Ngày 6-4-1954, tôi nhận chỉ thị của đồng chí Trần Quân Lập, Chính ủy Trung đoàn 209 yêu cầu về ngay sở chỉ huy Trung đoàn có việc gấp. Đến nơi, tôi mới biết cấp trên chỉ định tôi đi với Trung đoàn trưởng Hoàng Cầm về sở chỉ huy chiến dịch dự hội nghị.

Từ vị trí đóng quân, chúng tôi đến sở chỉ huy tiền phương thì trời vừa nhá nhem tối. Mọi người tổ chức đón tiếp ân cần, chu đáo: Được tắm rửa, ăn cơm nóng, có rau tươi và thịt, ngủ trên phản có trải chiếu. Những ngày phòng ngự ở trận địa, chúng tôi chỉ được tắm ở những hố bom có nước, ngủ thì nằm trong các hầm hàm ếch nên quần áo hôi hám, dính đầy bùn đất. Sau đó, chúng tôi mới biết, Đảng ủy và Bộ chỉ huy Mặt trận mở hội nghị sơ kết, rút kinh nghiệm những trận đánh vừa qua và bàn các biện pháp chiến đấu bảo đảm cho chiến dịch toàn thắng, trong đó có cuộc vận động chính trị “Nâng cao quyết tâm, khắc phục tư tưởng hữu khuynh tiêu cực, bảo đảm chiến dịch toàn thắng”.

Hội nghị diễn ra rất thẳng thắn, dân chủ. Ấn tượng sâu sắc đối với tôi là bài nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Dưới tiêu đề “Kiên quyết đấu tranh chống tư tưởng hữu khuynh tiêu cực xây dựng tinh thần tích cực cách mạng, tinh thần triệt để chấp hành mệnh lệnh bảo đảm toàn thắng cho chiến dịch”, Đại tướng nêu bật những thắng lợi trên các chiến trường toàn quốc đã làm phá sản một phần chiến lược của Navarre và yêu cầu của chiến dịch này là giành thắng lợi hoàn toàn, đánh sập kế hoạch Navarre; biểu dương những ưu điểm và thắng lợi đã đạt được sau 2 đợt tiến công; phân tích những khó khăn và khuyết điểm của ta một cách sâu sắc, nhất là những khuyết điểm của một số đơn vị trong các trận đánh... Song song với đó, hội nghị đã bàn bạc, tỏ rõ quyết tâm thực hiện thắng lợi đợt tổng công kích; chỉ ra những nhiệm vụ cụ thể phải làm ngay, như: Củng cố trận địa, đánh lấn, bắn tỉa, đoạt dù tiếp tế của địch, đào hào cắt sân bay, pháo kích và nhấn mạnh phải chăm lo bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần để bộ đội đủ sức chiến đấu dài ngày..., tạo luồng sinh khí mới, góp phần tăng sĩ khí và quyết tâm giành thắng lợi trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

leftcenterrightdel
 Đại tá Nguyễn Hữu Tài với tuổi trẻ Trung tâm Kỹ thuật Thông tin công nghệ cao, Binh chủng Thông tin liên lạc, tháng 4-2024. Ảnh: NAM TIẾN

Buổi sáng sau hôm kết thúc hội nghị, tôi và đồng chí Hoàng Cầm được lệnh đến nhận nhiệm vụ từ Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đại tướng tươi cười và niềm nở đón tiếp chúng tôi. Anh Hoàng Cầm báo cáo tình hình Trung đoàn 209 qua các trận chiến đấu thắng lợi từ Him Lam đến đồi D1 và đặc biệt là chiến đấu phòng ngự ở đồi D1, đánh lui các cuộc phản kích của địch và chi viện cho đơn vị bạn ở đồi C1. Đại tướng chăm chú nghe và hỏi kỹ các chi tiết về địa hình, yếu tố tác chiến. Đại tướng đặc biệt quan tâm đến tình hình sức khỏe bộ đội, nơi ăn nghỉ trong công sự ở trận địa phòng ngự đồi D1. Làm việc xong, Tổng Tư lệnh mời chúng tôi ở lại ăn cơm trưa. Bữa cơm thật tuyệt, có thịt lợn rang, rau cải luộc và đặc biệt là không khí cởi mở, ân cần của Tổng Tư lệnh với cán bộ ở chiến trường về. Đó là khoảnh khắc rất vui vẻ và ấn tượng không thể quên đối với chúng tôi trong một chiến dịch gian khổ, ác liệt.

