Trong cuốn “Lịch sử Đảng bộ và nhân dân xã Hòa Chính”, ở trang 80 có viết về sự hy sinh anh dũng của người thanh niên Vũ Quốc Huệ. Từ cứ liệu này, lại được sự giúp đỡ của ông Trương Đình Vinh, nguyên Xã đội trưởng xã Hòa Chính, tôi đã gặp các cựu chiến binh, lão thành cách mạng vốn là bộ đội cùng thời với ông Vũ Quốc Huệ. May mắn, đồng hành với tôi còn có sự vào cuộc nhiệt tình của các cấp lãnh đạo xã Hòa Chính, đặc biệt là sự giúp sức của đồng chí Bùi Bá Dũng, Chính trị viên Ban CHQS huyện Chương Mỹ lúc bấy giờ. Chân dung về ông Vũ Quốc Huệ dần hiện lên sáng tỏ...

Đồng chí Vũ Quốc Huệ sinh năm 1926, sớm giác ngộ cách mạng và tham gia tích cực phong trào thanh niên của địa phương. Năm 1947, Quốc Huệ được vinh dự đứng trong đội ngũ của Đảng. Năm 1948, cả hai anh em Vũ Quốc Huệ, Vũ Văn Quynh đều nhập ngũ vào Đại đội 42 bộ đội huyện Chương Mỹ. Riêng Vũ Quốc Huệ được đề bạt Trung đội phó Trung đội 3, Đại đội 42. Tại đây, Quốc Huệ tham gia nhiều trận đánh trên địa bàn các huyện: Chương Mỹ, Thanh Oai. Đặc biệt, chiến thắng bốt Quảng Bị là chiến thắng lớn có Quốc Huệ trực tiếp tham gia.

Cụ Cao Xuân Tiến (tức Minh Tâm), lão thành cách mạng, nguyên Đại đội trưởng Đại đội 42, nguyên Huyện đội phó Huyện đội Chương Mỹ nhớ lại: “Từ năm 1948 đến 1951, đồng chí Huệ đã tham dự nhiều trận chiến đấu chống thực dân Pháp trên địa bàn các huyện: Chương Mỹ, Thanh Oai. Năm 1951, tôi được đồng chí Lê Thông, lúc đó là Chính trị viên Huyện đội truyền đạt chỉ thị của cấp trên giao cho đồng chí Vũ Quốc Huệ đi nhận công tác mới. Mãi sau đó tôi mới hiểu ra cấp trên giao cho đồng chí Huệ trá hàng ở bốt Ba Thá để làm nội ứng, vận động anh em binh lính làm binh biến. Kế hoạch bị lộ, địch đã bắt Quốc Huệ và 6 đồng chí nữa đưa ra Cầu Phao bắn và vứt xác xuống sông. Sau hòa bình, tôi được nhận công tác mới ở Bộ Nông lâm (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nên tôi không biết đồng chí Huệ đã được công nhận liệt sĩ hay chưa”.

leftcenterrightdel
Đại diện gia đình và địa phương đón nhận bằng Tổ quốc ghi công đối với liệt sĩ Vũ Quốc Huệ, tháng 2-2024. Ảnh: VŨ HUY 

Ngày đó, do biết gia đình Vũ Quốc Huệ có hai anh em đi bộ đội, nên thực dân Pháp đã bắt mẹ đồng chí là bà Trần Thị Uẩn về bốt Ba Thá giam cầm, tra tấn dã man. Chúng ra yêu cầu: Nếu Huệ đầu hàng thì chúng sẽ thả mẹ về. Đúng thời gian này, Huệ nhận được chỉ thị mật của cấp trên là trá hàng để cứu mẹ, mục đích chính là làm nội ứng để quân ta tiến hành đánh bốt Ba Thá. Sáng 21-2-1951, đồng chí Huệ ra chợ Ba Thá, bí mật nhờ người bảo vợ sang mang đồ của mình về. Vì Huệ dự tính đánh bốt Ba Thá xong sẽ đi theo đơn vị luôn. Đêm hôm đó, đồng chí Huệ vận động anh em binh lính nhét đầy cát vào nòng súng để khi giặc bắn trả quân ta, súng sẽ không nổ. Tuy nhiên, việc đánh bốt không thành do bọn tề điệp xã Hòa Chính báo cho bọn Pháp. Một số đồng chí, trong đó có Vũ Quốc Huệ bị địch bắt, tra tấn dã man. Chúng xuyên dây sắt qua tay họ và mang tất cả lên nóc bốt Ba Thá một ngày để uy hiếp tinh thần của du kích, nhân dân. Sau đó, chúng đem bắn, rồi vứt xác họ xuống sông. Được nhân dân bí mật giúp đỡ, tìm kiếm, mấy ngày sau, gia đình mới tìm thấy xác và đem chôn. Vì quá đau xót trước cái chết bi thảm của chồng, một thời gian sau, vợ đồng chí Huệ cũng qua đời khi hai người chưa kịp có với nhau một đứa con.

Cụ Bùi Viết Trang, nguyên Xã đội trưởng xã Hòa Chính những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xúc động cho biết: “Tôi là người trực tiếp hoạt động cùng Vũ Quốc Huệ. Đồng chí rất thông minh, dũng cảm. Trong 6 đồng chí bị bắt cùng Quốc Huệ thì mấy đồng chí đã được Đảng, Nhà nước công nhận là liệt sĩ. Sự cống hiến của Vũ Quốc Huệ cho phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp, diệt tề, phá bốt đều được xã, huyện ghi nhận. Chúng tôi mong công lao, sự cống hiến của đồng chí sớm được tôn vinh xứng đáng”.

Tâm nguyện ấy cuối cùng đã trở thành hiện thực khi ngày 1-2-2024, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Hòa Chính long trọng tổ chức lễ trao bằng Tổ quốc ghi công đối với liệt sĩ Vũ Quốc Huệ. Kết quả này đã tiếp thêm động lực cho tôi và các cộng sự trên hành trình tri ân những người có công với cách mạng.

PHẠM THỊ DẦN