Trận Đồng Dù

Ngày 26-4-1975, quân ta nổ súng bắt đầu tiến công vào Sài Gòn, mở màn Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Sư đoàn 320 trong đội hình Quân đoàn 3 nhận nhiệm vụ tiêu diệt căn cứ Đồng Dù. Đây là trận đánh quan trọng trên hướng Tây Bắc Sài Gòn của Chiến dịch Hồ Chí Minh. Trung đoàn 9 chúng tôi được giao nhiệm vụ tạo cửa mở trên hướng Nam. Tiểu đoàn 2 chủ công làm nhiệm vụ mở cửa. Sẽ có 4 xe tăng T-54 phối thuộc cho cửa mở của tiểu đoàn tôi.

Ngày 28-4, chúng tôi tập trung chuẩn bị lần cuối. Mỗi người lính viết tên, đơn vị và quê quán của mình vào một tờ giấy rồi cho vào túi ni lông cất trong túi áo ngực. Ai hy sinh hay bị thương thì sẽ nằm lại, du kích địa phương sẽ giải quyết, còn đơn vị cứ tiến.

Khoảng 21 giờ, đơn vị xuất phát. Du kích Củ Chi và trinh sát dẫn đường. Ra khỏi thôn một đoạn thì địa hình toàn là trảng trống. Đêm không trăng nhưng không gian như sáng ửng lên nhờ những vùng sáng đô thị và khu dân cư phía xa. Đường bằng, người sau bám người trước đi rất dễ. Vượt qua một cánh rừng cao su, chợt thấy bừng lên một vùng không gian rộng mênh mông. Căn cứ Đồng Dù hiện ra choáng ngợp ngay trước mắt, cách chúng tôi chỉ chừng 700-800m. Nhìn rõ ánh điện sáng dọc hàng rào trong căn cứ như những cột đèn đường.

Đại đội 5 bố trí áp sát hàng rào, làm nhiệm vụ mở cửa. Đại đội 6 chúng tôi triển khai phía sau ngoài hàng rào, cách các lô cốt địch gần 300m. Đất thịt pha cát, đã qua vài cơn mưa đầu mùa nên rất mềm. Chỉ chừng nửa tiếng, mỗi chúng tôi đã đào xong công sự cho mình. Đào xong hầm vẫn còn rất sớm, chúng tôi thoải mái nằm dài ra trên đất ngửa mặt nhìn trời đêm.

Trời sáng dần. 5 giờ ngày 29-4, một vài tiếng đề-pa phía xa rồi nghe ào ào tiếng gió vút của những quả đạn pháo xoèn xoẹt bay qua đầu và nổ ầm ầm trong căn cứ địch. Phía trong khu hàng rào trước mặt bừng lên chớp sáng nhòa mắt cùng tiếng nổ rầm trời của loạt mìn định hướng do Đại đội 5 đánh hàng rào. Chớp lửa liên tiếp và tiếng nổ rộ lên cả vùng không gian trong khu hàng rào của địch. Hỏa lực các loại tại chỗ của Trung đoàn đã khai hỏa. Hỏa lực của Sư đoàn và mặt trận cấp tập bắn vào khu đầu cầu. Từ phía sau nghe tiếng nổ chồng lên nhau nhưng rất rành mạch, phân biệt rõ từng loại đạn.

Trời chưa sáng hẳn nên còn nhìn rõ các đường đạn vạch lên nhằng nhịt trong không gian. Bấy giờ chính là lúc các chiến sĩ ta đang lên đánh nốt hàng rào.

Lúc này súng địch đủ các loại cũng bắt đầu bắn mạnh ra.

Vài chục phút trôi qua. Như các trận đánh cứ điểm thông thường thì bây giờ cửa mở đã thông, pháo cấp trên bắt đầu bắn chuyển làn vào trong, còn hỏa lực bộ binh tại chỗ thì cấp tập đợt hai để bộ đội xung phong. Thê đội hai cũng chuẩn bị bám theo vượt qua đầu cầu đánh thọc vào tung thâm.

