"​Bông hồng thép" trên đất thép

Cú thoát hiểm ngoạn mục

Đó là một buổi sáng cuối năm 1967, chị hội trưởng hội phụ nữ địa phương đến nhà Chính Nghĩa xin gia đình cho cô vào Sài Gòn “công tác”. Do trước đó đã có nhiều năm làm giao liên phục vụ kháng chiến, gia đình là cơ sở của cách mạng nên khi tổ chức đặt vấn đề, má cô đồng ý ngay, động viên con gái cố gắng công tác tốt. Bước ngoặt cuộc đời của cô gái 17 tuổi bắt đầu từ đó. Khi ấy, Chính Nghĩa nhớ lại hình ảnh một anh đoán chừng là biệt động trong nội thành về, chiều hôm trước vừa đi ngang qua mình. Dáng người anh gầy, che mặt kín mít, chỉ lộ ra hai con mắt bé xíu. Cô nhìn anh như một thần tượng. Các anh chị ấy là người đánh Mỹ xâm lược. Ai dè, bây giờ chỉ cần gật đầu nhận lời là cô cũng sẽ có ngày trở thành chiến sĩ như các anh chị ấy.

Những bài học đầu tiên trước khi vào hoạt động trong nội thành Sài Gòn là nghiên cứu bản đồ, học thuộc những con đường trong thành phố, học đo cự ly bằng bước chân, tập đi xe Mobylette. Khác với suy nghĩ ban đầu, lo sẽ nhớ má khi về Sài Gòn, hóa ra, cô chẳng có thời gian nào dành cho buồn với nhớ. Các anh trong đội nhờ thím chủ nhà dẫn cô đi mua áo dài và giày cao gót về mặc cho ra dáng con gái thành thị. Chân cô phồng rộp lên vì không quen mang giày cao gót. Từ Củ Chi lên, dáng đi, dáng ngồi của cô đậm vẻ quê kiểng. Thế là phải tập, phải luyện thật kỹ để đủ kỹ năng lọt qua những ánh mắt xăm xoi của bọn cảnh sát nội thành.

Nữ biệt động thành Chính Nghĩa. Ảnh do nhân vật cung cấp

Trận đánh đầu tiên, Chính Nghĩa được Đội trưởng Bảy Bê giao nhiệm vụ điều nghiên, đưa vũ khí vào thành phố đánh tổng nha cảnh sát cùng một đồng đội nam khác tên Năm. Theo kế hoạch, hai anh em nhập vai đôi bạn đi dạo phố, ngồi uống cà phê gần tổng nha, đợi khi anh Bảy Bê đánh mìn xong, anh Năm và Nghĩa sẽ chạy xe máy theo yểm trợ, “cắt đuôi cảnh sát”. Rất căng thẳng. Cơ thể nóng ran, tim đập như khua trống nhưng vẻ ngoài vẫn phải nhẩn nha như cặp đôi mới phải lòng nhau. Hai anh em vừa nhấm nháp được vài ngụm cà phê thì một tiếng nổ đinh tai nhức óc dội lên làm rung chuyển cả mặt đất. Trong tiếng la hét, quang cảnh nháo nhào thì đã thấy Bảy Bê chạy vụt tới, leo lên xe. Anh Năm rồ ga lao vút đi như một mũi tên, mất dạng. Về đến địa điểm an toàn, cả hai hốt hoảng nhìn nhau: “Chính Nghĩa đâu”? Thôi chết! Vậy là hai anh đã “bỏ quên” cô em gái ở quán nước rồi. Nhận ra sai sót nghiêm trọng, mặt hai anh túa mồ hôi như tắm.

