Bà Hiên nghĩa tình

Ký ức không quên

Cho đến bây giờ, những ký ức của tuổi đôi mươi, khi tham gia lực lượng TNXP vào Đội 291 (N291), Đại đội 2912 (C2912), tháng 5-1972 vẫn vẹn nguyên trong bà Nguyễn Thị Mai Hiên. Ngày ấy, vì nhà có chị gái tham gia TNXP, làm nhiệm vụ bên nước bạn Lào nên Mai Hiên thuộc diện được “miễn”. Bố mẹ cũng muốn cô ở nhà để phụ giúp công việc gia đình và chăm 3 người em nhỏ. Nhưng chẳng ai có thể ngăn được ý chí của người thanh niên muốn đem sức mình cống hiến cho dân tộc.

Sau nhiều lần đến nhà riêng của bí thư chi đoàn thôn thuộc xã Thiệu Long, huyện Thiệu Hóa (Thanh Hóa) để giã gạo hộ, cùng với những lời tỉ tê bày tỏ mong muốn được ra chiến trường, nguyện vọng của Hiên đã được đáp ứng. Hiên khoác ba lô lên đường phục vụ chiến đấu với niềm tin phơi phới rằng, giặc Mỹ sẽ chẳng thể ngăn được sức trẻ và quyết tâm đánh giặc, cứu nước của những chàng trai, cô gái độ tuổi đôi mươi.

Bà Nguyễn Thị Mai Hiên (thứ hai, từ trái sang) cùng đồng đội tại Quảng trường Ba Đình, năm 2014. Ảnh do nhân vật cung cấp

Mai Hiên bắt đầu cảm thấy sự khốc liệt của chiến tranh khi cả đơn vị bị vùi lấp bởi trận ném bom hủy diệt khi vào chiến trường được hai tháng. Nhớ lại, bà Mai Hiên không giấu được nỗi xúc động: “Sáng hôm ấy, chị em chúng tôi hò nhau đi làm cầu qua sông Đò Lèn ở Hà Trung (Thanh Hóa). Chúng tôi thường làm đêm, nhưng hôm ấy, vừa vì nhiệm vụ gấp rút, vừa nghĩ chủ nhật thì chắc địch cũng nghỉ nên chúng tôi kéo nhau đi làm. Khoảng 9 giờ, bỗng hàng chục máy bay địch xuất hiện và trút bom, đạn như mưa xuống đơn vị. Tôi ngất đi và chỉ tỉnh lại khi được đồng đội đưa lên từ đống đổ nát”.

Với những vết thương khắp người, Mai Hiên được đưa vào một bệnh viện ở gần đấy. Đến nơi cô mới biết mình may mắn hơn đồng đội rất nhiều. Người không còn tay chân, người băng bó toàn thân. Thương nhất là em Nguyễn Văn Cường liên lạc hằng ngày rất vui tính, bị thương khắp cơ thể, chỉ ít giờ sau em ra đi trên tay đồng đội. Rồi chị Nguyễn Thị Liên cũng mất chỉ vài tiếng sau đó. Anh Cẩn thì bị sức ép của bom hất xuống sông, vài ngày sau mới tìm thấy thi thể...

Hết lòng vì đồng đội

Trước khi tìm gặp bà Nguyễn Thị Mai Hiên, nguyên Phó chủ tịch Hội Cựu TNXP TP Hà Nội Dương Thị Vịn đã giới thiệu với chúng tôi: “Bà Mai Hiên là một nữ chủ tịch hội có đến 18 năm kinh nghiệm và đặc biệt tâm huyết với công tác hội. Nhiều năm qua, Hội Cựu TNXP quận Hoàng Mai là điểm sáng của thành phố trong công tác thực hiện chính sách cũng như chăm lo cho các cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn, trong đó có công lớn của bà Mai Hiên”.

Chúng tôi tò mò hỏi về động lực để bà Mai Hiên gắn bó với công tác hội nhiều năm như vậy, bà trải lòng: Những ký ức mất mát, đau thương vẫn luôn hiện lên trong tâm trí bà, ngay cả trong những năm tháng bận rộn trên cương vị quản lý một xí nghiệp của Công ty Dệt 8-3, Tập đoàn Dệt May Việt Nam. Thế nên, khi Ban liên lạc Hội Cựu TNXP quận Hoàng Mai hình thành năm 2004, bà đã rất nhiệt tình tham gia công tác hội với suy nghĩ sẽ cống hiến hết mình để chăm lo, giúp đỡ các cựu TNXP.

Năm 2005, đại hội nhiệm kỳ 1 thành công, bà đảm nhận chức Phó chủ tịch hội. Bà cùng với ban chấp hành bắt tay ngay vào việc chăm lo đời sống cho hội viên. Cũng như sau này đảm nhận Chủ tịch hội, bà đến từng gia đình nắm hoàn cảnh của hội viên, tìm ra các “kế sách” để giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn. “Có đến tận nơi mới thấy, đồng đội mình còn khó khăn, vất vả lắm, đặc biệt là những cựu nữ TNXP. Cống hiến tuổi thanh xuân cho đất nước, trở về đã quá lứa lỡ thì, họ đành ở vậy, cuộc sống lại gặp rất nhiều khó khăn vì không có việc làm. Nhìn những mái nhà dột nát, khi mưa xuống thì trong nhà không khác gì ngoài sân của đồng đội mà thấy đau lòng. Không ít lần nước mắt tôi đã rơi!”, bà Mai Hiên nhớ lại.