Chưa có lệnh xung phong. Pháo cấp trên bắn vào sâu bên trong đã thấy thưa dần. Hỏa lực tại chỗ của Trung đoàn cũng đã thưa dần. Chỉ còn tiếng súng 12,7mm thỉnh thoảng mới rộ lên một hồi thưa thớt kèm theo tiếng bộc phá nổ trong không gian mênh mông. Âm thanh bây giờ chủ yếu là tiếng cối và M-72 của địch đều đặn nã ra khu cửa mở, thi thoảng xen một tràng đại liên vãi đạn ra rèn rẹt.

Thời gian cứ trôi. Chắc Đại đội 5 vẫn chưa mở xong hàng rào.

Chừng 8 giờ mới nghe tiếng xe tăng nổ phành phạch ở hướng khu rừng cao su sau lưng chúng tôi. Một chiếc, hai chiếc... rồi 4 chiếc xe tăng xuất hiện. Vượt qua phía trước mặt chúng tôi, cả 4 chiếc xe tăng T-54 đã sắp hàng dọc thẳng hướng cửa mở.

Tiến được thêm vài chục mét thì cả 4 chiếc xe tăng bỗng lùi lại rồi xoay ngang chắn ngay trước mặt chúng tôi. Đang khi lúng túng ấy, chiếc xe tăng đi đầu bị pháo địch bắn cháy. Một chiếc xe tăng khác vừa xoay ngang chếch trước hầm tôi vài chục mét cũng bị một phát pháo địch, đứt xích. Từ một chỗ nào đó dưới gầm xe tăng, 4 người lính tăng chui ra rồi lom khom chạy thẳng về hầm chúng tôi.

Tôi hỏi một người lính tăng: “Sao chưa vào mà các ông đã quay lui?”. Anh ta bảo: “Anh em hy sinh nằm ngổn ngang ở cửa mở thì vào sao được?”.

Rồi mấy người lính tăng vừa khom người vừa chạy trở lại rừng cao su. Hai chiếc xe tăng kia cũng đã lùi vào trong rừng cao su.

Thời gian lại trôi. Chúng tôi vẫn chưa được lệnh xung phong.

Nhà văn Vũ Công Chiến (giữa) và độc giả. Ảnh do tác giả cung cấp.

Tình hình bây giờ trở nên bất lợi cho ta. Địch điều được cả một chiếc xe tăng M-48 ra bít hướng cửa mở. Tôi quan sát thấy phía trong hàng rào bao quanh toàn bộ căn cứ là một con đê đất cao chừng mét rưỡi. Trong con đê đó địch xây lô cốt và các công sự. Chiếc xe tăng M-48 cứ chạy qua lại sau bờ đất đó. Nó như một lô cốt di động với hỏa lực pháo bắn thẳng rất mạnh. Tất cả các cụm hỏa lực chi viện tại chỗ của ta trên cửa mở phải thu súng tụt xuống hầm. Chỗ nào còn nhô lên hoặc lộ ra là bị pháo địch bắn nát.

Gần trưa, trời bỗng đổ mưa. Mưa rất to, nước tràn vào hầm rất nhanh, người ướt lẹp nhẹp. Rồi mưa lại đột ngột dừng, trời quang trong veo. Đất thịt pha cát nên thấm rất nhanh. Lại phải sửa lại hầm vì mưa đã làm đất cát trôi vào hầm rất nhiều.

Sau sự im ắng chờ đợi kéo dài ấy, Tiểu đoàn lệnh cho đại đội tôi cử người bò lên cửa mở giúp đơn vị bạn. Những thương binh vẫn phải nằm trên đó từ sáng, chưa đưa được về phía sau. Một trung đội được cử lên. Chỉ có bò trên mặt đất như những con thạch sùng. Địch vẫn quan sát và chúng lại nổ súng mãnh liệt. Chưa lên tới nơi mà trung đội đã hy sinh quá nửa.

