Cựu chiến binh Lê Xuân Chinh là nguyên mẫu trong bức ảnh nổi tiếng nói trên. Sau này, khi nhà báo, NSNA Đoàn Công Tính và một đài truyền hình tìm được cựu chiến binh Lê Xuân Chinh, đồng chí, đồng đội và những nhà hảo tâm đã quyên góp dựng cho anh căn nhà tình nghĩa. Anh được cơ quan chức năng đưa đi giám định thương tật, rồi cấp thẻ thương binh hạng 4/4. Các con của anh đều sống gần bố mẹ và làm nông nghiệp, hoàn cảnh còn nhiều khó khăn, trong đó con trai út bị nhiễm chất độc da cam...
    |
 |
| Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Công Tính và o Thu bên bức ảnh được trưng bày tại Bảo tàng Thành cổ Quảng Trị. Ảnh: LÊ BÁ DƯƠNG |
Mới đây, nhân bộ phim “Mưa đỏ” được chiếu, lại có một phát hiện mới từ một bức ảnh cũ được chụp từ hồi chiến tranh ở Quảng Trị với chú thích khá dài: “Cha con lão ngư dân Triệu Phong ngày đêm chở bộ đội và vũ khí tiếp sức cho Thành cổ”. Trong bức ảnh ấy, ai cũng cười rất tươi, từ ông lão chèo đò tới bộ đội ngồi trên đò. Có thể thấy đặc điểm nghệ thuật của NSNA Đoàn Công Tính là những nụ cười. Những nụ cười vượt qua chết chóc, những nụ cười sáng bừng hoàn cảnh, những nụ cười chiến thắng... Ở góc không chính diện, cô du kích đeo súng là o Thu-con dâu ông Nguyễn Con, nhân vật chèo đò chính diện trong bức ảnh.
|
 |
| Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Công Tính (thứ hai, từ trái sang) cùng đồng đội và vợ chồng o Thu (áo trắng). Ảnh: CÔNG HÙNG |
O Thu là một hình tượng nghệ thuật trong ảnh Đoàn Công Tính. Ở phim “Mưa đỏ” có nhân vật nữ tên Hồng, làm nghề lái đò, được liên tưởng tới o Thu, nhân vật trong bức ảnh. Vì vậy, một xúc cảm thẩm mỹ mãnh liệt được tạo ra. Đó là xúc cảm cá nhân, không đại diện cho ai. Quảng Trị nói riêng, Việt Nam nói chung trải qua bao cuộc chiến tranh, ai cũng có thể là anh hùng, ai cũng có thể có những câu chuyện xúc động, vấn đề là được phát lộ như thế nào để tạo sự xúc động xã hội.
Ngày 27-4-2007, cựu chiến binh, nhà báo Lê Bá Dương, tác giả 4 câu thơ nổi tiếng được khắc đá bên bờ sông Thạch Hãn: “Đò lên Thạch Hãn ơi... chèo nhẹ/ Đáy sông còn đó bạn tôi nằm/ Có tuổi hai mươi thành sóng nước/ Vỗ yên bờ, mãi mãi ngàn năm” và nhà báo, NSNA Đoàn Công Tính đã tìm được nhân vật trong ảnh là o Thu, con dâu ông lão lái đò. Nhà o Thu chỉ cách Thành cổ Quảng Trị-nơi trưng bày tấm ảnh “Cha con người lái đò”-một con sông. Tuy nhiên, đến khi gặp gỡ, o Thu mới biết về bức ảnh và được đưa sang Bảo tàng Quảng Trị để xem bức ảnh có mình và bố chồng chèo đò đưa bộ đội qua sông.
|
 |
| “Nụ cười Thành cổ”. Ảnh: ĐOÀN CÔNG TÍNH |
O Thu đang sống cùng gia đình ở số 20 Đặng Dung, khu phố 4, xã Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Quê o có nghề bắt hến. Ông Nguyễn Con là người bắt hến có hạng. Trong chiến tranh, ông đã dùng con thuyền bắt hến của gia đình để chở quân. Gia đình o Thu sống bình dị. “O Thu đã được tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhì, được cấp thẻ bảo hiểm y tế 100% dành cho người có công và hưởng trợ cấp một lần theo chính sách của Nhà nước”, cô giáo Nguyễn Thiên Thu, con dâu của o Thu vui mừng cho biết.