“Ngôi nhà trí tuệ” của bộ đội thông tin

Có dịp đi cùng Thượng tá Nguyễn Anh Hào, Phó giám đốc Trung tâm Kỹ thuật thông tin Công nghệ cao đến các phòng, ban tìm hiểu về hoạt động của đơn vị, ở đâu chúng tôi cũng thấy không khí làm việc sôi nổi, nghiêm túc. Trên những phương tiện, thiết bị chuyên dùng, đội ngũ kỹ sư tập trung cao độ ở từng phần việc đảm nhiệm. Thỉnh thoảng, chúng tôi lại gặp những cuộc trao đổi, thảo luận nhóm với sự tham gia của các kỹ thuật viên và chỉ huy cơ quan để tìm lời giải cho vấn đề gặp phải trong quá trình nghiên cứu. Qua trao đổi với Thượng tá Nguyễn Anh Hào và các đồng chí trong Đảng ủy, Ban giám đốc Trung tâm, chúng tôi được biết, Đại hội Đảng bộ Trung tâm lần thứ VII, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, làm chủ công nghệ lõi và công nghệ nền trong thiết kế, chế thử, nâng cấp, cải tiến, hiện đại hóa trang bị kỹ thuật TTLL quân sự là nhiệm vụ cấp thiết, một trong những nội dung quyết định xây dựng đơn vị trong hành trình cùng Binh chủng TTLL phát triển hiện đại nói chung và đơn vị nói riêng.

“Để thực hiện nhiệm vụ này, cần hội tụ nhiều yếu tố, từ nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ chế, chính sách phù hợp đến hệ thống cơ sở hạ tầng, trang thiết bị nghiên cứu tiên tiến và sự hợp tác, chuyển giao công nghệ từ các đối tác trong và ngoài nước. Chính vì vậy, những năm qua, Trung tâm đã bám sát chức năng, nhiệm vụ và định hướng của cấp trên, triển khai đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh nghiên cứu khoa học. Chúng tôi tập trung xây dựng Trung tâm không chỉ là nơi nghiên cứu, ứng dụng công nghệ vào thực tiễn quân sự mà còn xây dựng môi trường tốt nhất để các nhà khoa học kỹ thuật quân sự, nhất là các bạn trẻ phát huy ý tưởng, khẳng định trí tuệ, niềm say mê sáng tạo và khát vọng làm chủ công nghệ bằng năng lực của mình”, Đại tá Trần Văn Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên Trung tâm nói.

Thiếu tướng Vũ Viết Hoàng, Tư lệnh Binh chủng Thông tin liên lạc kiểm tra và làm việc với Trung tâm về định hướng nghiên cứu khoa học, bảo đảm kỹ thuật cho hệ thống thông tin liên lạc, tháng 10-2024.

Chia sẻ của Đại tá Trần Văn Dũng khiến chúng tôi nhớ đến lần gặp và trò chuyện với Đại tá Hoàng Quang Linh, nguyên Giám đốc Trung tâm tại nhà riêng của ông ở phố Phan Đình Phùng, Hà Nội. Là người rất kiệm lời nhưng khi được hỏi về đơn vị cũ mà ông có hàng chục năm gắn bó cùng những công trình làm nên “thương hiệu” Trung tâm thì ông lại rất say sưa. Đảm nhiệm trọng trách Giám đốc khi đơn vị đã bước vào giai đoạn chuyển mình phát triển nhưng Đại tá Hoàng Quang Linh không thể quên câu chuyện về ngày đầu thành lập Trung tâm hồi tháng 9-1976 qua lời kể của các cán bộ đầu tiên của Viện Kỹ thuật thông tin (tiền thân của Trung tâm ngày nay).

