Tháng 10-1954, Thượng sĩ Nguyễn Văn Tròn, Tiểu đội trưởng Tiểu đội vệ binh, trong đội hình Đại đội 281, Tiểu đoàn 79 thuộc Trung đoàn Thủ Đô, Đại đoàn Quân Tiên Phong, tiến về Hà Nội từ hướng tây. Ông đã tổ chức vệ binh ta canh gác dinh thự phủ toàn quyền Đông Dương (gọi tắt là phủ toàn quyền) ngay sau khi được ta tiếp quản. Câu chuyện ấy ông đã hồi tưởng chi tiết để kể lại trong Chương trình “Ký ức mùa thu”, kỷ niệm 65 năm Ngày tiếp quản Thủ đô, tổ chức sáng 6-10-2019, tại Khu di tích Hoàng thành Thăng Long. Nhưng vì thời gian không cho phép nên ông chưa nói được đầy đủ.
    |
 |
|
Ông Nguyễn Văn Tròn (cầm micro) trong Chương trình “Ký ức mùa thu” tại di tích Hoàng thành Thăng Long, tháng 10-2019. |
Ông Tròn kể: Ngay sau khi Hiệp định Geneva về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương được ký kết (ngày 20-7-1954), Tiểu đoàn 79 được lệnh chuẩn bị mọi mặt để chờ ngày về tiếp quản Thủ đô. Cuối tháng 8 năm ấy, nước sông Hồng ngang lưng đê. Toàn đơn vị từ vùng Thạch Đà, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phú (nay là huyện Mê Linh, TP Hà Nội) vượt sông Hồng bằng thuyền nan do nhân dân địa phương bảo đảm, sang tập kết tại xã Hồng Hà, phủ Hoài Đức (nay là huyện Đan Phượng, TP Hà Nội). Sau đó hành quân bộ tới thị trấn Phùng. Tại đây, bộ đội chỉnh đốn trang phục, ngực lấp lánh Huy hiệu “Chiến sĩ Điện Biên Phủ” rồi lên 11 chiếc xe ô tô mới tinh do Liên Xô viện trợ. Tiểu đội vệ binh được đi cùng xe với ông Lâm Sinh Cẩm, Đại đội trưởng Đại đội 281.
Dưới sự chỉ huy của đồng chí Trần Đông, Tham mưu trưởng Trung đoàn Thủ Đô, khoảng 6 giờ ngày 9-10, đoàn xe đi qua Cầu Giấy, Voi Phục, Kim Mã… tiến vào đường Hùng Vương rồi rẽ sang phía Chùa Một Cột. Đến vị trí Nhà khách Chính phủ bây giờ, xe chở ông Lâm Sinh Cẩm và tiểu đội vệ binh dừng lại. Các xe khác đưa quân đến vị trí đã định. Đúng 9 giờ, chiến sĩ liên lạc Trần Minh Thắng đi theo ông Cẩm vào trong phủ toàn quyền. Lát sau, ông Cẩm và một viên sĩ quan Pháp cùng đi ra, tới giữa cổng phủ thì bắt tay nhau. Xong, viên sĩ quan Pháp lên xe đi ra, lính Pháp gác cổng cũng tự rút đi. Ngay lập tức, ông Tròn hô tiểu đội vệ binh xuống xe và phân công hai chiến sĩ tiếp lĩnh vị trí canh gác phủ toàn quyền, số anh em còn lại vào ở tại ngôi nhà mái bằng trong khuôn viên dinh phủ…
|
|
 |
|
Ông Nguyễn Văn Tròn (mặc quân phục) cung cấp tư liệu cho Đại tá Đỗ Kim Chiến, Phó trưởng ban liên lạc cựu chiến binh Trung đoàn Thủ Đô. |
Ngày 10-10-1954, vào lúc 15 giờ, dưới sự chủ trì của Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Đại đoàn trưởng Đại đoàn Quân Tiên Phong, Chủ tịch Ủy ban Quân chính TP Hà Nội và bác sĩ Trần Duy Hưng, Chủ tịch Ủy ban Hành chính TP Hà Nội, tất cả các đơn vị tiếp quản Thủ đô cùng đông đảo nhân dân thực hiện lễ chào cờ lịch sử tại sân Cột Cờ ở Hoàng thành Thăng Long. Thiếu tướng Vương Thừa Vũ đọc thành tích kháng chiến của toàn dân tộc để giành lại độc lập, tự do và phổ biến nhiệm vụ của quân và dân Hà Nội trong thời gian tới, trước sự xúc động của hàng nghìn người…
Từ hôm ấy, cứ tối tối, vào những lúc rảnh rỗi, các thành viên là người Ấn Độ thuộc Ủy ban Quốc tế giám sát thi hành Hiệp định Geneva (ở trong phủ toàn quyền) thường giao lưu thân thiện với các chiến sĩ vệ binh. Một lần, mấy “ông tây, bà đầm” gặp các chiến sĩ vệ binh bèn lân la trò chuyện (bằng tiếng Việt): “Một số người Pháp nói rằng Việt Minh xấu xí, răng to bằng quả chuối, thân hình như con nhái bén. Những người ấy đã nói dối!”. Ông Tròn tiếp chuyện họ khá hóm hỉnh rồi đọc cho họ nghe đoạn ca dao trong kháng chiến chống Pháp: Thằng Tây chớ cậy xác dài/ Chúng tao mình nhỏ nhưng dai hơn mày/ Thằng Tây chớ cậy béo quay/ Mày thức ba bữa là mày bở hơi/ Chúng tao thức tám đêm rồi/ Ăn cháo ba bữa, chạy mười chín cây (km)/ Bây giờ tao gặp mày đây/ Sức tao vẫn đủ bắt mày hàng tao! Họ nghe và tỏ ra nghi ngại... Ông Tròn phải giải thích, đó là một sáng tác của quân và dân Việt Nam trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Sau đó được truyền miệng bởi đồng đội trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Các “ông tây, bà đầm” nghe thủng câu chuyện thì vô cùng cảm phục! Họ kể lại cho những người Ba Lan, Canada nghe rồi cùng cười phá lên!
Bài và ảnh: PHẠM XƯỞNG