Anh rất phấn khởi và nhắc tôi nhớ báo cho anh biết số chuyến tàu hỏa cao tốc từ Saint Petersburg về Moscow để anh đến đón. Trong những ngày chúng tôi ở cố đô nước Nga, ngày nào anh cũng gọi điện hỏi tôi đã mua được vé tàu chưa? Chỉ sau khi các bạn sinh viên đã đặt được vé, tôi báo tin cho anh, anh Xasa mới yên tâm.
Mặc dù gia đình anh Xasa ở thành phố Chekhov, cách trung tâm Moscow hơn 40km, song sớm ngày 23-9-2013, đoàn tàu cao tốc Saint Petersburg-Moscow vừa đến ga cuối cùng, chúng tôi đã nhìn thấy anh Xasa đang đứng chờ dưới sân.
Chúng tôi được anh Xasa cùng chị Natasa-vợ anh đón tiếp rất thân tình, chu đáo. Chúng tôi không có cảm giác đang ở xa Việt Nam. Đêm 25-9, chúng tôi đã ngồi bên nhau, cùng với gia đình anh Xasa chúc mừng sinh nhật lần thứ 60 của anh. Nhấm nháp ly rượu Vodka với những món ăn đặc trưng của Nga, chúng tôi ôn lại những ngày cùng bên nhau ở Việt Nam và những ngày tuy ở xa nhưng lại rất gần nhau nhờ việc liên lạc qua thư điện tử.
Trong thập niên 1980, một trong những nhiệm vụ của cơ quan chúng tôi được Bộ Công an giao là kịp thời phát hiện những âm mưu, thủ đoạn của bọn phản động lưu vong ở nước ngoài cấu kết với các phần tử phản động trong nước thực hiện âm mưu phá hoại thành quả mà nhân dân ta đã giành được trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Trong khi thực hiện nhiệm vụ này, chúng tôi gặp khó khăn về mặt kỹ thuật-nghiệp vụ.
    |
 |
|
Đồng chí Xasa hướng dẫn bạn Việt Nam cải tiến kỹ thuật, tháng 4-1981. Ảnh tư liệu. |
Hồi đó, theo đề nghị của lãnh đạo Bộ Công an, anh Xasa đã 3 lần được Ủy ban An ninh quốc gia Liên Xô cử sang Việt Nam giúp đỡ đơn vị chúng tôi trong công tác kỹ thuật-nghiệp vụ. Anh Xasa là một đồng nghiệp có trình độ cao, giàu kinh nghiệm và lại rất nhiệt tình khi được giúp các bạn Việt Nam. Trong 3 lần sang Việt Nam, con gái duy nhất của vợ chồng anh còn ở độ tuổi thiếu niên, song chị Natasa luôn luôn động viên chồng an tâm sang giúp đồng nghiệp.
Anh Xasa đã tập trung nghiên cứu những khó khăn mà các bạn Việt Nam gặp phải. Anh tận dụng cả thời gian ngoài giờ hành chính để “thực mục sở thị” những khó khăn của chúng tôi. Nhờ đó, chỉ sau một thời gian ngắn, anh đã tìm ra được cách giải quyết, giúp chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ mà lãnh đạo Bộ Công an giao. Anh đã được Chính phủ Việt Nam tặng thưởng Huân chương Hữu nghị, được Bộ Công an tặng thưởng Huy chương Bảo vệ an ninh Tổ quốc. Anh là một người bạn rất xa về địa lý, song lại rất gần về tình cảm của chúng tôi...
Tháng 6-2017, trong chuyến sang Nga tri ân đồng đội với thời gian 15 ngày của đoàn cựu chiến binh Trung đoàn Tên lửa 236, Quân chủng Phòng không-Không quân, do Đại tá Nguyễn Quang Hùng, Anh hùng LLVT nhân dân làm trưởng đoàn, lời hẹn ước sẽ trở lại với anh chị Xasa hồi tháng 9-2013 của tôi đã được thực hiện.
Theo đề xuất của tôi, Trưởng đoàn Nguyễn Quang Hùng đồng ý điểm đến đầu tiên là thành phố Chekhov. Anh chị Xasa rất phấn khởi ra tận sân bay đón đoàn. Chiều tối 5-6, chúng tôi rất vui mừng được cùng anh Xasa tổ chức đón sinh nhật lần thứ 57 của chị Natasa-người phụ nữ Nga đôn hậu đã đảm đương công việc gia đình và động viên chồng 3 lần sang giúp các bạn đồng nghiệp Việt Nam.
Sau lời chúc mừng sinh nhật, Đại tá Nguyễn Quang Hùng thay mặt đoàn trao quà kỷ niệm tặng chị Natasa, cảm ơn chị đã trải qua những ngày phải một mình nuôi con nhỏ để anh Xasa sang Việt Nam, góp phần tích cực vào thắng lợi của Kế hoạch CM-12 chống lại cái gọi là “Mặt trận thống nhất các lực lượng yêu nước giải phóng miền Nam Việt Nam” do Lê Quốc Túy và Mai Văn Hạnh đứng đầu. Tổ chức này chuyển gián điệp, biệt kích, vũ khí và tiền giả vào Việt Nam với mục đích phá hoại an ninh quốc gia và lật đổ chính quyền Việt Nam. Ngày 9-9-1984, hai con tàu thâm nhập cuối cùng đổ bộ vào Việt Nam đã bị bắt giữ cùng đối tượng Mai Văn Hạnh và Trần Văn Bá. Lê Quốc Túy do bị bệnh nặng nên đã không đi cùng chuyến này. Kế hoạch CM-12 kết thúc.
Sau đó, đoàn chúng tôi tiếp tục hành trình đến Moscow và Saint Petersburg thực hiện chương trình tri ân đồng đội đã được thống nhất với đồng chí Nikolai Kolesnik, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Xô viết đã công tác và tham gia chiến đấu ở Việt Nam thời kỳ 1965-1974. Kỷ niệm trong hai lần được gặp anh Xasa cùng gia đình anh trên xứ sở bạch dương mãi in đậm trong trái tim tôi. Tôi coi anh là người bạn xa về địa lý, song rất gần về tình cảm!
NINH CÔNG KHOÁT