Những cái tên như Nguyễn Tất Hiển (sau này là Viện trưởng Viện Kỹ thuật thông tin), Nguyễn Thừa Bảng, Lương Thị Thái... từng vinh dự tham gia đoàn công tác của Binh chủng vào Trung tâm Viễn thông liên kết Sài Gòn để kiểm tra, thống kê, đánh giá chất lượng hệ thống thông tin quân sự kết hợp thu được của Mỹ-ngụy sau chiến tranh... được ông nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Đều là cán bộ trẻ, công tác ở đơn vị mới thành lập chưa lâu, nhưng bằng tinh thần trách nhiệm cao, họ đã phối hợp chặt chẽ với Trung đoàn 596 (nay là Lữ đoàn 596, Binh chủng TTLL) nhanh chóng sửa chữa, đồng chỉnh hệ thống thiết bị, khôi phục và đưa vào khai thác hệ thống ICS (trạm viễn thông liên kết) từ Phú Bài vào TP Hồ Chí Minh và từ TP Hồ Chí Minh đến Đồng bằng sông Cửu Long. Từ đây, hệ thống TTLL quân sự giữa hai đầu đất nước được nối liền.

Giữa bối cảnh đất nước mới bước ra khỏi chiến tranh còn khó khăn trăm bề, dù mới thành lập nhưng Trung tâm luôn sẵn sàng cử cán bộ tham gia tuyến đầu, là lực lượng chủ công trong nghiên cứu, biên dịch, biên soạn các bộ tài liệu đầu tiên về quản lý, khai thác hệ thống viễn thông liên kết và trực tiếp huấn luyện cho hơn 150 nhân viên khai thác các thiết bị mới lúc bấy giờ. Bản thân Đại tá Hoàng Quang Linh năm 1980 cũng từng được chọn cùng 4 kỹ sư của Trung tâm để nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công máy mã thoại K06, một thiết bị ra đời đáp ứng đúng thời điểm chiến trường Campuchia và biên giới phía Bắc đang rất cần. Ông tâm sự: “Nếu coi TTLL là huyết mạch của chiến trường thì công nghệ cao chính là những tế bào quyết định sức khỏe của hệ thống thông tin đó. Chúng tôi xác định Trung tâm là nơi nuôi dưỡng, phát triển và chuyển giao những công nghệ cốt lõi, bảo đảm Quân đội ta tự chủ, không phụ thuộc vào nước ngoài”.

Đoàn sĩ quan trẻ quân đội Ấn Độ đến thăm và giao lưu với Trung tâm Kỹ thuật thông tin Công nghệ cao, năm 2018. Ảnh: NAM TIẾN

Từ định hướng đó, trải qua gần nửa thế kỷ xây dựng và trưởng thành, Trung tâm đã không ngừng nỗ lực vượt khó, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, trở thành “ngôi nhà trí tuệ”-nơi tập hợp các nhà khoa học, kỹ sư công nghệ TTLL đầu ngành đầy nhiệt huyết. Với sự đồng thuận cao của Đảng ủy, Ban giám đốc và tập thể cán bộ Trung tâm, chỉ tính riêng giai đoạn 2019-2024, công tác nghiên cứu khoa học của đơn vị đã đạt kết quả tốt, với 34 đề tài, nhiệm vụ (8 đề tài cấp Bộ Quốc phòng, 12 đề tài cấp Tổng cục Kỹ thuật, (nay là Tổng cục Hậu cần-Kỹ thuật); 14 nhiệm vụ nghiên cứu bảo đảm kỹ thuật cấp cơ sở) được nghiệm thu, đánh giá tốt. 8 sản phẩm của Dự án “Đầu tư làm chủ công nghệ sửa chữa, sản xuất thiết bị thông tin không dây và truyền dẫn nền tảng IP băng rộng” hoàn thiện đúng tiến độ, bảo đảm 100% kế hoạch.

