Giáp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, tôi may mắn được đến thăm quê hương của “cô Ba dũng sĩ”.
Các đồng chí lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh cho biết, hình tượng “cô Ba dũng sĩ” trong bài hát “Hai chị em” được nhạc sĩ Hoàng Vân lấy nguyên mẫu từ Trung đội nữ du kích xã Lương Hòa (nay là hai xã Lương Hòa và Lương Hòa A, huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh).
Đường về xã Lương Hòa A vào những ngày giáp Tết thật đẹp. Con đường vừa được đầu tư trải nhựa phẳng lỳ. Hai bên đường là những cây mai nở hoa vàng rực rỡ. Xã Lương Hòa A đã được công nhận là xã nông thôn mới, mọi con đường, ngõ xóm đều sạch sẽ. Nhiều ngôi nhà cũng được thay lớp sơn mới đón xuân.
Theo đồng chí Kim Ngọc Xuân, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Lương Hòa A kiểm tra bài võ thuật của Trung đội dân quân cơ động xã, tôi thực sự bị cuốn hút bởi các động tác rất chuẩn của những “bông hồng” trên bãi tập.
Tiểu đội trưởng Tiểu đội nữ dân quân cơ động xã Lương Hòa A Lê Thanh Tâm tự hào cho tôi biết, Tiểu đội của chị được kế tục truyền thống của Trung đội nữ du kích xã Lương Hòa trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Thanh Tâm có ông ngoại là du kích xã Lương Hòa. Theo lời kể của ông thì vào đầu năm 1962, địch càn quét, bắn phá dữ dội vùng căn cứ cách mạng xã Lương Hòa, xã chỉ cách trung tâm tỉnh Trà Vinh khoảng 5km theo đường chim bay. Trước tình hình đó, Chi ủy xã Lương Hòa quyết định tổ chức vận động nhân dân phát triển lực lượng vũ trang chiến đấu chống địch, bảo vệ vùng căn cứ địa cách mạng. Cùng với những tiểu đội nam du kích được thành lập, có nhiều cô gái cũng tình nguyện tham gia cầm súng chiến đấu. Từ đó, Tổ nữ du kích xã Lương Hòa được hình thành và một thời gian sau phát triển thành Tiểu đội rồi Trung đội nữ du kích xã Lương Hòa với những cái tên như Tô Thị Huỳnh, Kiên Thị Nhẫn, Dương Thị Suối... đã đi vào huyền thoại.
Cảm phục trước tấm gương chiến đấu, hy sinh của các cô gái Trung đội nữ du kích xã Lương Hòa (Trà Vinh) và những cô gái miệt mài trên cánh đồng lúa Thái Bình, nhạc sĩ Hoàng Vân đã sáng tác bài hát “Hai chị em” với những lời ca lay động lòng người. “Cô Ba dũng sĩ”, “chị Hai năm tấn” không chỉ đẹp bởi vóc dáng mà còn bởi nụ cười chiến thắng, nụ cười tin tưởng vào cảnh huy hoàng ngày mai, khi Tổ quốc thống nhất. Nụ cười của “cô Ba” e ấp sau vành nón lá dừa và nụ cười của “chị Hai” hồn hậu bên sóng lúa đương thì con gái đã trở thành hình tượng đẹp mỗi khi nhắc tới người con gái Việt Nam...
Đồng chí Kim Ngọc Xuân cho biết thêm: Tiếp nối truyền thống anh hùng của du kích Lương Hòa, những năm gần đây, Trung đội dân quân cơ động của xã Lương Hòa A với 3 tiểu đội (2 tiểu đội nam, 1 tiểu đội nữ) luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, đạt thành tích cao tại các hội thao quân sự. Năm 2023, trong Hội thi tổ dân quân bắn mục tiêu bay thấp bằng súng bộ binh, Tổ dân quân của huyện Châu Thành, nòng cốt là cán bộ, chiến sĩ Tiểu đội nữ dân quân cơ động xã Lương Hòa A, đã xuất sắc giành giải nhất. Đặc biệt, Tiểu đội nữ dân quân xã đã đề xuất và đứng ra vận động xây dựng mô hình “Thắp đèn chiếu sáng đường nông thôn”, được nhân dân trong xã đồng tình, hưởng ứng...
Bài và ảnh: PHÚ QUÝ