Mọi ngả đường dẫn đến tổng nha ngay lập tức bị phong tỏa. Bà chủ quán giục Chính Nghĩa về để đóng cửa, tránh liên lụy. Trong tình thế nguy nan, Chính Nghĩa lấy hết sức bình tĩnh, sáp ngay lại chỗ tay cảnh sát trẻ đang dẫn lính lục tung từng góc phố. Cô tươi cười chào và vờ hỏi đường về đường Phan Thanh Giản. “Bà dì em chở qua nhà bả chơi rồi bả đi vắng, cầm luôn chìa khóa không vô nhà được. Giờ em không biết đường về...”. Cô tỏ thái độ bực bội vì đến thăm bà dì trong hẻm này mà bả vô tâm, lại gặp vụ đánh bom nguy hiểm. Viên cảnh sát nhìn cô gái trẻ xinh đẹp một lượt, không nghi ngờ gì vì nghĩ Việt Cộng làm gì có ai ngu ngơ không biết đường biết sá như vậy? Rất ga lăng, anh ta kêu giùm cô em một chiếc xe xích lô máy rồi quay lại hò hét lính tiếp tục lùng sục.

Hành động mưu trí thoát khỏi vòng vây của cô gái được các anh trong đội biệt động vô cùng nể. Thế nên khi Chính Nghĩa đòi được trực tiếp chiến đấu, các anh chẳng có lý do gì từ chối. Từ hôm đó, cô được các anh dạy bắn súng, võ thuật rất nhiệt tình.

Trong đội biệt động, Chính Nghĩa có ấn tượng đặc biệt với Đội trưởng Bảy Bê. Tình cảm lớn dần từ những lần nhập vai cặp tình nhân dạo phố để che mắt địch nhằm điều nghiên thực địa và quy luật hoạt động của địch. Bảy Bê là người anh thân thiện, người chỉ huy can trường, dũng cảm. Một lần, hai anh em đi từ căn cứ về lại Sài Gòn phải vượt qua sông. Bên này là địa phận du kích, bên kia là đồng dù. Khiêng được xe Mobylette lên thuyền, ra giữa dòng thì máy bay địch từ đâu ào tới, bay vè vè trên đầu. Bác lái đò quýnh quáng nhảy xuống sông lặn mất. Bảy Bê bình tĩnh vớ lấy tay chèo sắm vai người lái đò, dặn Chính Nghĩa bình tĩnh ngồi yên như một vị khách, qua sông an toàn. Chiếc Mobylette bị vào nước, đạp mãi không nổ. Trong cốp xe đầy thuốc nổ TNT và mìn. Bảy Bê lo lắng nói với Chính Nghĩa:

- Chắc tụi nó sẽ xuống xét xe. Phải có một người về báo tình hình cho anh em. Bây giờ, em đi về bên phải, qua cây sộp đằng kia là an toàn rồi. Tụi nó xuống, anh sẽ có cách đối phó.

- Anh em mình đi có nhau thì về cũng phải có nhau. Sống cùng sống, chết cùng chết-Chính Nghĩa đáp.

Rất may, sau một lúc khắc phục, chiếc xe đã nổ máy được. Chiếc máy bay sau khi hạ độ cao đến mức thấp nhất, ngỡ như sắp chạm vào ngọn cây để quan sát, có lẽ chúng không phát hiện dấu hiệu nào khả nghi nên chỉ quần thảo vài vòng rồi bỏ đi. Hai chiến sĩ trở về căn cứ an toàn.

Trận đánh lịch sử và khúc vĩ thanh

Giao thừa Tết Mậu Thân 1968 để lại ấn tượng sâu sắc trong cuộc đời Chính Nghĩa. Trong lúc mấy anh em đang ăn liên hoan thì thủ trưởng Ba Thanh (anh Tô Hoài Thanh) vỗ vai Chính Nghĩa, thông báo: “Em toại nguyện rồi nghe. Trận này em sẽ chiến đấu cùng các anh. Chúng ta sẽ đánh vào sở chỉ huy quận 5. Bây giờ, việc của em là đi tìm mua bông băng, thuốc đỏ, phòng khi có anh em bị thương”.

