Chúng tôi được gặp các cựu chiến binh khi về dự Hội thảo cuốn “Lịch sử Tiểu đoàn Đặc công 470, Tỉnh đội Khánh Hòa” do Bộ CHQS tỉnh Khánh Hòa tổ chức hồi cuối tháng 8-2024, tại TP Nha Trang. Dù tuổi cao, sức khỏe giảm sút, song được gặp lại đồng đội, chia sẻ những câu chuyện, kể lại những trận đánh hào hùng, các cựu chiến binh Tiểu đoàn Đặc công 470 đều rất xúc động.

Theo các cựu chiến binh tham dự hội thảo cùng lịch sử ghi lại: Tiểu đoàn Đặc công 470 tiền thân là Tiểu đoàn 7 thuộc Sư đoàn 3-Sư đoàn Sao Vàng, được thành lập tại Bình Định ngày 16-2-1969. Đơn vị đã tham gia nhiều trận đánh ác liệt trên chiến trường Bình Định, tiêu biểu là trận tập kích Chi khu quận lỵ Vĩnh Thạnh và trận địa pháo Tân Hóa, huyện Phù Cát. Để đáp ứng yêu cầu của chiến trường, tháng 7-1970, Tiểu đoàn 7 được điều động vào Khánh Hòa và đổi tên thành Tiểu đoàn Đặc công 470 thuộc Tỉnh đội Khánh Hòa. Trong suốt thời gian từ ngày thành lập đến khi giải thể vào tháng 10-1976, Tiểu đoàn Đặc công 470 đã tham gia nhiều trận đánh, không ít cán bộ, chiến sĩ hy sinh nhưng luôn giữ vững khí thế chiến đấu. Năm 2013, Tiểu đoàn Đặc công 470 được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Trưởng thành từ người chiến sĩ, được đào tạo rồi đảm nhiệm nhân viên quân y đại đội, cựu chiến binh Quách Hồng Cư, 74 tuổi, quê ở xã Phong Châu (nay là xã Phong Dương Tiến), huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình, bày tỏ niềm xúc động vì được trở lại mảnh đất Khánh Hòa, nơi ông và đồng đội từng chiến đấu. Ông Cư kể: “Tháng 7-1972, Tiểu đoàn Đặc công 470 cùng lực lượng địa phương tại Bắc Ninh Hòa tiến hành chiến dịch giành lại vùng đất bị địch chiếm đóng ở các xã Ninh Thọ và Ninh An. Lực lượng ta gồm Tiểu đoàn Đặc công 470, Đại đội Công binh thuộc Tỉnh đội Khánh Hòa, Đại đội địa phương Q76, Đội vũ trang công tác và du kích hai xã dưới sự chỉ huy thống nhất của ban chỉ huy chung do đồng chí Huỳnh Dũng Tiến, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Đặc công 470 làm Chỉ huy trưởng; đồng chí Lâm Trường Thắng, Bí thư Huyện ủy Bắc Ninh Hòa làm Chính trị viên. Lực lượng chia thành 3 cánh ở 3 hướng đánh địch: Cánh Ngọc Sơn, Lạc An, Vườn Dương (Ninh An); cánh Xuân Phong, Lạc Ninh, Xuân Mỹ (Ninh Thọ); cánh Lạc Bình, Ninh Điền, Chánh Bình (phía Nam Ninh Thọ). Mục tiêu của chiến dịch là hỗ trợ nhân dân địa phương nổi dậy, đẩy lùi các cuộc tấn công của địch và mở rộng vùng giải phóng. Lực lượng địch tại Ninh An và Ninh Thọ gồm 2 đại đội bảo an, 1 liên đội nghĩa quân và 1 đoàn bình định nông thôn. Chúng đóng quân chủ yếu tại đình Ngọc Sơn, chợ Lạc An và thôn Xuân Mỹ. Ngoài ra, địch còn bố trí các chốt điểm yểm trợ tại các khu vực lân cận.