Và căn nhà tình nghĩa đầu tiên dành tặng đồng đội Nguyễn Thị Cúc đã được bà và Ban Chấp hành Hội Cựu TNXP quận Hoàng Mai vận động xây dựng. Bà Hiên kể: “Ngày ấy, kinh phí hỗ trợ của trên còn khiêm tốn, tôi cùng với cô Chu Thị Lê, khi ấy là Phó chủ tịch Hội Cựu TNXP phường Giáp Bát đèo nhau đi khắp nơi, vào từng nhà đồng đội để vận động ủng hộ. Người có nhiều thì ủng hộ vài triệu đồng, người ít thì đóng góp 50.000 đồng. Rồi cuối cùng cũng vận động được 70 triệu đồng để xây nhà tặng chị Cúc”.

Ngày khánh thành nhà, bà Cúc ôm lấy bà Hiên và các đồng đội nghẹn ngào: “Cuộc đời tôi không thể nghĩ có ngày không phải căng vải bạt trên đầu để che mưa nắng, không thể nghĩ mẹ già cuối đời lại có căn nhà khang trang để ở. Cảm ơn đồng đội nhiều lắm!”. Hạnh phúc hơn nữa khi chỉ vài tháng sau, cũng nhờ sự giúp đỡ của đồng đội mà bà Cúc đã xin được việc làm ở cảng Khuyến Lương (thuộc quận Hoàng Mai).

Đó là một trong 7 căn nhà tình nghĩa được xây mới, 17 căn nhà được sửa chữa mà Hội Cựu TNXP quận Hoàng Mai thực hiện trong hơn 3 nhiệm kỳ vừa qua. Chia sẻ với chúng tôi, bà Mai Hiên cho biết, kể từ khi thành lập, quận hội đã thực sự trở thành “ngôi nhà chung” của các thế hệ cựu TNXP. Không chỉ quan tâm, chăm lo đời sống của những cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn, không nơi nương tựa, quận hội còn tích cực hoàn thiện các thủ tục, giấy tờ để đề nghị làm chế độ cho các cựu TNXP chưa được hưởng chính sách của Nhà nước. Chỉ riêng nhiệm kỳ vừa qua, quận hội đã trao 83 sổ tiết kiệm (trị giá mỗi sổ từ 1 đến 3 triệu đồng), tặng hơn 2.000 suất quà tới các đối tượng chính sách, những hoàn cảnh khó khăn. Kinh phí để làm được những việc nghĩa tình trên là do có sự quan tâm của các cấp hội, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của Chủ tịch hội Nguyễn Thị Mai Hiên.

Bà Hiên kể rằng, để có kinh phí ủng hộ đồng đội, bà nhiều lần đi vận động các tổ chức, doanh nghiệp, những nhà hảo tâm trên địa bàn. Nhiều người vẫn hỏi đùa bà, đi xin như vậy có “ngại” không, khi mình cũng từng là cán bộ quản lý? Ngay cả những đồng đội ở quận hội cũng từng than phiền về những tình huống “khó xử” khi đi gặp gỡ các doanh nghiệp mà người ta thờ ơ hay thậm chí “đuổi khéo” mình. Nhưng bà cười bảo, mình làm vì cái tâm với đồng đội nên không quản ngại gì hết, những khó khăn, vất vả đều có thể vượt qua.

Bà Mai Hiên cũng vui mừng chia sẻ với chúng tôi về những việc làm hiệu quả của quận hội trong nhiều năm qua. Như việc xây dựng quỹ hỗ trợ, cho hội viên vay không lấy lãi để phát triển kinh tế gia đình với số tiền gần 150 triệu đồng; hay mô hình “Cặp đôi giúp nhau làm kinh tế” đã duy trì được những cặp đôi làm kinh tế hiệu quả, trở thành nơi hỗ trợ việc làm cho các cựu TNXP. Đó là cặp đôi kinh doanh cây cảnh ở phường Đại Kim giúp đỡ được 4 lao động là cựu TNXP và con em cựu TNXP; cặp đôi trồng rau sạch ở phường Lĩnh Nam do bà Tô Thị Bán làm chủ giúp được 3 lao động là cựu TNXP vào làm việc; cặp đôi kinh doanh văn phòng phẩm ở phường Tương Mai do ông Hoàng Nga làm chủ, đã nhận 3 lao động làm việc. Đặc biệt, doanh nghiệp của cựu TNXP Nguyễn Thành Hoàn, Chủ tịch Hội Cựu TNXP phường Định Công, đã tạo việc làm ổn định cho gần 100 công nhân là cựu TNXP và con em của họ.

Chia tay chúng tôi, bà Mai Hiên vẫn trăn trở về những điều còn chưa làm được: “Những năm qua, đời sống của các cựu TNXP không ngừng được nâng lên. Khi mới thành lập hội, quận chúng tôi có 8 hộ nghèo thì đến nay không còn hộ nghèo nữa. Nhưng đời sống của nhiều anh chị em vẫn còn bấp bênh. Mong muốn của chúng tôi là làm được nhiều việc hơn nữa để hỗ trợ, nâng cao đời sống của các cựu TNXP. Thế nên, dù tuổi cao, chúng tôi vẫn không quản ngại mà tích cực làm vì đồng đội”.

PHẠM THU THỦY

Hân hạnh tài trợ cuộc thi.