Chưa phải nổ súng mà chúng tôi thấy rất mệt mỏi, người cứ nôn nao, bồn chồn. Trưa rồi, cũng không thấy đói, nhưng vẫn phải lấy cơm ra ăn cho qua bữa. Đại đội trưởng vô cùng lo lắng. Chính trị viên cũng phải nằm một chỗ, chẳng thể bò qua lại mà động viên chiến sĩ.

Đầu giờ chiều, ta tiêu diệt được chiếc xe tăng M-48 của địch. Một khẩu đội ĐKZ82 còn sót lại trên cửa mở của Trung đoàn đã dũng cảm bắn cháy chiếc xe tăng đó.

Khoảng 14 giờ 30 phút, phía con đường chạy ngang qua cổng chính căn cứ Đồng Dù bỗng rộ lên tiếng xe tăng ầm ầm. Hóa ra theo kế hoạch của trên, trong lúc Sư đoàn 320 đánh Đồng Dù chưa dứt điểm, Sư đoàn 10 (Quân đoàn 3) đã được lệnh cùng xe tăng thẳng đường cái tiến vào Sài Gòn, bỏ qua các vị trí của địch bên đường. Cả đoàn xe pháo của ta ầm ầm kéo qua ngay trước cổng căn cứ Đồng Dù đã đánh đòn tâm lý mạnh vào tụi lính trong căn cứ, khiến chúng hoang mang, hoảng loạn.

Thấy có dấu hiệu địch trong căn cứ nhốn nháo, Tiểu đoàn chớp thời cơ lệnh cho bộ đội xung phong. Tôi lập tức dẫn trung đội vọt lên. Phía cứ điểm địch chỉ có một vài loạt đạn bắn thẳng ra, nổ yếu ớt rồi im bặt. Chúng tôi vẫn nhằm thẳng hướng cửa mở chạy vào. Đoạn chạy qua nửa phía trong cửa mở dài hơn trăm mét là một cảnh tượng gây xúc động mạnh. Xác bộ đội ta hy sinh nằm la liệt suốt dọc hai bên cửa mở.

Cả một hàng rào vướng chân cao 40cm có độ rộng tới 5m hầu như còn nguyên. Trong lòng hàng rào này thấy lô nhô dăm ba chiếc đầu 3 râu của quả mìn râu tôm. Tôi phải nhắc anh em đi theo đúng bước chân mình, vượt qua khu hàng rào. Bọn địch trong công sự không bắn ra phát nào nữa. Lác đác trên mặt các công sự phía trong thấy có vài tên địch phất dù trắng. Khi chúng tôi vào sát gần thì dù trắng phất nhiều hơn. Chỉ còn toàn lính, chắc tụi sĩ quan đã chạy hết.

Bỏ qua bọn chúng, chúng tôi vượt qua con đường vành đai tiến thẳng vào trong căn cứ. Ngay trong căn cứ, địch cũng phân khu và ngăn cách nhau bằng những hàng rào kẽm gai đơn. Chúng tôi cứ theo hướng trung tâm tiến thẳng. Gặp rào phân khu, tôi cho bộ đội dùng bộc phá ống đánh thông rồi vượt qua. Các loại hỏa lực B40, B41 và M79 không có cơ hội bắn. Chỉ có súng tiểu liên AK thỉnh thoảng bắn thị uy vài loạt.

Vượt qua vài phân khu chừng 500m, chúng tôi hội quân được với Trung đoàn 48 (Sư đoàn 320) cũng từ phía Tây Bắc kéo lại. Nghe cấp trên phổ biến nhanh: Chuẩn tướng Lý Tòng Bá, Tư lệnh Sư đoàn 25 ngụy Sài Gòn bị du kích địa phương bắt sống hồi chiều khi đang cùng một số sĩ quan thân cận trốn ra ruộng khoai bên ngoài căn cứ Đồng Dù.

Tối đó, đại đội tôi nghỉ quây lại cạnh một khu gia binh trong căn cứ Đồng Dù. Ngày mai chúng tôi lại sẽ có nhiệm vụ mới.

Nhà văn VŨ CÔNG CHIẾN