"Cậu là… phi công chứ gì?"

QĐND - Tôi còn nhớ như in cuối năm 1972, sau khi quân và dân ta đánh bại hoàn toàn cuộc chiến tranh leo thang phá hoại miền Bắc Việt Nam của đế quốc Mỹ, làm nên chiến công “Điện Biên Phủ trên không” chấn động địa cầu, Trung đoàn Sao Đỏ chúng tôi được thông báo: Đại tướng Võ Nguyên Giáp sẽ tới thăm và khen thưởng cho những cán bộ, chiến sĩ, phi công đã đạt những thành tích xuất sắc trong phục vụ chiến đấu và chiến đấu. Tôi vinh dự là một trong số đó.

Không khí chuẩn bị để đón Đại tướng thật long trọng, phấn chấn và hồ hởi. Hội trường Khu E, nơi đơn vị chúng tôi đóng quân lúc ấy thuộc huyện Sóc Sơn, Hà Nội bây giờ, nằm gần một khu đồi rợp bóng cây xanh, có suối chảy róc rách. Hồ Đại Lải luôn có sương mù bao phủ, phong cảnh thật đẹp và nên thơ.

Tác giả và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Sau bao nhiêu ngày chúng tôi háo hức mong chờ, rồi đoàn của Đại tướng cũng đã đến. Tiếng quân nhạc cất lên, mọi người ai cũng cố kiễng chân thật cao để được nhìn thấy rõ gương mặt thân yêu của Đại tướng. Không khí thật trang nghiêm nhưng vô cùng đầm ấm. Đồng chí Trung đoàn trưởng Nguyễn Hồng Nhị đứng nghiêm chào và mời Đại tướng cùng đoàn vào hội trường. Nghe đồng chí Chính ủy Trần Ưng báo cáo về những chiến công xuất sắc mà Trung đoàn vừa đạt được, đặc biệt là những phi công dũng cảm bắn rơi máy bay Mỹ trong chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không”, nét mặt Đại tướng rạng rỡ niềm vui. Đại tướng khen ngợi và biểu dương thành tích của đơn vị và lần lượt gọi các phi công lên gặp. Đến lượt tôi lên. Sao mà hồi hộp đến thế. Thường ngày thì tôi khá nhanh nhẹn, nhưng khi được gọi lên gặp Đại tướng thì tôi lại cứ luýnh quýnh. Tôi bị vấp hai lần, một lần vấp phải chiếc ghế, một lần thì va vào đồng chí Chủ nhiệm Chính trị. Đồng chí Chủ nhiệm Chính trị nhắc tôi: “Cậu cứ bình tĩnh, thong thả”. Cuối cùng, tôi đã đứng trước mặt Đại tướng. Đại tướng mỉm cười, bắt tay tôi và nói: “Cậu giỏi lắm! Trong 12 ngày đêm mà bắn rơi 2 máy bay Mỹ, lại được kết nạp Đảng. Cố gắng tiếp tục rèn luyện về mọi mặt, nhất là bay cho thật giỏi để còn chuẩn bị giải phóng miền Nam, về quê hương nữa chứ”. Tôi lặng người vì xúc động. Làm sao Đại tướng lại biết quê tôi ở miền Nam chứ?. Tôi trả lời: “Dạ, rõ!”. Đại tướng hỏi tiếp: “Cậu có gia đình chưa?” Tôi trả lời: “Có ạ!”. Đại tướng cười và nói: “Không, gia đình nhỏ ấy”. Tôi đứng im và gãi đầu… Đại tướng lại cười và bảo: “Cậu này khôn thật! Thôi, cho nghỉ phép về thăm người yêu!”. Tôi mừng quá, và mọi người đều cười ồ lên.

Hôm sau, khi đoàn của Đại tướng trở về Hà Nội, đồng chí Sơn, trợ lý chính trị của Trung đoàn đến phi đội gặp tôi và thông báo lên gặp lãnh đạo Trung đoàn. Tôi vội báo cáo ngay tin này cho đồng chí Nguyễn Văn Cốc - Anh hùng LLVT nhân dân - lúc đó là phi đội trưởng của tôi. Vào Sở chỉ huy Trung đoàn, đồng chí Chính ủy thông báo quyết định của Trung đoàn trưởng cho tôi được nghỉ phép về thăm mẹ, các anh chị và cô bạn gái lúc đó đang ở Hà Nội…

Gần 31 năm sau. Một ngày Thu năm 2003. Khi tôi đang công tác tại Ban Kinh tế Trung ương, phụ trách Văn phòng đại diện phía Nam thì nghe tin Đại tướng vào công tác ở phía Nam và đang nghỉ ở Nhà khách T78. Tôi mừng quá, vội chạy tìm tới phòng Đại tướng đang ở. Đến nhà 19 thì gặp đồng chí Nhượng, bác sĩ riêng của Đại tướng. Tôi vội hỏi: “Đại tướng có khỏe không? Bây giờ tôi muốn vào thăm Đại tướng một chút được không?”. Đồng chí Nhượng trả lời: “Đại tướng khỏe, để tôi vào báo cáo đã!”. Chỉ hai phút sau, đồng chí Nhượng đã vui vẻ ra thông báo, tôi có thể vào gặp ngay Đại tướng. Tôi lại luýnh quýnh hệt như gần 31 năm trước. Lúc vào phòng, thấy Đại tướng đang ngồi bên chiếc bàn nhỏ chờ tôi. Quên cả lễ nghi, tôi chạy ào tới ôm chầm lấy Đại tướng. Đại tướng cũng xúc động, nắm chặt lấy tay tôi. Quá xúc động, không biết phải nói gì trước, tôi hỏi Đại tướng: “Chú còn nhớ con không ạ?”.

Đại tướng nhìn tôi rồi chậm rãi: “Cậu… cậu… cậu là phi công chứ gì?”.

Tôi lặng người, nước mắt tự nhiên trào ra. Không thể ngờ sau hơn 30 năm, Đại tướng vẫn nhớ tới người lính trẻ năm nào. Trong câu chuyện thân tình sau đó, Đại tướng hỏi tôi về công việc, gia đình hiện nay. Tôi vui mừng báo cáo với Đại tướng trong suốt những năm qua, tôi đã cố gắng rèn luyện mọi mặt như lời dặn của Đại tướng năm nào. Thời gian trôi đi nhanh quá, rồi cũng đến lúc tôi phải ra về để Đại tướng nghỉ. Tôi bịn rịn không muốn rời Đại tướng một chút nào. Lúc đó, đồng chí Nhượng đến bên tôi và nhắc: “Đến giờ Đại tướng uống thuốc rồi đấy”. Tôi đứng dậy chào Đại tướng ra về, trong lòng trào dâng bao cảm xúc.

Với tôi, lần gặp ấy là những phút giây đáng nhớ nhất trong cuộc đời!

Dương Bá Kháng - Nguyên phi công chiến đấu MiG21 Trung đoàn Sao Đỏ - hai lần Anh hùng LLVT nhân dân.