Tại buổi lễ, chúng tôi rất xúc động khi chứng kiến những cán bộ, cựu chiến binh, cựu TNXP gặp gỡ, hồi ức lại những năm tháng hào hùng, vượt qua bom đạn năm xưa và tri ân những người đã ngã xuống để thông đường, thông tuyến nơi Bến phà II Long Đại...
Trao đổi với Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, Phó chủ tịch Thường trực Hội Truyền thống Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh Việt Nam, đã càng thêm sáng tỏ về sự hy sinh anh dũng của 16 TNXP quê hương Kiến Xương, Thái Bình tại Bến phà II Long Đại trong tháng 9-1972. Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn là một trong những nhân chứng quan trọng, giai đoạn 1962-1972 từng rất nhiều lần qua lại tuyến đường nơi có Bến phà II Long Đại-địa điểm các TNXP anh dũng hy sinh. Ông cho biết, ngày đó Bến phà Long Đại (bến chính) là trọng điểm bắn phá ác liệt của máy bay Mỹ và pháo hạm từ ngoài biển gây cản trở rất lớn cho tuyến đường Trường Sơn. Bộ tư lệnh Trường Sơn đã chỉ đạo bằng mọi cách để thông tuyến và đánh địch trên không, trên biển, rà phá bom mìn, nối thông tuyến đường. Cuối năm 1961, ông Hoàng Anh Tuấn vào Trường Sơn trên chiếc xe chở 15 chiến sĩ xuyên đêm vượt Bến phà Long Đại để từ đó chiến đấu ở Trường Sơn. Vị tướng trận khi nhắc tới hai chữ Long Đại đã quá xúc động mà nước mắt chực trào.
    |
 |
| Bến phà II Long Đại năm xưa, nơi 16 thanh niên xung phong đã hy sinh anh dũng. Ảnh tư liệu |
Khi đọc biên tập kịch bản phim tài liệu “Di tích lịch sử Bến phà II Long Đại”, tôi đã rất xúc động trước sự kiện 16 TNXP hy sinh ngày 19 và 23-9-1972 tại Bến phà II Long Đại trong trận bom rải thảm của giặc Mỹ. Khi đó, Bến phà Long Đại (bến chính) đã nhiều ngày bị bom pháo Mỹ bắn phá rất ác liệt, chúng điên cuồng sử dụng các loại máy bay hiện đại và pháo hạm từ biển, bom laser, bom từ trường, thủy lôi dày đặc phong tỏa các luồng lạch khiến tuyến đường tắc nghẽn. Bộ đội ta quyết tâm khai thông tuyến Bến phà II Long Đại. Đại đội TNXP C130, Tiểu đoàn 2, Sư đoàn 571, Bộ tư lệnh Trường Sơn gồm các nam-nữ thanh niên quê Kiến Xương, Thái Bình đã xung phong bám bến, thông luồng, vận chuyển hàng hóa trong nhiều ngày đêm giữa mưa bom bão đạn. Các TNXP C130 đã vô cùng dũng cảm thực hiện thông tuyến cho xe và bộ đội vượt sông an toàn. Anh chị em đã nêu cao khẩu hiệu: “Tất cả vì tiền tuyến! Tất cả vì miền Nam ruột thịt”.
