Chiều 28-11-1978, tôi đang đi theo Sư đoàn 330 (Quân khu 9) tác chiến ở biên giới tỉnh An Giang. Nhận lệnh, tôi được đi cùng xe của chỉ huy Sư đoàn về Bộ CHQS tỉnh An Giang. Đến khi về Tiền phương Tổng cục Chính trị thì được biết ngày hôm sau tôi cùng với một số nhà báo sang Campuchia để giúp bạn xây dựng SPK. Thời gian quá gấp. Vẫn nguyên bộ đồ nghề, tôi nhận thêm phim rồi lên đường đến huyện Snuol, tỉnh Kratie.
Ở Campuchia, chúng tôi tập trung tại Tiền phương Quân khu 7. Khi tôi đến đã có mặt khá đông phóng viên quân sự, có người mới từ miền Bắc bổ sung vào chiều hôm đó và có người từ các hướng mặt trận biên giới Tây Nam được bổ sung. Thủ trưởng Lê Hai, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị phân công nhiệm vụ cho từng người. Tổ trưởng phóng viên giúp bạn xây dựng SPK là Trung tá Cao Nham, phóng viên Phòng Phát thanh Quân đội nhân dân, Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị. Cùng Phòng Phát thanh Quân đội nhân dân với anh Cao Nham có anh Đỗ Khánh Toàn. Báo Quân đội nhân dân có đồng chí Nguyễn Quang Thống và tôi. Thông tấn Quân sự có anh Nguyễn Dĩnh. Tổ quay phim thuộc Xưởng phim Quân đội có 3 người. Nhiệm vụ đầu tiên của SPK là tác nghiệp tại buổi lễ ra mắt Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, ở huyện Snuol.
    |
 |
Phóng viên Khắc Xuề (ngoài cùng, bên trái) trên đường đến huyện Snuol, tỉnh Kratie. Ảnh do tác giả cung cấp
|
Sáng 2-12-1978, nắng đẹp. Rừng cao su xanh mướt, trời không một gợn mây. Từ rất sớm, người dân Campuchia ở các vùng vừa thoát khỏi chế độ diệt chủng đã rầm rập kéo đến tập trung tại nơi mít tinh. Gương mặt ai cũng rạng rỡ, cầm cờ to vừa đi vừa hô vang những khẩu hiệu tiếng Khmer để ủng hộ Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia. Khán đài mới dựng được căng băng rôn, cờ phướn... ghi bằng chữ Campuchia tung bay trong nắng sớm.
Đúng 9 giờ, đoàn lãnh đạo gồm 70 vị quan chức từ nhiều thành phần, tầng lớp xã hội khác nhau cùng quyết tâm thành lập Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước, kêu gọi nhân dân Campuchia đứng lên lật đổ chế độ diệt chủng Khmer Đỏ.
Khi đoàn chủ tịch bước ra khán đài, những tràng vỗ tay của nhân dân và LLVT vang lên không ngớt. Trang phục của LLVT tươi mới, đầu đội mũ lưỡi trai vải mềm, các khẩu đội ĐKZ, cối 82mm xếp hàng ngay ngắn, tiểu liên AK đeo chéo qua vai, khí thế hùng dũng, oai vệ, trẻ trung. Sau khi lần lượt các vị quan chức Mặt trận phát biểu chào mừng ngày lễ ra mắt là LLVT diễu hành và đoàn quần chúng nhân dân có cả sư sãi cầm cờ, hoa vẫy chào... rồi tiếp đến là các đại diện cho nông dân, công nhân, trí thức, tôn giáo lên phát biểu chào mừng.
Ngay sau buổi lễ là màn biểu diễn văn nghệ đặc sắc với những điệu múa uyển chuyển của người Campuchia vừa thoát khỏi chế độ diệt chủng, tạo nên không khí tin tưởng, hồi sinh của nhân dân các dân tộc vào tương lai phát triển rực rỡ.
Buổi chiều, các tổ phóng viên chia nhau đi theo lãnh đạo Mặt trận đến thăm các đơn vị vũ trang bảo vệ cuộc mít tinh. Tôi được cử đi theo ngài Heng Samrin đến thăm một đơn vị vũ trang đóng ở khu rừng cách đó khoảng 500m. Ngài Heng Samrin tươi cười vui mừng bắt tay các cán bộ, chiến sĩ. Trông ai cũng toát lên niềm vui, tin tưởng vào tương lai huy hoàng của nhân dân Campuchia. Đêm hôm ấy, nhân dân vùng Kratie kéo nhau đến tổ chức vui văn nghệ theo các chương trình văn nghệ dân gian.
Sáng hôm sau, chúng tôi mới được phép tranh thủ chụp bức ảnh kỷ niệm Ngày thành lập Mặt trận. Tiếc rằng chỉ còn 10 người có mặt, gồm cả anh em lái xe và nhân viên bảo vệ. Các phóng viên khác đã trở về đơn vị ngay trong đêm, chuẩn bị cho chiến dịch tiến công mới cùng nhân dân Campuchia vùng lên đánh đổ Khmer Đỏ, mang lại sự bình yên cho biên giới Tây Nam của Tổ quốc và giúp nước bạn Campuchia xây dựng cuộc sống mới.
NGUYỄN KHẮC XUỀ