Năm 1969, hay tin Bác mất, Huyện ủy Vĩnh Lợi mượn ngôi nhà của ông Trần Văn Tến để tổ chức lễ truy điệu Bác và ngôi nhà trở thành nhà tưởng niệm Bác Hồ. Đồng thời, Huyện ủy còn phát động các xã xây dựng đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đầu năm 1971, địch dã tâm đưa quân đến đốt nhà tưởng niệm Bác Hồ, hành động của chúng khiến nhân dân địa phương vô cùng căm phẫn.

Ngày 15-4-1972, Đảng ủy xã Châu Thới họp Ban Chấp hành mở rộng, quyết định thành lập Ban chỉ đạo xây dựng đền thờ Bác Hồ tại khuôn viên đất chùa ông Hai Kiệm thuộc ấp Bà Chăng A (là vị trí đền thờ hiện nay) và thành lập đội xây dựng đền thờ Bác. “Lúc bấy giờ, ba tôi là thợ mộc lành nghề được Đảng ủy xã giao nhiệm vụ thiết kế, xây dựng đền thờ Bác. Thời gian gấp rút, bản vẽ được ba tôi hoàn thành trong nửa ngày để thông qua và được cấp trên chấp thuận. Để bảo đảm bí mật, đội xây dựng lúc đó chỉ có 4 người gồm: Ba tôi, tôi và hai đồng chí nữa”. Ông Nghól kể.

Để đối phó với phong trào cách mạng ở địa phương, địch bố trí 4 đồn xung quanh khu vực ấp Bà Chăng A nên việc mua vật liệu xây dựng gặp rất nhiều khó khăn. Với động lực là lòng kính yêu Bác, nhân dân xã Châu Thới xung phong bí mật đi mua vật liệu, mỗi người mua một ít, mua làm nhiều lần, hay ai đóng góp được gì thì đem lại cho thợ. Sợ bị địch phát hiện, người dân cất giấu ở nhiều nơi trong nhà, khi thợ cần gì thì đem lại. Khi mọi công tác đã chuẩn bị xong, lúc 10 giờ ngày 25-4-1972, xã Châu Thới làm lễ khởi công xây dựng đền thờ Bác.

leftcenterrightdel
 Cựu chiến binh Khưu Minh Nghól hằng ngày đến thắp hương và lau dọn đền thờ Bác.

Ông Khưu Minh Nghól sinh năm 1946 ở ấp Bà Chăng A. Năm 1963, ông Nghól tham gia du kích xã Châu Thới và sau này được đôn lên địa phương quân của huyện Vĩnh Lợi. Trong thời gian hoạt động ở địa phương, ông Nghól đã tham gia nhiều trận chống càn. Khi xây dựng đền thờ Bác, ông được giao nhiệm vụ cùng với ba mình xây tường, đổ cột... cho đến khi hoàn thành. Ông Nghól cho biết: “Trong thời gian xây dựng, địch càn quét dữ dội nên có những lúc đội xây dựng phải dừng thi công. Để bảo đảm an toàn, Huyện ủy bố trí máy thông tin PRC-25 gần khu vực xây dựng đền thờ, khi có tình huống pháo kích hoặc có tình hình gì thì kịp thời báo cho đội xây dựng rút về phía sau. Có lần chúng tôi đang làm, địch càn qua, cả đội phải ẩn nấp rồi mới làm tiếp. Lần đó, do cây cối rậm rạp, tình huống cấp bách nên lúc chạy, ba tôi bị thương ở chân”.

Sau 24 ngày đêm trước đạn pháo của địch, nhân dân xã Châu Thới đã hoàn thành việc xây dựng đền thờ bằng các vật liệu kiên cố với diện tích hơnn 18m2 và khuôn viên rộng 6.000m2. Sáng 19-5-1972, Lễ khánh thành đền thờ Bác được tiến hành đúng dịp sinh nhật của Người, trong niềm hân hoan và không khí trang nghiêm của đồng bào xã Châu Thới và các chiến sĩ địa phương quân của huyện Vĩnh Lợi.

Việc xây dựng đền thờ Bác ngay trong lòng địch đã khó khăn, việc bảo vệ đền thờ càng khó khăn gấp bội. Mặc dù địch thường xuyên đánh phá nhưng bằng tất cả tình cảm của người con miền Nam đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, các lực lượng du kích, địa phương quân huyện Vĩnh Lợi và đội bảo vệ một lòng quyết tâm bảo vệ đền thờ Bác. “Đội bảo vệ của chúng tôi lập nhiều phương án, trong đó xác định những nơi trọng yếu để gài mìn, lựu đạn ngăn hướng tiến công của địch. Trong những lần chống càn, đội bảo vệ chiến đấu anh dũng, quyết giữ nơi thờ Bác. Hay như những người dân ấp Bà Chăng A quyết một lòng bảo vệ đền thờ Bác trước họng súng quân thù khi chúng lăm le đến phá hoại. Suốt mấy năm trời, du kích xã Châu Thới và đội bảo vệ đền đã tiêu diệt và làm bị thương hàng trăm tên địch”, ông Nghól kể.   

Ông Nghól còn thông tin, thành công nhất trong việc bảo vệ đền thờ Bác là các lực lượng thực hiện tốt công tác địch vận. Mỗi người là một tuyên truyền viên, tích cực vận động binh lính địch về hình ảnh cao quý của Chủ tịch Hồ Chí Minh-vị lãnh tụ thiên tài không chỉ ở Việt Nam mà còn nổi tiếng trên thế giới. Nhờ vậy, nhiều tên lính bày tỏ sự kính phục và không dám phá hoại nơi thờ Bác ở xã Châu Thới.

Hiện nay, tuy tuổi cao sức yếu nhưng người cựu chiến binh, thương binh Khưu Minh Nghól vẫn âm thầm, không quản nắng mưa, hằng ngày lau dọn, thắp hương dâng Bác thể hiện lòng tri ân vô hạn đối với Người.

Từ một ngôi đền nhỏ, đến nay, đền thờ Bác Hồ ở xã Châu Thới được tỉnh Bạc Liêu đầu tư xây dựng trên một khuôn viên đất rộng 11.000m2 với các kiến trúc chính như: Ngôi đền thờ Bác Hồ, mái che đền, nhà trưng bày, hội trường và phòng làm việc, khu dịch vụ và khu vườn được trồng nhiều loại cây xanh. Đền thờ Bác Hồ ở Châu Thới được đánh giá là một trong những đền thờ Bác đẹp nhất ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đây vừa là di sản văn hóa tinh thần của người dân ở địa phương, vừa là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng của ông cha ta cho thế hệ hôm nay và mai sau. Đây cũng là địa điểm thu hút khách du lịch trong và ngoài tỉnh Bạc Liêu đến thăm viếng Bác, tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Bài và ảnh: HỮU TÀI