Khi chúng tôi đi qua ngã ba Đông Dương, khu vực Cửa khẩu quốc tế Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum), những kỷ niệm một thời kháng chiến chống Mỹ, cứu nước lại ùa về trong tôi. Đó là đầu tháng 9-1974, Bộ tư lệnh Trường Sơn cử Thượng tá Phạm Tề, Cục phó Cục Chính trị làm phái viên của Bộ tư lệnh vào kiểm tra, chỉ đạo, đôn đốc Sư đoàn 565 bảo đảm cho hành quân cơ giới vào chiến trường.
Lúc này, đường Đông Trường Sơn đang xây dựng cơ bản, chưa thông suốt nên cơ động lực lượng, xe tăng, pháo binh đi theo đường Tây Trường Sơn qua đất Lào vào chiến trường là chủ yếu.
Ngày ấy, khí thế cả Trường Sơn bừng lên hừng hực hướng ra chiến trường. Ngày thứ hai, đoàn đốc chiến đến khu vực ngầm vượt sông Sekaman (huyện Dak Cheung, tỉnh Sekong, Lào) nghỉ giải lao. Anh Quắn-thành viên của đoàn-mang lưới xuống thả, chúng tôi tham gia bắt được mấy cân cá ngon. Sau đó, đoàn tiếp tục hành quân đi qua bản Phồn khoảng 50km là gần giữa trưa thì dừng lại nấu cơm. Tiếp tục hành trình, vừa qua ngầm Sê Sụ, chúng tôi nghe thấy tiếng máy bay địch, bom đạn nổ ầm ầm phía trước nên dừng lại ở bìa rừng xuống quan sát. Ít phút sau ngừng tiếng bom đạn, chúng tôi tiếp tục hành quân.
Đi hơn chục cây số, chúng tôi gặp đoàn xe của ta cháy hỏng ngổn ngang, cảnh vật xung quanh tan hoang do bom đạn của địch, trong lòng căm phẫn vô cùng. Lực lượng công binh đã có mặt kịp thời cứu người, cứu xe, sửa đường, các thủ trưởng trực tiếp chỉ đạo, chúng tôi tham gia khắc phục hậu quả...
    |
 |
| Đoàn Ban liên lạc truyền thống hữu nghị Việt - Lào cơ quan Bộ Quốc phòng thăm Đài tưởng niệm tình đoàn kết liên minh chiến đấu Việt Nam - Lào tại tỉnh Champasak, Lào (tháng 8-2024). Ảnh: HOÀNG CUNG |
Thượng tá Phạm Tề và Trung tá Nguyễn Đức Lợi giao cho nhóm trợ lý chúng tôi cùng chỉ huy Tiểu đoàn 41 và đồng chí Thiện, Trợ lý Tiểu đoàn, đi bộ hơn chục ki-lô-mét đến Phi Hà-ngã ba Đông Dương, biên giới Kon Tum để đôn đốc bộ đội, hướng dẫn các phân đội tập trung thông đường. Đêm hôm ấy, bộ đội cùng nhau xông ra mặt đường khắc phục hậu quả đánh phá của địch. Đường thông, những đoàn xe tăng, xe kéo pháo, ô tô chở quân, chở hàng lại nối đuôi nhau rầm rập suốt đêm ngày qua ngã ba Đông Dương hướng ra tiền phương.
Và hôm nay, chúng tôi lại có mặt tại Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, ngã ba Đông Dương năm xưa, ngắm nhìn quang cảnh đổi thay kỳ diệu. Cửa khẩu điểm nối Việt Nam với Lào và Campuchia đã được xây dựng bề thế, khang trang, kết nối tình hữu nghị 3 nước anh em trên bán đảo Đông Dương. Thật vui mừng và xúc động!
Qua cửa khẩu, xe chạy bon bon, vun vút trên đường nhựa, hai bên rừng cây xanh ngút ngàn đã hồi sinh sau chiến tranh. Tôi nhìn qua cửa kính xe vẫn nhận ra khu vực đóng quân của Tiểu đoàn 41 bên phải đường cách đây nửa thế kỷ, nhà cửa không còn nhưng khu đất hạ thấp san phẳng vẫn còn dấu tích. Đi qua Sê Sụ, năm xưa có bến ngầm và phà, nay thay bằng cây cầu bê tông sừng sững vắt qua sông, thật là đẹp mắt. Đi suốt tuyến từ Bờ Y-Phi Hà năm xưa đến thị xã Attapeu, những kỷ niệm đầy ắp hiện về.
Thiếu tướng HOÀNG KIỀN