Khuya mồng Một Tết, chỉ vài giờ nữa sẽ tới giờ G. Cuộc họp cuối cùng trước khi diễn ra trận đánh, Ba Thanh thông báo thay đổi mục tiêu tiến công. Dinh Độc Lập mới là mục tiêu đánh của cả đội. 15 anh em nhìn nhau thoáng chút âu lo vì hoàn toàn khác sở chỉ huy quận 5, đây là điểm đánh lớn, rất quan trọng. Cả đội cùng nắm tay nhau quyết tâm đánh tới viên đạn cuối cùng. Khoảng 1 giờ 30 phút mồng Hai Tết, đội biệt động 15 người trên ba xe tải nhỏ và hai chiếc Honda, chỉ duy nhất cô gái 19 tuổi Chính Nghĩa là nữ, được tham gia trận đánh. Đội xuất phát từ hai hướng tiến thẳng vào Dinh Độc Lập. Xe tải đi đầu mang khối thuốc nổ gần 200kg có nhiệm vụ phá cổng. Khi đoàn xe vào đường Nguyễn Du, những tên lính trong các bốt gác của địch nhốn nháo đề phòng. Chiếc xe đi đầu diệt gọn bốt gác đầu tiên rồi nhanh chóng phóng đến cổng sau Dinh Độc Lập. Một chiến sĩ lao vào đặt khối thuốc nổ phá cổng, nhưng khối thuốc không nổ. 5 chiến sĩ lập tức trèo qua tường rào, tấn công vào phía trong dinh. Lực lượng phòng vệ của quân đội Mỹ, ngụy sau phút hoảng loạn đã bắn trả dữ dội, 5 người hy sinh tại chỗ. Bên ngoài, ba xe của quân Mỹ chạy đến tiếp viện bị các chiến sĩ biệt động Sài Gòn tiêu diệt. Tình hình mỗi lúc một gay go, hơn 30 phút trôi qua mà vẫn chưa có quân tiếp viện.

Bà Chính Nghĩa với cuộc sống bình dị hôm nay.

Anh Ba Thanh bị trúng đạn, Chính Nghĩa hoa mắt khi máu từ vết thương của anh phun ra thành dòng. Chính Nghĩa lấy bông băng để băng vết thương cho anh nhưng anh Ba ngăn lại: “Anh bị thương nặng lắm rồi, không qua khỏi đâu. Em để băng cứu chữa cho các anh em khác”. Trước khi nhắm mắt, anh Ba còn dặn đồng đội hãy chiến đấu đến viên đạn cuối cùng.

Khi đặt anh Ba nằm xuống, tiếp tục cuộc chiến đấu, Chính Nghĩa mới phát hiện ra máu ướt thẫm sau lưng mình. Nghĩa đã trúng đạn lúc nào đó mà nỗi đau vừa mất một người anh còn đau hơn thế, khiến cô không nhận ra.

Rạng sáng mồng Ba Tết, lợi dụng địch sơ hở, 7 anh em dìu nhau vượt qua sân thượng các ngôi nhà bên cạnh. Bước qua vài căn, gặp một căn nhà ngói, các anh em đỡ nhau trổ mái chui xuống. Đến sáng, địch truy theo dấu máu đi tìm. Còn quả lựu đạn cuối cùng, một anh trong đội rút chốt liều chết nhưng quả lựu đạn bị ngấm nước, không nổ. Mọi người bị địch bắt, sau đó bị biệt giam vào “chuồng cọp” Côn Đảo. Trận đánh vào Dinh Độc Lập là khúc bi tráng trong lịch sử dân tộc, là dấu ấn sâu sắc trong cuộc đời “bông hồng thép” của vùng đất thép Củ Chi.

Giờ đây, người phụ nữ gan dạ, dũng cảm ấy đã ở tuổi xưa nay hiếm. Bà là một trong những người phụ nữ có ảnh hưởng tích cực, truyền nhiệt huyết cách mạng cho tuổi trẻ. Ký ức thanh xuân với những trận đánh cảm tử ác liệt và những năm tháng kiên cường chiến đấu trong lao tù của bà và đồng đội còn ngân mãi khúc vĩ thanh trong cuộc sống hôm nay...

Bài và ảnh: VÕ THU HƯƠNG