Đồng chí Lê Quang Biện sinh năm 1940 tại xã Liên Phương, huyện Thanh Hòa, tỉnh Vĩnh Phú (nay thuộc huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ). Anh nhập ngũ tháng 4-1963 và được điều về công tác tại Tiểu đoàn Ô tô vận tải 102, Binh trạm 39, Đoàn 559. Trong công việc, anh luôn khắc phục khó khăn, tận tụy, bền bỉ luyện tay nghề. Phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, lại chăm chỉ, chịu khó, luôn sẵn sàng giúp đỡ đồng đội nên anh lần lượt được bổ nhiệm làm tiểu đội trưởng, cán bộ trung đội, rồi chính trị viên phó đại đội ô tô làm nhiệm vụ vận chuyển trên cung đường H2 Trường Sơn dài 120km.
Trên cương vị Tiểu đội trưởng Tiểu đội kích kéo xe chốt tại trọng điểm Văng Mu, nơi có đợt cao điểm mỗi ngày máy bay địch đánh phá từ 5 đến 10 lần, không quản khó khăn, Lê Quang Biện xông xáo chỉ huy tiểu đội làm việc không kể ngày đêm, kích kéo được hầu hết các xe bị máy bay địch đánh hỏng. Có lần, gặp xe bị đánh lăn xuống vực sâu, anh đã lặn lội suốt 3 ngày đêm chỉ huy tiểu đội tìm mọi cách khắc phục, cứu xe lên bằng được. Lần khác, đang kéo xe thì máy bay địch ném bom nổ gần, anh bị đất vùi lấp, bị sức ép từ bom, tức ngực, khó thở nhưng anh vẫn cố ngoi lên được. Quên hết mệt mỏi, anh lại nhanh chóng tổ chức cứu đồng đội và xe.
Từ giữa năm 1967, Lê Quang Biện chuyển sang làm Tiểu đội trưởng Tiểu đội Vận tải đột phá của đại đội. Anh đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, gương mẫu đi đầu, động viên mọi người trong tiểu đội thi đua vượt cung quay vòng nhanh, tăng chuyến. Đoạn đường dài 120km có nhiều trọng điểm địch đánh phá ác liệt, trên quy định hai đêm một chuyến, riêng anh chạy ba đêm hai chuyến rồi một đêm một chuyến, lập kỷ lục mới trên toàn tuyến. Từ đó mở ra phong trào thi đua noi gương Tiểu đội trưởng Lê Quang Biện trong đơn vị.
Năm 1968, trên cương vị Trung đội trưởng, Lê Quang Biện tiếp tục phát huy năng lực, không ngại hy sinh, chủ động, linh hoạt, góp phần quan trọng đưa trung đội hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trong quá trình vận chuyển, rất nhiều lần địch đánh vào đội hình nhưng lần nào anh cũng tổ chức sửa chữa kịp thời, hạn chế thiệt hại và chỉ huy trung đội tìm mọi cách đưa hàng tới đích. 5 lần xe của anh bị địch đuổi theo bắn phá, nhưng lần nào anh cũng bình tĩnh, dũng cảm, giữ vững tay lái cứu xe, cứu hàng an toàn, kịp thời ra tiền tuyến. Không chỉ làm tốt nhiệm vụ chỉ huy, anh còn lập kỷ lục vận chuyển 71 chuyến được 250 tấn hàng, là người đầu tiên trên tuyến vận chuyển được nhiều hàng nhất trong mùa vận chuyển năm ấy. Ngoài nhiệm vụ vận chuyển hàng, anh còn đưa được 120 thương binh về tuyến sau an toàn. Trong đó, ngày 1-3-1968, sau khi giao hàng xong, anh lại đón và chuyển 6 thương binh về phía sau. Khi đi đến ngầm Sông Quế thì gặp máy bay địch bắn cháy xe, anh nhanh chóng một mình đưa thương binh xuống hầm trú ẩn an toàn. Trong lúc máy bay địch đang bắn phá, anh lại lao ra dập lửa cứu xe, tích cực chữa xe bị hỏng. Khi thấy đã an toàn, anh lại cõng thương binh lên xe tiếp tục hành quân.
Bước vào mùa vận chuyển năm 1969, Lê Quang Biện được phong Chuẩn úy, Chính trị viên phó Đại đội 6, Tiểu đoàn 102. Hơn 60 lần máy bay địch đánh vào đội hình, nhưng lần nào anh cũng xông xáo, chỗ nào khó khăn là anh có mặt để cùng anh em khắc phục cứu xe, cứu hàng, làm công tác thương binh, liệt sĩ. Sau đó, anh còn dẫn đầu đơn vị cùng công binh sửa chữa đường để tiếp tục vận chuyển hàng lên phía trước... Đêm 29-3-1969, khi đang làm nhiệm vụ thì xe của anh bị trúng bom, Lê Quang Biện đã anh dũng hy sinh, để lại nỗi tiếc thương vô hạn cho đồng chí, đồng đội. Chiếc xe do anh lái cũng bị hỏng nặng. Chiếc đèn rùa được gò bằng sắt hình chữ L màu xanh cỏ úa với mắt đèn hình lục giác, kích thước 12x8x18cm trên xe được đơn vị tháo ra và đưa vào kho niêm cất. Sau này, chiếc đèn đã được Tổng cục Hậu cần đưa đi trưng bày, giới thiệu tại nhiều triển lãm lưu động. Đó là hiện vật quý minh chứng cho tinh thần dũng cảm, quên mình vì nhiệm vụ của người lính lái xe Trường Sơn Lê Quang Biện. Mặc dù đã hy sinh nhưng anh luôn là tấm gương sáng cho đồng đội và các thế hệ trẻ noi theo. Ngày 11-1-1973, ghi nhận những thành tích đặc biệt xuất sắc của liệt sĩ Lê Quang Biện, Đảng và Nhà nước đã truy tặng anh danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
THÚY HẰNG - TRẦN SÂM