Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Trần Kim Hùng.

Trận đánh sân bay Đà Nẵng cách đây hơn 44 năm của Đại đội 1 Đặc công thành phố Đà Nẵng đã làm kinh hoàng quân xâm lược Mỹ trong những ngày đầu thực hiện chiến lược “chiến tranh cục bộ”. Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Trần Kim Hùng ở phường Vĩnh Trung (quận Thanh Khê-TP Đà Nẵng) hồi đó là Chính trị viên Đại đội 1, đến nay vẫn còn nhớ như in trận đánh vang dội này.

Ngay từ khi mới đổ quân vào Đà Nẵng, đế quốc Mỹ đã gấp rút xây dựng sân bay quân sự để phối hợp với bộ binh tiến hành các cuộc càn quét, đánh phá vùng giải phóng. Máy  bay địch từ đây bay đi ném bom, bắn giết đồng bào ta ở nhiều nơi. Đau thương nhất là ngày 16-3-1965, chúng đã giết hại 45 em học sinh ở thôn Mân Quang, xã Hòa Lân (nay là phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng). Tại sân bay thường xuyên có khoảng 200 chiếc máy bay và được bọn Mỹ tổ chức bảo vệ hết sức nghiêm ngặt. Sư đoàn 1 Không quân Mỹ với hơn 800 tên bố trí canh phòng lớp trong, lớp ngoài, không cho bất cứ người Việt nào đến gần. Ngày ngày, chúng còn cho máy bay trinh sát bay ra tứ phía quần thảo, soi mói để tìm dấu vết đối phương.

Đầu năm 1965, Đại đội 1 do đồng chí Phạm Duy Đài-Đại đội trưởng, Trần Kim Hùng-Chính trị viên được giao nhiệm vụ đánh sân bay Đà Nẵng để phá hủy phương tiện chiến tranh của địch. Đơn vị đã tổ chức điều nghiên thực địa, xây dựng các cơ sở gần sân bay để nắm tình hình địch và lên phương án tác chiến. Đặc biệt, nhà chị Nguyễn Thị Kỳ nằm sát hàng rào sân bay đã đào được hầm bí mật, nuôi giấu một tổ trinh sát trong mấy tuần liền… Từ đó, Ban chỉ huy đã vẽ được toàn bộ sơ đồ bên trong và chung quanh sân bay hết sức chi tiết, rồi xây dựng bãi tập tại khu căn cứ Sơn Gà (Đại Lộc-QuảngNam), tổ chức luyện tập hơn 3 tháng ròng. Ban chỉ huy đặt ra rất nhiều tình huống để cho từng cán bộ, chiến sĩ xử lý.

Tối 22-6-1965, Đại đội rời căn cứ, hành quân về Đà Nẵng. Ban ngày, đơn vị trú ẩn, ban đêm bí mật di chuyển hướng tới mục tiêu. Suốt 7 đêm liền, bộ đội vượt qua hàng chục đồn bốt địch từ vùng tranh chấp đến vùng địch hậu. Đêm 28-6, Đại đội hành quân qua xã Hòa Phụng, liên tục xử lý những tình huống bất ngờ, nên đến lúc hừng đông, đội hình vẫn còn ở ngoài đồng trống. Ban chỉ huy liền cho bộ đội vận động vào làng Trung Hòa trú quân và được các cơ sở che giấu, tiếp tế rất chu đáo.

Đúng 19 giờ ngày 29-6, đơn vị vượt sông Vĩnh Điện qua Trung Lương (Hòa Đa) và tiếp tục vượt sông Cẩm Lệ, tiến sang khu vực Đò Xu (Hòa Cường), rồi lao nhanh về hướng sân bay. Đến 24 giờ, các mũi đã áp sát mục tiêu, bình tĩnh chờ lệnh. Đúng 0 giờ 28 phút ngày 30-6, mũi thọc sâu do đồng chí Phan Văn Lãng làm mũi trưởng phát hỏa. Những tiếng nổ chát chúa ngay trong trung tâm sân bay làm địch kinh hoàng, kêu la inh ỏi. Lập tức, mũi đánh phía tây nam sân bay do đồng chí Lê Công Trại làm mũi trưởng cũng đồng loạt nổ súng. Tiếng súng AK, lựu đạn, cối, ĐKZ nổ giòn giã, chiến sĩ ta gan góc lao nhanh trong ánh lửa, tiêu diệt hết mục tiêu này đến mục tiêu khác. Khoảng 10 phút sau, quân giặc mới hoàn hồn và bắt đầu chống trả quyết liệt.  Bọn lính bảo vệ trên các vọng gác dùng đại liên bắn xối xả vào các hướng tấn công của ta. Lập tức, chỉ huy lệnh ĐKZ, cối tiêu diệt các hỏa điểm địch, yểm trợ cho các mũi tiến công. Để cơ động nhanh, các pháo thủ ĐKZ thay nhau lấy thân làm giá súng, kịp thời tiêu diệt nhiều mục tiêu quan trọng. Lửa bùng cháy dữ dội từ những chiếc máy bay Mỹ. Sau hơn 20 phút, thấy mục tiêu trận đánh đã hoàn thành, chỉ huy hạ lệnh cho đơn vị nhanh chóng rút quân.

Lúc này, bọn địch ở Quân đoàn 1 và Chi khu Hòa Vang đã điều xe tăng, bộ binh ra ngăn chặn, hòng bịt đường rút của ta ở khu vực Đò Xu. Hai tổ chốt chặn ở hai hướng đã chặn đánh quyết liệt, bắn cháy một xe M113 và liên tục đẩy lùi các đợt phản kích của địch. Trong khi đó, lực lượng du kích và quần chúng cách mạng ở Hòa Phụng và Hòa Đa đã chuẩn bị sẵn ghe, thuyền tại bến Đò Xu để đón bộ đội qua sông Cẩm Lệ trở về Hòa Phụng. Tại đây, ba đồng chí bị thương được các cơ sở đưa về nuôi giấu, còn đơn vị khẩn trương vận động về căn cứ ở xã Điện Hòa (Điện Bàn-Quảng Nam). Địch điên cuồng càn quét, lùng sục mấy ngày liền nhưng vẫn không phát hiện được gì.

Trận đánh sân bay Đà Nẵng đêm 29-6-1965 đã phá hủy 59 máy bay, 48 xe quân sự và tiêu diệt 271 tên lính Mỹ. Ngay hôm sau, Đài BBC đã đưa tin: “Một thiệt hại nặng nề của quân đội Mỹ tại Đà Nẵng”.

Lê Văn Thơm