Khi trở về đơn vị, chúng tôi đã báo cáo Đảng ủy Trung đoàn về tinh thần và quyết tâm của hội nghị. Đảng ủy Trung đoàn lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, chỉ huy các cấp tổ chức sinh hoạt kiểm điểm đến chi bộ, nêu thành tích, ưu điểm và những thiếu sót trong thời gian vừa qua. Đồng thời, từng đảng ủy viên Đảng ủy Trung đoàn đều tự kiểm điểm việc thực hiện chức trách của mình, xác định phải nỗ lực vượt bậc, không chủ quan, tự mãn, không hoang mang, dao động... Nhờ vậy, toàn đơn vị bừng lên khí thế chiến đấu mới.

Bước vào đợt 3 chiến dịch, Trung đoàn 209 có nhiệm vụ tiêu diệt các cứ điểm 505 và 505A (thuộc cụm cứ điểm Dominique 3) của địch. Đêm 1-5, Tiểu đoàn 166 và Tiểu đoàn 154 của Trung đoàn đã hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt các cứ điểm trên. Tuy nhiên, đêm 6-5, Tiểu đoàn 130 chưa hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt cứ điểm 507 trong cụm phòng thủ Eliane. Trời gần sáng, thấy tình hình bất lợi, Trung đoàn trưởng Hoàng Cầm lệnh cho Tiểu đoàn 130 ngừng tiến công và giữ vững trận địa. Đồng thời, đồng chí Trần Quân Lập triệu tập họp Đảng ủy để hội ý về thất bại nói trên. Với tinh thần tự phê bình nghiêm túc, Trung đoàn trưởng nhận khuyết điểm là chưa kiểm tra chu đáo trước trận đánh, không nắm sát tình hình địch, xử trí không kịp thời nên bộ đội bị thương vong. Đồng thời, Đảng ủy Trung đoàn tập trung phân tích, đánh giá tình hình, thấy khả năng Trung đoàn vẫn có thể giành thắng lợi trong điều kiện tác chiến ban ngày, nên nhất trí thông qua quyết tâm của Trung đoàn trưởng, đề nghị cấp trên cho tiếp tục tiến công vào ban ngày.

Lần đầu Trung đoàn đề xuất được đánh địch ban ngày, Bộ tư lệnh Đại đoàn chưa chuẩn y. Đảng ủy Trung đoàn tiếp tục hội ý, đưa ra quyết tâm và chuẩn bị các phương án tác chiến, báo cáo đề nghị xin được đánh tiêu diệt địch ở cứ điểm 507 vào ban ngày lần thứ hai. Lần này, Bộ tư lệnh Đại đoàn chuẩn y và báo cáo lên Bộ tư lệnh Mặt trận, xin cho Trung đoàn 209 được đánh cứ điểm 507 vào ban ngày. Bộ tư lệnh Mặt trận chuẩn y, cho pháo yểm trợ và ra lệnh nổ súng vào 14 giờ ngày 7-5. Nhờ công tác chuẩn bị chu đáo nên sau hơn 1 giờ tấn công, ta đã hoàn toàn làm chủ cứ điểm 507 và tiếp tục tiến công sang các cứ điểm 508, 509. Trên đà tiến công như vũ bão, các đơn vị của Trung đoàn vượt qua cầu Mường Thanh, xông thẳng vào sở chỉ huy của địch, bắt sống tướng De Castries và Bộ tham mưu của địch.

Đại tá NGUYỄN HỮU TÀI (Nguyên Phó cục trưởng Cục Quân huấn, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam)