QĐND - Chuyện xảy ra vào mùa mưa năm 1987-1988 trong quá trình phục lót đón đánh bọn diệt chủng Pôn Pốt Iêng-xa-ri trên tuyến biên giới đông bắc Cam-pu-chia và Nam Lào. Đơn vị chúng tôi (Trung đoàn 1, Sư đoàn 2) mở màn nổ súng nhưng lại để địch lọt qua. Để tìm hiểu rõ căn nguyên, chúng tôi phải ra trận địa xác minh từ điểm đứng, hướng bắn của chiến sĩ đến vị trí rơi của vỏ đạn và mất gần hai tiếng đồng hồ mới tìm ra “thủ phạm” nằm cách khu vực chiến sĩ cảnh giới của đại đội khoảng một mét. Lý do vì quá bất ngờ khi địch vượt qua, một chiến sĩ buộc phải nổ súng để báo động nhưng đạn bị thối. Trong lúc lúng túng đối phó thì anh chàng bị hai quả đạn B40 của địch phủ đầu, khói bụi mù mịt nên không biết địch chạy về hướng nào. Chiến sĩ này mới bổ sung vào đơn vị rồi đi chiến đấu ngay nên kinh nghiệm chưa có. Đại đội gọi đồng chí chiến sĩ nổ súng không thành, lên gặp tôi.

Lễ cầu may chia tay với cán bộ và nhân dân tỉnh Chăm-pa-sắc, Nam Lào khi hoàn thành nhiệm vụ giúp bạn 1987-1988 (tác giả là người đeo kính).

Trước mặt tôi là một thanh niên trẻ măng, khôi ngô, được học hành bài bản trên quê hương Quảng Nam “trung dũng, kiên cường, đi đầu diệt Mỹ” nhưng chưa hề có kinh nghiệm trận mạc. Lòng tôi thầm trách cán bộ thuộc quyền sao lại sử dụng một chiến sĩ “mới toanh” vào vị trí phục lót tại nơi trọng điểm của đơn vị. Vừa dặn mình và cũng để củng cố lòng tin cho chiến sĩ, tôi ân cần: “Về đơn vị ráng học tập cho thành thạo cách dùng súng và làm quen với chiến đấu để lần sau lập công nghe!”- “Dạ”. Nhìn bóng chiến sĩ hòa vào bóng núi, tôi lại nghĩ suy về câu của đồng chí Tư lệnh mặt trận: “Không diệt được địch là tội lớn đó…”. Đầu tôi như có lửa, không phải chỉ có tội với Đảng, quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam, Cam-pu-chia mà còn có tội với chiến sĩ của mình, nếu như hôm đó bọn Pôn Pốt không thần hồn nát thần tính thì hai quả B40 chắc gì đã bỏ qua mạng sống kia.

Rời bản Ka Điêng, huyện Mường Mun, tỉnh Chăm-pa-sắc, Nam Lào tôi cứ đau đáu về yêu cầu nhiệm vụ, phương hướng hoạt động của Đội trinh sát Trung đoàn 1 trong thời gian tới, cần phải nghiên cứu kỹ phương thức và thủ đoạn phục lót, tranh thủ huấn luyện bộ đội theo phương án, điều chỉnh lực lượng cho phù hợp và linh hoạt. Đối với chiến sĩ mới bổ sung phải dành nhiều thời gian và phân công cán bộ phân đội trực tiếp hướng dẫn cụ thể, tỉ mỉ từng động tác kỹ, chiến thuật và nếp sống chiến đấu. Chiến dịch còn dài, mùa mưa đã bắt đầu, phải hết sức cảnh giác và giữ gìn sức khỏe cho bộ đội để duy trì sức chiến đấu bền bỉ dẻo dai của một đơn vị “tinh nhuệ”, nếu để địch lọt lưới thì thật hổ danh “lính trinh sát Ba Gia”.

Chia tay buôn Hương, từ Mường Mun về sở chỉ huy sư đoàn tại bản Beo, đoạn đường gần 60 cây số, tôi và đoàn cán bộ lặng lẽ dồn bước trên con đường quân sự làm gấp sau cơn mưa chiều trời mát dịu mà lòng mãi nghĩ về đợt hoạt động của Trung đoàn bộ binh 1. Khi cách sở chỉ huy sư đoàn khoảng 500m, bộ phận hành chính báo lên xin cho nuôi quân về trước chuẩn bị cơm chiều. “Đồng ý”, tôi vừa nói xong thì đồng chí nuôi quân vừa đi tới phía sau hô lớn: “Thủ trưởng, dưới chân có mìn…”. Theo quán tính của bước chân quân hành tôi trụ mũi bàn chân và nâng gót đứng tại chỗ. Sau tôi là đồng chí Do, Phó chủ nhiệm Công binh Sư đoàn vượt lên phát lệnh mọi người tản ra hai bên đường cảnh giới, đồng chí Phương, Chủ nhiệm chính trị lên động viên bộ đội bình tĩnh, sẵn sàng chiến đấu. Đồng chí Phạm Chân Lý, Phó tham mưu trưởng kiêm Trưởng ban Tác chiến triển khai lực lượng dò gỡ. Sau 30 phút, lực lượng công binh dò tìm và đưa lên 2 quả mìn 65-2A (1 quả đặt trên, 1 quả đặt dưới) và 4 quả B40 (3 quả đặt theo chiều thẳng đứng, 1 quả nằm ngang) nhưng rất may là 2 quả mìn 65-2A kíp lắp ngược… Tôi nhận định: Đây là bẫy của bọn Pôn Pốt cài để đánh xe cơ giới của ta thường vận chuyển bộ đội và hàng hóa từ Mường Mun vào sở chỉ huy sư đoàn. Khi chúng tôi đi trời chưa mưa nên không phát hiện. Lúc về, sau cơn mưa, nước chảy cuốn đi lớp đất ngụy trang phía trên dễ nhận thấy màu xanh của vỏ mìn 65-2A. Mặt khác, đây là đoạn đường do lực lượng công binh của sư đoàn chốt giữ và tuần tra bảo vệ thường xuyên nên bọn Pôn Pốt đặt vội vàng và  đã lắp ngược kíp. Nếu không thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra cho tôi và đoàn công tác.

Tôi cảm kích ôm chặt đồng chí nuôi quân, mắt nhìn sâu vào mắt thấy ấm áp tình yêu thương đồng đội, từ hai nửa trái tim rung lên cùng nhịp đập.

Thiếu tướng Trần Minh Hùng