Khi đó tôi là y tá của Đại đội 1, nhưng là đảng viên và được tham gia huấn luyện chuyên ngành, chiến đấu nhiều cùng anh em nên chỉ huy giao nhiệm vụ làm mũi trưởng một mũi gồm 3 chiến đấu viên, chốt ở ngã ba Lạc An. Đêm 21-7-1972, ta đưa lực lượng vào tiếp cận và đào công sự trụ bám các mục tiêu. Ở phía Ninh An, 23 giờ ta nổ súng tiến công 2 đại đội bảo an ở đình Ngọc Sơn và chợ Lạc An gây cho chúng nhiều thiệt hại. Sáng 22-7, ta xuất kích đánh tiếp đại đội bảo an ở chợ Lạc An, cùng lúc diệt gọn một toán biệt kích địch từ phía Đông Nam xã Ninh Thọ tiến lên ứng cứu. Địch phát hiện lực lượng ta đông, Tiểu khu ngụy Khánh Hòa lập tức điều động, tăng cường lực lượng từ huyện Vạn Ninh vào, từ thị xã Nha Trang ra, 2 liên đoàn bảo an, lập 3 trận địa pháo dã chiến 105mm, 155mm yểm trợ cho bộ binh của chúng phản kích chiếm lại địa bàn.

leftcenterrightdel
 Sơ đồ trận tập kích địch ở hai xã Ninh Thọ và Ninh An (Khánh Hòa), tháng 7-1972. Ảnh tư liệu do Ban liên lạc Tiểu đoàn Đặc công 470 cung cấp

Đến 14 giờ cùng ngày, địch bắn cấp tập vào trận địa ta ở hai thôn Lạc Bình, Ninh Điền và điều động 1 đại đội bảo an tấn công nơi đây. Ta bám làng, bám công sự đánh lui, bẻ gãy nhiều đợt tấn công của địch. Cùng lúc, một đại đội Nam Triều Tiên từ phía Bắc xã Ninh Thọ tiến vào thôn Xuân Phong và thôn Lạc Ninh. Khẩu đội hỏa lực của Đại đội 4, Tiểu đoàn Đặc công 470 do Chính trị viên Lê Văn Khoa chỉ huy cùng 4 pháo thủ sử dụng một khẩu cối 82mm và một số tiểu liên AK đánh bật nhiều đợt xung phong của địch và anh dũng hy sinh khi hết đạn. Trận đánh diễn ra ác liệt, ta vẫn trụ bám đánh địch cho đến tối. Đêm đó, ta đưa thương binh, tử sĩ và toàn bộ lực lượng ra bên ngoài. Kết quả, ta tiêu diệt 1 trung đội biệt kích địch, đánh thiệt hại nặng 3 đại đội bảo an, 1 trung đội nghĩa quân, thu 17 súng. Trận đánh ban ngày với lực lượng địch đông hơn ta gấp nhiều lần có pháo binh yểm trợ, ta bị thiệt hại nặng, 34 đồng chí hy sinh và bị thương, mất khẩu cối 82mm và một số tiểu liên AK. Riêng tôi bị thương rất nặng, song nằm ở dưới mương nước nên sống sót trở về”.

Trận tập kích địch ở hai xã Ninh Thọ và Ninh An có sức ảnh hưởng rất lớn, bởi đây là lần đầu tiên đơn vị sử dụng toàn bộ quân số tiểu đoàn, hiệp đồng chiến đấu giữa nhiều lực lượng, binh chủng, vận dụng các hình thức chiến thuật, tác chiến với quân địch đông hơn ta nhiều lần. Chiến đấu giữa ban ngày, trên một khu vực rộng, ta vẫn giữ vững trận địa, chủ động tiến công tiêu diệt địch, thu nhiều vũ khí. Đặc biệt trong trận đánh là sự phối hợp, phục vụ chiến đấu của nhân dân và du kích xã hết sức dũng cảm, chặt chẽ. Chiến sự diễn ra ác liệt, kể cả pháo địch bắn phá vào làng, nhưng nhân dân vẫn kiên cường bám trụ tại nhà lo việc tiếp tế cho bộ đội, chăm sóc thương binh, đấu tranh quyết liệt với binh lính địch bảo vệ tài sản, xóm làng, không để địch cướp phá.

VŨ DUY HIỂN