Sau khi thực dân Pháp chiếm trọn Nam Kỳ lục tỉnh, phong trào yêu nước kháng Pháp nổi lên khắp tỉnh Cần Thơ với nhiều hình thức khác nhau. Tháng 2-1929, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên tỉnh Cần Thơ được thành lập, do đồng chí Trần Ngọc Quế làm Bí thư. Sau Đại hội Tổng bộ Việt Nam Cách mạng Thanh niên, đồng chí Châu Văn Liêm về nước và quyết định thành lập An Nam Cộng sản Đảng vào năm 1929. Trung tuần tháng 9-1929, tại căn nhà ở chợ Bình Thủy (nay là nhà số 34/7 đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ), Hội nghị thành lập Đặc ủy An Nam Cộng sản Đảng được tiến hành do đồng chí Châu Văn Liêm chủ trì. Ban Chấp hành Đặc ủy đầu tiên gồm các đồng chí: Ung Văn Khiêm, Hà Huy Giáp, Nguyễn Văn Tây (Thanh Sơn), Lê Văn Sô, Nguyễn Văn Trí... do đồng chí Ung Văn Khiêm làm Bí thư. Chủ trương của Đặc ủy là khẩn trương chọn các đồng chí vững vàng trong Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên để kết nạp Đảng và xác lập chi bộ An Nam Cộng sản Đảng ở các xí nghiệp, trường học, đường phố và các làng ở nông thôn.

Thực hiện chủ trương của Đặc ủy, đồng chí Hà Huy Giáp, Nguyễn Văn Nhung và đồng chí Bảy Núi được phân công về đồn điền Cờ Đỏ thành lập chi bộ Đảng vào ngày 10-11-1929, do đồng chí Hà Huy Giáp làm Bí thư. Tại đây, các đồng chí đã cùng ăn, cùng ở, cùng làm với tá điền để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng và tuyên truyền, vận động cách mạng, hướng dẫn tá điền đấu tranh đòi quyền lợi thiết thân và đặc biệt là để “gieo hạt giống trong gió bay bốn phương”. Đồng chí Trần Quốc Trung, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Thành ủy Cần Thơ khẳng định: “Sự ra đời của Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng Cờ Đỏ như là “hạt giống đỏ” gieo xuống nơi đây, đã lãnh đạo, chỉ đường cho nhân dân lao động đứng lên cứu nước, đấu tranh đòi quyền sống, thổi bùng ngọn lửa cách mạng ở Cờ Đỏ và tỉnh Cần Thơ nói riêng, các tỉnh miền Hậu Giang nói chung”.

leftcenterrightdel

Một góc nhỏ huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ. Ảnh: HẢI YẾN 

Từ chi bộ đầu tiên mang tên An Nam Cộng sản Đảng Cờ Đỏ, các tỉnh miền Tây Nam Bộ đã thành lập nhiều chi bộ để lãnh đạo cách mạng. Tiếp đó, các tổ chức quần chúng do Đảng tổ chức, lãnh đạo như: Công hội đỏ, Nông hội đỏ, Thanh niên phản đế, Phụ nữ phản đế... được tổ chức ở nhiều nơi, đã tập hợp đông đảo nhân dân đẩy mạnh phong trào đấu tranh cách mạng.

Trong thời gian hoạt động ở đồn điền, Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng Cờ Đỏ đã giúp Đặc ủy nghiên cứu tình hình nông dân trong đồn điền Tây, những thủ đoạn bóc lột của chủ điền Tây đối với tá điền và người lao động; rút ra những phương pháp tuyên truyền, vận động, giáo dục giác ngộ cách mạng trong nông dân để Đặc ủy chỉ đạo, lãnh đạo phong trào cách mạng của các tỉnh miền Hậu Giang.

Từ Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng Cờ Đỏ đã phát triển thành nhiều tổ chức cơ sở đảng. Tính từ cuối năm 1929 đến giữa năm 1930, tỉnh Cần Thơ có 4 chi bộ với 20 đảng viên cùng các tổ chức như: Công hội đỏ, Nông hội đỏ, Thanh niên phản đế, Phụ nữ phản đế được hình thành, làm nòng cốt tuyên truyền, vận động phong trào cách mạng của nhân dân trong tỉnh. Đồng chí Lư Văn Điền, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Cần Thơ khẳng định: “Sự lớn mạnh và trưởng thành của Đảng bộ tỉnh Cần Thơ, TP Cần Thơ hôm nay bắt nguồn từ Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng Cờ Đỏ-chi bộ đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Cần Thơ-là cái nôi không chỉ cho Cần Thơ mà còn mang tính lan tỏa ra một số địa phương trong vùng. Chi bộ chiếm vị trí quan trọng xuyên suốt qua các chặng đường đấu tranh chống giặc ngoại xâm đầy gian khổ, hy sinh như: Nam Kỳ khởi nghĩa (1940), Cách mạng Tháng Tám giành chính quyền (1945)... Chi bộ Cờ Đỏ đã có công lớn đóng góp vào sự nghiệp cách mạng chung, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, cùng cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội”.

Từ chi bộ đầu tiên mang tên An Nam Cộng sản Đảng Cờ Đỏ, các tỉnh miền Tây Nam Bộ đã thành lập nhiều chi bộ để lãnh đạo cách mạng đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. “Đảng bộ huyện Cờ Đỏ hôm nay tiếp tục lãnh đạo nhân dân trên con đường đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội; tiếp bước con đường cách mạng do Đảng, Bác Hồ, các vị tiền bối đã vạch ra”, đồng chí Huỳnh Mười Một, Bí thư Huyện ủy Cờ Đỏ khẳng định.

HỮU TÀI