Ông Thạo kể: "Cuối tháng 9-1977, sau trận mưa bão, doanh trại đơn vị bị hư hại, đơn vị chúng tôi tổ chức bộ đội dọn dẹp, chặt cây gãy đổ, cắt cỏ tranh, xin lá cọ để sửa chữa nhà ở. Ngày 28-9, trời vẫn mưa, tôi nhận được lệnh từ trung đoàn, yêu cầu chỉ huy các đơn vị, bộ phận đến khu vực Đài chỉ huy sân bay để đón thượng khách. Tôi vội vơ lấy áo của đồng chí Bình, nhân viên điện đồ khí tượng mặc tạm. Vì quần áo của tôi mấy hôm nay bị mưa bão làm ướt sũng. Bên ngoài khoác chiếc áo bạt đã cũ, tôi đi lên Đài chỉ huy làm nhiệm vụ. Ngồi trên đài nhìn xuống, tôi thấy có nhiều chỉ huy trung đoàn, sư đoàn và các phòng, ban nên tự nhắc mình phải cẩn thận, không thể tiếp thu kỹ thuật đơn giản được. Tôi gọi về trạm quan trắc nhắc đồng chí Chiến phải thả thêm một quả bóng nữa (trước đó đã thả hai quả) để xác định chắc chắn độ cao của mây. Khi độ cao của mây được xác định tiêu chuẩn 300m, có chiều hướng tốt, tôi báo cáo chỉ huy bay: Sân bay sẵn sàng tiếp nhận.

leftcenterrightdel
Cán bộ, nhân viên kỹ thuật và phi công đọc sách, tài liệu khoa học tại thư viện kỹ thuật thuộc Lữ đoàn 918, Quân chủng Phòng không-Không quân (ảnh chụp trước ngày 27-4-2021). Ảnh: TÚ NAM

Hơn nửa tiếng sau, một chiếc Mi-8 nhẹ nhàng tiếp đất. Trên Đài chỉ huy chỉ có tôi và đồng chí Cẩn (dẫn đường) trực bảo đảm. Chúng tôi hướng xuống dưới sân bay nhìn mọi người đang đón khách và “giật mình” khi nhận ra Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Thiếu tướng, Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 1 Đàm Quang Trung và nhiều người khác nữa. Máy bay bay từ hướng Điện Biên về. Hai anh em đang ngồi làm nhiệm vụ, nghe tiếng chân bước lên cầu thang, vừa quay lại, tôi nhìn thấy Đại tướng và mọi người nên khẽ nháy Cẩn đứng dậy chào.

Đại tướng hỏi Thượng tá Ngô Ry, Chính ủy sư đoàn về từng người. Chính ủy báo cáo: “Thưa Đại tướng, đây là đồng chí dẫn đường cho máy bay vừa rồi, còn đây là đồng chí kỹ sư khí tượng sân bay”. Thấy tôi đeo quân hàm trung sĩ, Đại tướng liền hỏi: “Sao kỹ sư khí tượng lại trung sĩ?”. Tôi ấp úng vội thưa: “Dạ... Tôi cấp bậc thiếu úy, do mưa bão mấy ngày qua, quần áo tôi bị ướt nên mượn tạm quân phục của anh em ạ!”. Đại tướng gật đầu rồi hỏi tiếp: “Thời tiết thế này sao đồng chí không tiếp thu máy bay sớm mà để muộn vậy?”. Tôi chỉ tay xuống đường băng có chỗ nước còn chưa kịp khô rồi báo cáo với Đại tướng rằng cách đây hơn nửa giờ, sân bay vẫn còn mưa. Đại tướng bước đến bên tôi hỏi cách thả bóng như thế nào, cách đo tốc độ gió, đo mây ra sao để phục vụ an toàn cho mỗi chuyến bay.

Nghe tôi báo cáo, Đại tướng mỉm cười rồi ân cần hỏi thăm tôi về quê quán, vợ con... Đại tướng chìa tay ra bắt tay tôi, tôi thật không ngờ trong cuộc đời mình lại có một niềm vui lớn như vậy! Bàn tay của Đại tướng thật ấm áp, mấy chục năm qua, tôi vẫn chưa quên được cảm giác ấy. Sau đó, Đại tướng cùng mọi người đi xuống cầu thang, Chính ủy Ngô Ry đi theo sau. Vừa bước xuống một bậc đã thấy Đại tướng quay trở lại, mọi người còn đang ngỡ ngàng thì Đại tướng nói: “Này, đồng chí kỹ sư, tôi hỏi điều này, ở đây cậu có sách để đọc không?”. Câu hỏi của Đại tướng làm tôi bất ngờ. Tôi vội trả lời: “Dạ thưa... ở đây tôi chỉ có mấy quyển sách ở trường đem theo nhưng cũng bị rách nát và thất lạc nhiều rồi ạ!”. Đại tướng quay sang Chính ủy Ngô Ry: “Anh nhớ điều này cho nhé! Dứt khoát phải có sách cho bộ đội! Không phải chỉ cho riêng kỹ sư mà phải cho mọi người, cho đơn vị đọc!”...

Sau lần gặp lịch sử trong đời ấy, tôi tự tìm sách để trang bị kiến thức cho mình. Nhiều vấn đề chưa biết được mở ra, không chỉ bó khung trong các bài giảng như trước đây. Tôi đọc ngấu nghiến, có những lúc thâu đêm, ngoài chuyên môn, tôi tự học thêm ngoại ngữ và những vấn đề cần thiết cho công việc hằng ngày và cuộc sống. Những lúc mệt mỏi, tôi lại nhớ đến Đại tướng, nhớ ánh mắt ông nhìn tôi như khích lệ để tôi vượt lên". 

NGUYỄN LÊ BẢO CHÂU (ghi)