QĐND - Thiếu sinh quân, cái tên phải nhắc đến trong lịch sử phát triển của lực lượng vũ trang Việt Nam. Ngày 30 tháng Tám âm lịch năm nay là ngày giỗ lần thứ ba của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Xin ghi lại kỷ niệm của các thế hệ Thiếu sinh quân Việt Nam với người Anh Cả.

Đại diện các thế hệ Thiếu sinh quân Việt Nam chụp ảnh kỷ niệm với Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân, ngày 17-9-2008. Ảnh tư liệu

Ngày 17-9-2008, tôi vinh dự có mặt trong cuộc viếng thăm của đoàn thiếu sinh quân các thế hệ tới chúc sức khỏe Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở khu biệt thự Hồ Tây. Tiết trời đã sang thu, nắng không còn gắt, gió nhè nhẹ thổi vào từ phía hồ. Nghe nói, sau cuộc phẫu thuật năm ngoái, Đại tướng phải dùng khung inox để tựa khi di chuyển nhưng nay lại thấy ông chầm chậm bước vào phòng khách chỉ cần thêm người đỡ. Phu nhân Đặng Bích Hà đi kề bên. Thấy trong tốp đón ông có hai cô gái đứng ở cuối hàng, ông quay ra hỏi: “Sao lại để hai đồng chí nữ đứng phía sau?”. Ôi, Đại tướng thật tinh tế!

Chúng tôi ùa vào phòng khách, vây quanh Đại tướng và phu nhân. Khi đã ổn định, Đại tá Nguyễn Huyên có lời: “Báo cáo Anh Văn, hôm nay, đại diện các thế hệ Thiếu sinh quân Việt Nam đến thăm và chúc sức khỏe anh”. Nghe đến đây, Đại tướng giơ tay lên chào. Sau khi Đại tá Thái Chi (Thiếu sinh quân Nguyễn Văn Trỗi thời kỳ chống Mỹ) tiến lên tặng hoa, anh Lê Xuân Tùng (Thiếu sinh quân năm 1950, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội), thay mặt anh em phát biểu:

- Kính thưa Đại tướng Tổng Tư lệnh, trước hết, xin phép Đại tướng được xưng hô “bác, cháu” cho thân tình. Thay mặt các thế hệ thiếu sinh quân, cháu xin có vài lời. Trước hết, xin kính chúc bác thật mạnh khỏe để làm chỗ dựa tinh thần cho nhân dân cùng cán bộ, chiến sĩ cả nước! Thưa bác, ngay từ ngày 23-9-1945 ở Nam Bộ đã xuất hiện những liên lạc viên, những đồng tử quân tuổi thiếu niên, rồi khi Toàn quốc kháng chiến bùng nổ, lại xuất hiện những Vệ Út của Trung đoàn Thủ Đô, những Thiếu sinh quân Khu IV, Khu X... Không khác gì Ga-vơ-rốt trong tác phẩm “Những người khốn khổ”, các bạn len lỏi khắp các mặt trận, lúc thì đưa thư, khi tiếp đạn hay băng bó cho thương binh; khi ngưng tiếng súng lại được thế hệ cha chú dạy chữ, dạy nết. Rồi Đảng, Bác Hồ nhận thấy việc bồi dưỡng kế cận là cần thiết. Đến ngày 10-11-1948, Đại tướng đã ký Quyết định số 425/TCH cho thiếu sinh quân các đơn vị được học tập trung và thống nhất gọi thế hệ ấy là Thiếu sinh quân Việt Nam. Hôm nay, các bạn thiếu sinh quân từ miền Nam ra, từ các tỉnh về, được phép đến thăm và chúc sức khỏe bác.

Không khí trong gian phòng thật ấm cúng, gần gũi. Đại tướng chậm rãi nói:

- Hôm nay, các đồng chí đại diện cho Thiếu sinh quân Việt Nam các thế hệ chống Pháp, chống Mỹ và thời kỳ đổi mới từ mọi miền Tổ quốc đến thăm và chúc sức khỏe, tôi rất xúc động. Xin chân thành cảm ơn các đồng chí! Vậy, các thế hệ thiếu sinh quân đã cống hiến cho Tổ quốc thế nào?

Anh Lê Xuân Tùng thưa với Đại tướng: “Đã 60 năm trôi qua, thế hệ thiếu sinh quân thời chống Pháp đều đã trưởng thành. Sau đó có nhiều đồng chí đảm nhận những cương vị trọng trách của Đảng, Nhà nước, là tướng lĩnh như: Vũ Khoan, Vũ Mão, Bùi Hồng Phúc, Cao Long Hỷ.., có nhiều bạn là những nhà khoa học, giáo sư, viện sĩ hay văn nghệ sĩ nổi tiếng. Có cả những “tư sản đỏ” như Lê Minh Ngọc. Đến nay, lớp chúng cháu đã ngoài 70, có bạn đã gần 80, hầu hết đã nghỉ hưu…”. Nghe đến đây, Đại tướng ngắt lời: “Các đồng chí xứng đáng là Bộ đội Cụ Hồ! Còn thế hệ chống Mỹ thì thế nào?”.

- Báo cáo Đại tướng-Chuẩn đô đốc Lê Văn Đạo tiếp-thế hệ chống Mỹ có Trường Thiếu sinh quân Nguyễn Văn Trỗi. Hiện nay, lứa chúng cháu đã ngoài 50, còn nhiều bạn đang công tác. Trong số đó có bạn Nguyễn Thiện Nhân là Phó thủ tướng và 12 tướng lĩnh cùng các cán bộ cao cấp trong và ngoài quân đội. Thời kỳ đổi mới có các Trường Thiếu sinh quân của Quân khu 1, 5, 9 và TP Hồ Chí Minh là những địa chỉ đào tạo nguồn sĩ quan cho quân đội.

- Vậy là tốt, công tác đào tạo cán bộ vô cùng quan trọng!

Khi biết lần này về thăm có thầy trò Trường Thiếu sinh quân Quân khu 1 do Đại tá Đàm Văn Dũng, Hiệu trưởng nhà trường và là con trai của Trung tướng Đàm Văn Ngụy, Đại tướng gật đầu hài lòng vì con cháu đồng đội đã tiếp được bước cha anh.

Đến phần tặng quà Đại tướng, ông yêu cầu xoay lại tấm ảnh để nhìn rõ hơn những chú bé đầu trọc, tay cầm sách, ngồi học ngay bên hào giao thông trong rừng hay cả lớp C2 trong quân phục đứng quanh thầy giáo-nhạc sĩ Phạm Tuyên, thời kỳ ở La Bằng, Thái Nguyên năm 1950. Cảm động hơn khi Đại tá Nguyễn Xuân Thâm được giới thiệu tặng Đại tướng một món quà đặc biệt. Anh đứng sát bên Đại tướng, nói: “Báo cáo Đại tướng, trong tấm ảnh này là cháu và anh Phát. Ảnh chụp trước khi lên tàu đi Nam tiến đầu năm 1946. Đã 62 năm trôi qua…”. Đại tướng nheo mắt ngắm những người trong ảnh rồi quay lại nhìn hai “chiến sĩ trẻ” của mình ngày nào với ánh mắt đầy xúc động.

Thời gian chuyện trò bên Đại tướng không cho phép kéo dài. Khi nghe Đại tá Nguyễn Huyên đề nghị Đại tướng cho phép chụp ảnh kỷ niệm, ông khẽ cười: “Rồi, phải ưu tiên cho thế hệ trẻ. Ưu tiên Thiếu sinh quân Nguyễn Văn Trỗi và thầy trò Thiếu sinh quân Quân khu 1 được chụp riêng với tôi”. Chúng tôi quây quần bên ông bà như những đứa con ríu rít bên cha mẹ mình.

TRẦN KIẾN QUỐC