Đó là bức ảnh đen trắng đã mờ nhòe theo thời gian nhưng vẫn có thể thấy những gương mặt rạng rỡ, nụ cười lạc quan của gần 30 người lính ngồi ngay ngắn trên khoảng đất trống. Đại tá Đặng Đức Quy kể: “Sau những ngày chiến đấu ác liệt tại Thành cổ Quảng Trị, đơn vị tôi được lệnh rút khỏi thành cổ. Khi ấy tôi là chiến sĩ Tiểu đoàn 5, Trung đoàn 95, Sư đoàn 325. Ngay trong đêm 15-9-1972, chúng tôi vượt sông Thạch Hãn, tập kết tại cánh rừng thuộc địa phận Cam Lộ, Quảng Trị.
    |
 |
| Bức ảnh nhà báo Lê Minh Điền chụp ông Đặng Đức Quy và đồng đội tại Quảng Trị ngày 20-9-1972. |
Khoảng 10 giờ ngày 20-9, đang đào công sự trên đồi sim thì đồng chí Chính trị viên Tiểu đoàn Trần Văn Sanh lệnh cho bộ đội tập trung. Từ xa, đồng chí Phạm Gia Đức, Trưởng ban Tuyên huấn Trung đoàn cùng một quân nhân lạ đi đến. Qua giới thiệu của đồng chí Đức, chúng tôi được biết quân nhân đó là Lê Minh Điền, phóng viên Báo QĐND đến chụp ảnh cho đơn vị. Chúng tôi chỉnh đốn quân phục, ngồi ngay ngắn để chụp ảnh. Nghe có đồng chí nói vui “Anh em mình là những người sống sót trở về đấy”, nhà báo Minh Điền liền nói: “Không phải, các anh là những người chiến thắng”. Lời động viên thật là tinh tế!”.
Trò chuyện, chúng tôi được biết, ông Đặng Đức Quy sinh năm 1952 ở xã Nam Hồng, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định. Tháng 9-1971, khi đang là sinh viên năm thứ hai Trường Đại học Ngoại ngữ (nay là Trường Đại học Hà Nội), ông nhập ngũ, sau đó vào chiến trường B. Trải qua nhiều vị trí công tác, năm 2015, Đại tá Đặng Đức Quy nghỉ hưu khi đang là giảng viên Khoa Kinh tế chính trị, Học viện Chính trị.
|
 |
| Đại tá Đặng Đức Quy (thứ hai, từ trái sang) xem thông tin do phóng viên Báo Quân đội nhân dân cung cấp. |
Đại tá Đặng Đức Quy cho biết: Năm 1973, sau khi Hiệp định Paris được ký kết, đồng chí Tô Văn Hiệp, Trợ lý Ban Chính trị của Trung đoàn 95 đã đến Báo QĐND xin bản sao bức ảnh. Là nhân vật trong ảnh nên ông cũng có một tấm, là kỷ niệm quý nên ông luôn giữ gìn cẩn thận. Những năm qua, ông luôn mong muốn được gặp nhà báo Lê Minh Điền, vừa là cùng đồng đội ôn lại kỷ niệm thời chiến trường, vừa hy vọng nhà báo còn lưu phim gốc để xin phép sao hoặc phục dựng lại.
Qua tra cứu hồ sơ lưu trữ, chúng tôi đã tìm thấy thông tin về nhà báo Lê Minh Điền. Ông sinh năm 1943 tại TP Hải Phòng. Năm 1966, ông bắt đầu công tác tại Báo QĐND. Năm 1976, ông chuyển đến công tác tại Thông tấn xã Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu. Hiện ông sinh sống tại khu tập thể Giảng Võ, phường Ba Đình, TP Hà Nội. Vì lý do công việc nên cuộc gặp giữa nhà báo và những nhân vật trong bức ảnh trên chưa thể thực hiện ngay được.
Chúng tôi liên hệ và tìm đến nhà riêng của nhà báo Minh Điền. Cầm trên tay bức ảnh, nhà báo Minh Điền không giấu được niềm xúc động: “Đúng rồi! Đúng bức ảnh là do tôi chụp! Thật may mắn khi nghe tin những đồng đội của tôi vẫn còn sống”.
|
 |
| Nhà báo Lê Minh Điền kể về những ngày tác nghiệp ở chiến trường. Ảnh: NINH NHI |
Đã ngoài 80 tuổi nhưng nhà báo Minh Điền còn khỏe mạnh và minh mẫn. Ký ức về những ngày trong quân ngũ, tác nghiệp nơi chiến trường vẫn in đậm trong tâm trí ông. Nhà báo Minh Điền kể: “Năm 1972, Báo QĐND cử ông vào Quảng Trị. Với những chiếc máy ảnh hiệu Praktica và Pentax cùng các phương tiện tác nghiệp, ông đã cùng ăn, cùng ở, cùng thực hiện nhiệm vụ với bộ đội. Những cuộn phim sau khi chụp xong, ông gửi ngay về Hà Nội để tòa soạn kịp thời sử dụng. Tôi nhớ, hôm ấy sau khi xong việc ở bên sông Thạch Hãn, tôi cơ động đến khu đồi sim để chụp bức ảnh này. Dù rất phấn khởi nhưng anh em vẫn giữ tác phong nghiêm túc. Tôi chỉ nhắc anh em hãy cười thật tươi, nụ cười chiến thắng ấy. Thật hạnh phúc khi biết các đồng chí ấy đều đi qua chiến tranh cả. Nhiều anh em, đồng đội vẫn nhớ, tìm gặp, hỏi thăm khiến tôi rất xúc động. Tôi luôn sẵn sàng chào đón các đồng chí, hãy liên hệ với tôi nhé!”.