Chúng tôi tới thăm mô hình “Chiến khu Việt Bắc thu nhỏ” trong khuôn viên ngôi nhà sàn rộng 3.000m² của ông Hoạch. Dù tuổi cao, người lính năm xưa vẫn dẻo dai, lao động hằng ngày và luôn hăng hái khi kể lại những kỷ niệm thời quân ngũ. Ông Nguyễn Hữu Hoạch quê ở tỉnh Thái Bình (trước đây), nhập ngũ năm 1972 vào Trung đoàn 246 (nay thuộc Sư đoàn 346, Quân khu 1), đến năm 1976 thì xuất ngũ. Sau thời gian làm công nhân, năm 1990, ông nghỉ việc do sức khỏe và định cư tại tỉnh Tuyên Quang.
Trích 4 câu thơ nổi tiếng trong bài “Việt Bắc” của Tố Hữu, ông Nguyễn Hữu Hoạch khắc ngay tại cổng mô hình: Ở đâu u ám quân thù/ Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi/ Ở đâu đau đớn giống nòi/ Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền. Ông chia sẻ, mỗi khi gặp khó khăn, ông lại nhớ về Việt Bắc, về Bác Hồ để vững lòng vượt qua. Là người nhiều năm gắn bó với nông nghiệp và cộng đồng, ông Hoạch nhận được sự ủng hộ lớn từ nhân dân và chính quyền địa phương khi bắt tay xây dựng mô hình vào năm 2022.
Trong vòng 3 tháng, ông cùng người dân hoàn thành một không gian tái hiện sinh động các di tích nổi tiếng như lán Nà Nưa, hang Pác Bó, suối Lênin, núi Các Mác, đình Hồng Thái... Để tạo cảnh quan như núi rừng Việt Bắc, ông trồng nhiều cây cối, dựng đá, vẽ tranh tường bản làng. Hang Pác Bó được tái hiện hoàn toàn bằng đá, suối Lênin có nước chảy quanh năm. Ông còn mang giống hoa ban từ Điện Biên về trồng, cho hoa nở suốt bốn mùa. “Ai đến đây đều nhớ đến Bác Hồ và nguyện học tập theo gương Bác”, ông Hoạch nói.
Bên trong nhà sàn là khu thờ Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nơi trưng bày ảnh Bác Hồ tại Việt Bắc, bàn làm việc, ấm chén... tái hiện cuộc sống và sinh hoạt của Bác tại chiến khu. Ông Lê Quang Phúc, Trưởng thôn 7, phường An Tường, cho biết: “Khu vực này trước đây là đất trống, nay đã trở thành điểm đến giáo dục truyền thống thiết thực và hấp dẫn”. Từ khi mô hình hoàn thành, ông Hoạch trở thành “hướng dẫn viên bất đắc dĩ” đón tiếp nhiều đoàn học sinh, cựu chiến binh đến tham quan.
“Được kể về Bác Hồ, truyền lửa cho thế hệ trẻ khiến tôi thấy khỏe mạnh hơn mỗi ngày”, ông Hoạch chia sẻ. Ngoài việc tái hiện lịch sử, mô hình còn tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp, góp phần làm đẹp địa phương. Hằng năm, vào dịp Trung thu, ông còn thiết kế mô hình đèn Trung thu chủ đề Chiến khu Việt Bắc thu nhỏ tham gia diễu hành tại thành phố.
Với vai trò Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh tỉnh Tuyên Quang, ông từng được giao nhiệm vụ nhân giống cây bonsai từ cây đa Tân Trào làm quà lưu niệm cho khách. Đến nay, ông đã nhân giống thành công hàng trăm cây. Ông còn tạo việc làm cho người dân địa phương qua việc thuê chăm sóc mô hình và cảnh quan. Không chỉ tâm huyết với mô hình lịch sử, ông Hoạch còn là doanh nhân năng động. Sau khi nghỉ hưu, ông giữ vai trò Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Vận tải và Dịch vụ Môi trường Thanh Bình, đơn vị thu gom, xử lý rác thải tại địa phương với doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Ông ưu tiên nhận con em cựu chiến binh vào làm việc, giúp họ ổn định cuộc sống, đồng thời tích cực tham gia hoạt động từ thiện, cộng đồng.
Với những đóng góp nổi bật, ông Hoạch được trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2016), được vinh danh là một trong 10 công dân Tuyên Quang tiêu biểu năm 2022 và là một trong 100 nông dân Việt Nam xuất sắc do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam bình chọn. Hợp tác xã Thanh Bình do ông đứng đầu cũng lọt tốp 100 hợp tác xã đoạt giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã năm 2024”.
Bài và ảnh: NGUYỄN VĂN CÔNG