Khi thành lập, Tổng đội TNXP 572 có 5 đội (5N) với 26 đại đội (26C), tổng quân số 4.500 cán bộ, đội viên được tuyển chọn ở 3 tỉnh Thanh Hóa, Hà Nam Ninh, Vĩnh Phú, trong đó số lượng đội viên TNXP của tỉnh Thanh Hóa chiếm gần 2/3 quân số tổng đội.

Nhiệm vụ của Tổng đội TNXP 572 là tu bổ, mở rộng, nâng cấp tuyến đường dài 64km từ căn cứ địa cách mạng Viengxay (Lào) đến biên giới Việt Nam tại Cửa khẩu quốc tế Na Mèo thuộc huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Đây là một cung đường của tuyến đường 217B-tuyến đường chiến lược hết sức quan trọng kéo dài đến tận Sầm Nưa, thủ phủ tỉnh Houaphan, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.

leftcenterrightdel

Các cựu thanh niên xung phong khu phố Cao Điển, phường Tân Sơn, TP Thanh Hóa. Ảnh: HỒ THU 

Với ý thức trách nhiệm về nghĩa vụ quốc tế cao cả, sau chặng đường hành quân dài mấy trăm cây số vượt đỉnh Trường Sơn, băng qua đèo cao, suối sâu, đoàn quân TNXP 572 đã tới đích và khẩn trương triển khai những công việc cần thiết để nhanh chóng bắt tay vào thực thi nhiệm vụ. Hiện trường của tuyến đường phải thi công là một địa bàn khó khăn, phức tạp... Núi rừng, vách đá cheo leo, suối khe hiểm trở, thời tiết khắc nghiệt, ngôn ngữ bất đồng, lại có thú dữ và thổ phỉ rình rập, tấn công. Tuy vậy, tất cả cán bộ, chiến sĩ đều quyết tâm vượt qua khó khăn để làm tròn nghĩa vụ quốc tế. Các phong trào thi đua thường xuyên được phát động tập trung vào các việc cải tiến công cụ sản xuất, nâng cao năng suất lao động, tăng cường đoàn kết, thân thiện với nhân dân nước bạn.

Vào đầu giờ ngày khởi công, C5, N259 gồm các đội viên TNXP tỉnh Thanh Hóa được giao nhiệm vụ nổ phát mìn đầu tiên báo hiệu để toàn công trường bắt đầu xung trận. 3.000 cán bộ, đội viên TNXP Thanh Hóa được phiên chế tổ chức để thành lập Đội cầu 4, trực thuộc tổng đội. Các đại đội còn lại được rải quân đóng chốt từ Cửa khẩu quốc tế Na Mèo đến chân đèo Phu Bông.

Căn cứ vào đồ án thiết kế, TNXP tỉnh Thanh Hóa cùng với TNXP các tỉnh bạn bắt tay vào thực hiện những nhiệm vụ cụ thể như: Đào đất, phá đá, san lấp, mở rộng mặt đường, bắc cầu, xây cống, hạ bớt độ cao của đèo dốc... theo sự phân công của các cấp chỉ huy. C5, N259 là đơn vị còn được giao nhiệm vụ sản xuất, cung cấp đá cho các đơn vị rải mặt đường. Để có đủ và kịp thời số lượng đá cần thiết, họ đã hăng hái đào bới, nổ mìn đập đá trên núi; xúc đá, sỏi dưới lòng sông chuyển lên đáp ứng cho việc thi công làm đường. Nữ chiến sĩ Nguyễn Thị Nhã, vốn là học sinh của thị xã Thanh Hóa (nay là thành phố Thanh Hóa) chưa quen lao động chân tay, song vẫn tình nguyện vào TNXP. Chị ngâm mình dưới nước sâu lạnh, đào xúc, thu gom nhiều mét khối đá, sỏi góp với đơn vị để hoàn thành kế hoạch.

Trong một phong trào thi đua, N259 được giao thi công một đoạn đường dài 6km, toàn đơn vị đã nỗ lực phấn đấu với tinh thần vì nước bạn Lào, vì miền Nam ruột thịt nên sau 60 ngày đã hoàn thành nhiệm vụ, vượt trước thời hạn 10 ngày. Qua đó đã xuất hiện thêm nhiều tấm gương tiêu biểu như: Vũ Thị Minh, Đinh Thị Ái, Hà Thị Thắng, Đinh Thị Vân, đều là con em dân tộc Mường, tỉnh Thanh Hóa; đặc biệt là đội viên Cao Thị Xinh vừa nổ mìn giỏi, vừa lát đá giỏi, được bầu là Chiến sĩ thi đua của toàn tổng đội.

Sau khi hoàn thành con đường dài 64km, theo nguyện vọng của nước bạn, Tổng đội TNXP 572 tiếp tục làm thêm con đường nội thị Viengxay dài 10km. Nơi đây là Thủ đô kháng chiến của Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Mặt trận Neo Lao Hak Sat. Sau đó còn làm thêm một số công trình khác như xây dựng trường học, nơi ở, nơi làm việc của cơ quan lãnh đạo Trung ương bạn.

Hoàn thành nghĩa vụ 3 năm, gần 300 đội viên của Tổng đội TNXP 572 được tuyển chọn đi học tại các trường để đào tạo, phát triển. Chỉ trừ một số vì hoàn cảnh gia đình đã đề nghị được trở về địa phương, còn đa số tình nguyện ở lại chuyển thành Xí nghiệp Xây dựng đường 572 thuộc Tổng công ty Xây dựng đường 8 trực thuộc Bộ Giao thông vận tải. Anh chị em tiếp tục ở lại trên đất bạn tham gia xây dựng các tuyến đường giao thông huyết mạch như: Quốc lộ 6, Quốc lộ 1 (đoạn Nậm Nơn, Mường Hiền), Quốc lộ 8...

Với thành tích đặc biệt xuất sắc, Tổng đội TNXP 572-Xí nghiệp Xây dựng đường 572 đã được Đảng, Nhà nước ta phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động ngày 24-3-1985; cùng nhiều phần thưởng cao quý của Nhà nước ta và Nhà nước Lào trao tặng các tập thể, cán bộ, đội viên Tổng đội TNXP 572 có thành tích xuất sắc.

VĂN NHƯ TƯỚC