Hai bờ Bến phà Long Đại, hệ thống lưới lửa phòng không của bộ đội ta đánh trả quyết liệt máy bay địch. Các chị, các anh hy sinh ở tuổi mười tám, đôi mươi, người trẻ nhất là anh Trần Xuân Bòng, sinh năm 1955 mới vừa 17 tuổi, người nữ trẻ nhất là chị Nguyễn Thị Liên sinh năm 1954 mới vừa 18 tuổi. Nước mắt tôi đã chảy ra tự lúc nào. Hình ảnh những TNXP hy sinh nơi Bến phà II Long Đại đã khiến tôi bật ra những vần thơ tự khi nào. Tôi lập tức lấy giấy bút ghi ra, cũng là thay mặt người chiến sĩ thế hệ sinh trong hòa bình tri ân máu xương liệt sĩ:
“Ra đi từ lũy tre làng/ Đất Kiến Xương-Thái Bình, nơi ấu thơ đèn sách/ Hy sinh ở Bến phà II Long Đại/ Nơi chảo lửa, túi bom nghi ngút dãy Trường Sơn/ Mười sáu chiến sĩ nam-nữ thanh niên xung phong/ Lấy máu xương mình tô thắm cờ Tổ quốc/ “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”/ Trái tim đôi mươi phơi phới xuân hồng/ “Tất cả vì miền Nam phía trước”/ Lời Bác Hồ như lời hịch non sông/ Ôi những cái tên!/ Liên, Thắng, Nụ, Xường, Đông, Xuyền, Hoàn, Bối/ Bình, Năm, Hưng, Báu, Đắc, Kiêm, Bòng/ Ngày 19 tháng 9 năm 1972, đã kiên trung ngã xuống/ Ngày 23 tháng 9, Trần Mạnh Hà anh dũng hy sinh.
Mười sáu cái tên, mười sáu ngôi sao lửa/ Bến Phà II Long Đại sóng nước thét gầm/ Người này ngã, người sau vào thông bến/ Chẳng kẻ thù nào ngăn được những đoàn quân. Mười sáu cái tên ở nhà mẹ gọi/ Thi thể đôi mươi phủ cờ đỏ sao vàng/ Hồn liệt sĩ hóa thành hồn đất nước/ Trong sắc trời Long Đại nắng chang chang/ Các chị, các anh giữa Trường Sơn hùng vĩ/ Đã tạc tên mình trong bình dị non sông/ Từ đất Kiến Xương-Thái Bình rất trẻ/ Đều đã về đây trong ràng rạng cờ hồng”.
Trong Lễ khánh thành Khu tưởng niệm 16 TNXP hy sinh tại Bến phà II Long Đại, chúng tôi đã gặp ông Phạm Minh Đức, nguyên chiến sĩ Đại đội TNXP C130, quê ở xã Nam Cao, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình (nay là xã Lê Lợi, tỉnh Hưng Yên), nhân chứng sống của những ngày tháng bi tráng năm 1972. Nghẹn ngào đứng trước bia tưởng niệm, ông Đức nhớ lại: “Trở lại nơi này, ký ức như ùa về. Chúng tôi khi ấy sống và chiến đấu nơi được gọi là “túi bom, chảo lửa”. Nhưng tất cả đều chung một quyết tâm: Sống bám cầu, bám đường-Chết kiên cường, dũng cảm. Ngày 19 và 23-9-1972 là hai ngày ác liệt nhất của cuộc đời tôi. Trong mưa bom bão đạn, 16 đồng đội gồm 7 nữ, 9 nam của chúng tôi đã ngã xuống khi đang làm nhiệm vụ vận chuyển, san lấp, bảo đảm thông tuyến. Đó là những con người tuổi đời còn rất trẻ, nhưng đã dâng hiến trọn vẹn tuổi thanh xuân cho Tổ quốc”.
|
 |
| Toàn cảnh khu vực Bến phà Long Đại ngày nay. Ảnh: PHẠM TRUNG HIẾU |
Đất nước đã sang trang sử mới đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. Chúng ta, những người sinh ra và trưởng thành sau chiến tranh trước lời nhắn nhủ của thế hệ cha anh đi trước đều cảm nhận rất rõ niềm tự hào và trách nhiệm của mình trên cương vị và ý thức đóng góp những việc làm hữu ích cho gia đình, xã hội. Đó cũng là tiếp nối mạch nguồn từ những tấm gương hy sinh cao cả, trong đó có 16 TNXP nơi Bến phà II Long Đại cách đây đã hơn nửa thế kỷ.
Nhà văn PHÙNG VĂN KHAI