Đặc biệt, nhiều kỹ thuật tiên tiến, công nghệ hiện đại đã được đưa vào ứng dụng trên hệ thống với những sản phẩm tiêu biểu có thể kể đến như: Anten NVIS; máy phát vô tuyến điện 1kW, khối nguồn và khối tản nhiệt trạm gốc BS-Node, bảng mạch thuê bao 4 giao diện thoại trên thiết bị truyền số liệu tích hợp thoại; thiết bị truy nhập đa dịch vụ cấp chiến thuật, thiết bị định tuyến tích hợp 8 kênh thoại; thiết bị kết nối thoại tích hợp liên kết đa mạng... Thượng tá Nguyễn Anh Hào cho biết: “Một cách lặng thầm, những công trình, sản phẩm khoa học nói trên đã đóng góp trực tiếp vào mục tiêu hiện đại hóa Quân đội, đồng thời phù hợp với chiến lược quốc gia về chuyển đổi số. Đây cũng là minh chứng chân thực nhất khẳng định năng lực sáng tạo và làm chủ công nghệ của đội ngũ cán bộ, kỹ sư Trung tâm”.

Chia sẻ của đồng chí Nguyễn Anh Hào phần nào lý giải vì sao tại các phòng chuyên môn của Trung tâm luôn có một bầu không khí đặc biệt: Hàng dãy máy chủ, hệ thống truyền dẫn, buồng thử nghiệm sóng vô tuyến hoạt động hết công suất. Song có lẽ ấn tượng nhất với chúng tôi vẫn là hình ảnh những kỹ sư tập trung ngồi trước máy tính, thiết bị kỹ thuật chuyên dụng kiên nhẫn thử nghiệm hàng trăm thao tác để tìm ra giải pháp tối ưu... Tranh thủ ít phút nghỉ ngơi buổi trưa, chúng tôi trò chuyện với Thiếu tá, Thạc sĩ Nguyễn Văn Điệp (sinh năm 1988), Trưởng ban Nghiên cứu an toàn mạng viễn thông, Phòng Nghiên cứu phát triển phần mềm. Là một trong những kỹ sư trẻ được đào tạo tại các trường đại học danh tiếng trong nước và quốc tế, Thiếu tá Nguyễn Văn Điệp được thủ trưởng các cấp gửi gắm nhiều kỳ vọng.

Không phụ niềm tin đó, từ khi về công tác tại Trung tâm năm 2013, Điệp đã nhanh chóng khẳng định năng lực. Nhiều năm liền anh được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở và đảm nhiệm thành công vai trò chủ nhiệm một số đề tài quan trọng như: “Nghiên cứu, thiết kế và phát triển phần mềm quản lý, khai thác tập trung thiết bị truy cập đa dịch vụ” (đoạt giải C Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ 25); “Nghiên cứu thiết kế Hệ thống quản lý, khai thác tập trung thiết bị viễn thông quân sự-Phân hệ quản lý thiết bị chuyển mạch 48 cổng lớp 3”; chủ trì xây dựng phần mềm “Hệ thống quản lý, điều hành, khai thác trang bị thông tin cấp chiến dịch, chiến thuật do Việt Nam sản xuất” thuộc Dự án “Đầu tư làm chủ công nghệ sửa chữa, sản xuất thiết bị thông tin không dây và truyền dẫn nền tảng IP băng rộng”...

“Chúng tôi hiểu rằng, mỗi dòng lệnh, mỗi con chip điện tử, mỗi đường truyền mình đang thử nghiệm không chỉ để tạo ra sản phẩm khoa học mà còn trực tiếp góp phần bảo đảm an ninh, TTLL quốc phòng và quốc gia. Đó vừa là áp lực đồng thời cũng là động lực để chúng tôi tích cực cố gắng trong công tác, hoàn thành những công trình có ý nghĩa thiết thực thể hiện ý chí, bản lĩnh của người lính TTLL trong công cuộc xây dựng, phát triển hệ sinh thái số hiện nay”, Thiếu tá Nguyễn Văn Điệp khẳng định quyết tâm.

TRANG THÁI THỦY