nghĩa then chốt, quyết định đến cục diện chiến trường.
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, quân đoàn đã tổ chức cuộc hành quân thần tốc từ Bắc vào Nam. Trong 12 ngày đêm, toàn bộ đội hình quân đoàn đã vượt chặng đường hơn 1.700km kịp thời vào tham gia chiến đấu, đánh chiếm những mục tiêu quan trọng, có tính chất chiến lược trong hệ thống phòng thủ của địch trên hướng bắc Sài Gòn; tiêu diệt và bức hàng hoàn toàn Sư đoàn 5 ngụy, táo bạo thọc sâu đánh chiếm Bộ Tổng Tham mưu ngụy... Quân đoàn 1 đã góp phần quan trọng giải phóng Sài Gòn-Gia Định, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, xây đắp nên truyền thống vẻ vang “Thần tốc-Quyết thắng”.
PV: Được biết, phương châm của đơn vị là lấy huấn luyện tác chiến trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao làm môi trường để rèn luyện bộ đội; lấy nhiệm vụ chính trị trung tâm làm cơ sở để xây dựng nội dung, chương trình huấn luyện thiết thực, sát thực tế. Vậy đồng chí có thể cho biết những bài học kinh nghiệm trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) của Quân đoàn 1?
Đại tá Trương Mạnh Dũng: Kế thừa và phát huy truyền thống “Thần tốc-Quyết thắng”, gần 50 năm qua, chúng tôi đã rút ra những kinh nghiệm và bài học vận dụng trong huấn luyện, SSCĐ, đó là: Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn 1 luôn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp chặt chẽ giữa nâng cao chất lượng huấn luyện, SSCĐ với tham gia phát triển, khôi phục kinh tế sau chiến tranh; động viên cán bộ, chiến sĩ không một ngày ngưng nghỉ, luôn đem hết sức mình phấn đấu trở thành “người chiến sĩ giỏi, người lao động giỏi” ở mọi lúc, mọi nơi.
Cùng với đó, quân đoàn tập trung mọi nỗ lực nâng cao trình độ và khả năng SSCĐ, chất lượng huấn luyện-chấn chỉnh biên chế tổ chức; làm điểm cho bộ về xây dựng trung đoàn, sư đoàn vững mạnh toàn diện và huấn luyện quân dự bị động viên; xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật. Chúng tôi luôn xác định đây là yếu tố quan trọng và là khâu đột phá để nâng cao chất lượng huấn luyện, nâng cao trình độ, khả năng SSCĐ và chiến đấu của đơn vị. Tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển lý luận nghệ thuật quân sự Việt Nam, nhất là nghiên cứu đổi mới cách đánh, phù hợp với sự phát triển của đối tượng tác chiến; tổ chức biên chế, trang bị vũ khí của ta trong điều kiện chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.
PV: Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, quân đoàn luôn ra sức khắc phục khó khăn, gian khổ, đoàn kết, dân chủ, kỷ luật, kiên trì bền bỉ, sáng tạo khoa học, quyết tâm cao, trong bất cứ tình huống nào cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Thời gian tới, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn 1 xác định những chủ trương, giải pháp gì để phát huy truyền thống, nâng cao chất lượng thực hiện nhiệm vụ, thưa đồng chí?
Đại tá Trương Mạnh Dũng: Phát huy truyền thống “Thần tốc-Quyết thắng”, cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 1 đã và đang ra sức thi đua, đoàn kết, nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức cơ động, trình độ và khả năng SSCĐ; đột phá nâng cao chất lượng huấn luyện toàn diện cho các đối tượng; tăng cường huấn luyện thực hành, huấn luyện đêm, huấn luyện cơ động, dịch chuyển và huấn luyện trong điều kiện ăn, ở dã ngoại dài ngày. Cùng với đó, quân đoàn luôn xác định phải đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng diễn tập vòng tổng hợp, diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng, diễn tập đối kháng, coi trọng rèn luyện năng lực chỉ huy độc lập của chỉ huy các cấp. Triển khai thực hiện nghiêm công tác điều chỉnh tổ chức, biên chế lực lượng theo hướng tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề bước đầu để xây dựng đơn vị tiến lên hiện đại. Tập trung đột phá khắc phục khâu yếu, mặt yếu, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc về ý thức tự giác của cán bộ, chiến sĩ trong xây dựng chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật, hạn chế thấp nhất vi phạm quy định an toàn giao thông và không có vụ việc nghiêm trọng xảy ra.
Tiếp tục xây dựng Đảng bộ Quân đoàn 1 thực sự trong sạch, vững mạnh tiêu biểu về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ; thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28-12-2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới; xây dựng, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Luôn giữ vững và nâng cao đời sống, sức khỏe của bộ đội; đẩy mạnh tăng gia sản xuất theo hướng tự cung, tự cấp, phát triển bền vững. Quản lý, sử dụng tài chính, xăng dầu, cơ sở vật chất đúng nguyên tắc, thực hành tiết kiệm, không để xảy ra thâm hụt, tham ô, lãng phí. Bảo đảm đồng bộ vũ khí, trang bị kỹ thuật cho nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ. Tiếp tục đầu tư trang thiết bị, quy trình công nghệ, nâng cao năng lực sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật, nâng cấp hệ thống kho, trạm xưởng, khu kỹ thuật, đẩy mạnh xây dựng chính quy ngành kỹ thuật đáp ứng kịp thời yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị.
Có thể khẳng định, gần 50 năm qua, lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 1-Binh đoàn Quyết Thắng anh hùng đã kế thừa, phát huy bản chất tốt đẹp và truyền thống vẻ vang của dân tộc, của Quân đội ta. Đó là lòng tận trung với Đảng, tận hiếu với dân; triệt để chấp hành mệnh lệnh, đoàn kết, thống nhất, chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn. Trong chiến đấu luôn dũng cảm, ngoan cường, không ngại hy sinh, gian khổ, dám đánh, quyết đánh và đánh thắng.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
THÁI KIÊN (thực hiện)